Yıldırım nasıl düşüyor

Gökyüzünde yılda 3 milyar şimşek yada yıldırım oluşmaktadır. Bir öteki deyişle yılın herhangi bir zamanında dünyanın üstünde 2000 yıldırım bulutu vardır ve dünyamıza her saniyede 100 yıldırım düşmektedir. Kuvvetli bir fırtına, Hiroşima’ya atılan atom bombasından 100 kat daha çok enerji açığa çıkarmaktadır. Kim bilir? Bir ihtimal bigün gelecek yıldırımları da enerji deposu olarak kullanmayı öğreneceğiz.

Bu gök vakası insanlığın ilk tarihinden itibaren tanrısal bir işaret olarak görülmüştür. Yıldırım düşmesi insanoğlu için tehlikeli olmasına karşın insan yaşamına faydası da vardır. Yıldırımlar yeryüzündeki bitkiler için yararlı maddeler olan nitratlar ve oksijenin de yeryüzüne inmesine niçin olurlar.

Her şey güneş ışıkları ile yeryüzünde ısınan havanın yükselmesi ile başlıyor. Doğal içinde buharlaşan suyu da yukarı taşıyarak. Bu yükselen hava ortalama 2-3 kilometreye ulaşınca havanın soğuk katmanlarına rast geliyor. Soğuk havalarda nefes verince nefesimiz iyi mi buharlaşıyorsa aynen o şekilde buharlaşıyor ve gördüğümüz bulutu oluşturuyor. Bu bulutlar ondan sonra hava akımları ile 20.000 metreye kadar tırmanabiliyorlar.

Aslı tam bilinememesine karşın bulutların bu yükselişleri esnasında içlerinde oluşan buz kristallerinin birbirlerine sürtünerek bir statik elektrik enerjisi açığa çıkardıkları öne sürülüyor. Bu elektrik enerjisi bulutların üst katmanlarında pozitif(+), alt katmanlarında ise negatif(-) yüklenmiş olarak birikiyor. Bulutun içindeki yük havayı iyonize edecek güce ulaştığında şimşek oluşuyor.

Yağmur bulutlarının alt yüzeylerindeki büyük negatif yük içindeki elektronları iterek orayı da pozitif yüklü hale getiriyor ve bu yük saniyede 1000 kilometre hızla toprağa iniyor, doğrusu kısa dönem yapıyor. Yıldırımın bu andaki ısısı 30.000 aşama olup güneşin yüzeyindeki ısının 5 katı kadardır.

Yıldırım düşerken fazlaca şaşırtıcı bir şey oluyor. Yerden de buluta doğru bir boşalma oluyor. Yerden 100 metre yükseklikte bu iki akım birleşiyor ve iletkenliği fazlaca fazla olan bir koridor oluşuyor. İşte bundan sonrasında yıldırımı hiçbir şey durduramaz, pozitif yük hızla buluta doğru onu yansız hale getirmek için yükselir. İşte yıldırımın havadan yere mi, yoksa yerden havaya mı oluştuğunu yaratan sual bu.

Bu koridordan yerden göğe doğru neredeyse ışık hızının üçte biri hızla yükselen akım yıldırımın göze gelen şiddetli ışığını da yaratır. Peşinden gene yukardan yere iner ve iki taraf arasındaki potansiyel farkı sıfırlanana kadar bu olay 10-12 kez tekrarlanabilir.