’Yalnız’ finteklerin sonu mu geliyor?

Turkuvaz Medya grubunun haftalık iktisat dergisi Para tarafınca düzenlenen 7. Yeni Nesil Girişimcilik Zirvesi, “Finteklerin Yarını” temasıyla 27 Aralık Salı günü Vakıf katılım ve ATP sponsorluğunda online olarak gerçekleşti. Zirvede katılım bankacılığı, finansal teknoloji girişimciliği, ekosistemi ve açık inovasyon mevzuları ele alındı.

Hususi oturumlarda Manchester Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. İsmail Ertürk ve Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi Finteklerden Görevli Proje Müdürü Gencay Karaman konuştu. Zirve “Açık İnovasyon ve Ekosistem İnşa Etmek” temalı açık oturum ile devam etti. Moderatörlüğünü Inbusiness Dergisi Yazı işleri Müdürü Adil Uçar’ın yapmış olduğu panelde; İstanbul Tecim Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Abdül Halim Zaim, Vakıf Katılım CIO’su Mehmet Tüm, Ozan Yönetim Kurulu Üyesi Tarık Onat, Turan Kurucu CEO Özgür Bayraktar ve ATP B2C Çözümleri Direktörü Ideal Güveli yer aldı.

“Haberler fintek sektörü için oldukca tatlı değil”

Konuşmasında fintek sektörünün son bir yılda yaşamış olduğu sorunlara değinen Manchester Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. İsmail Ertürk, fintek teriminin 2007’deki krizin arkasından ortaya çıktığını, fakat artık o dönemki konjonktürün ortadan kalktığını ve probleminin başlangıcının da buradan başladığını ifade ederek, “Merkez bankaları faiz oranlarını yükseltmeye başladıktan sonrasında fintek şirketleri sıkıntıya girmeye başladı. Aslına bakarsak her sektörde olduğu benzer biçimde burada da normalleşme süreci yaşanıyor. Şu an normalleşme öncesi dönemdeyiz. Önümüzdeki süreçte teknoloji duracak olsa da fintek firmalarının hepsi ayakta kalamayacak. Haberler fintek sektörü için oldukca tatlı değil açıkçası. Sektör kripto paralar ile de ilintili olarak algılandığı için iki başlıkta da sıkıntılar birbirini tetikliyor. Sektördeki büyük firmaların yaşamış olduğu sıkıntılara örnek verecek olursak çevrimiçi finansal hizmetler elde eden İsveçli Klarna firmasını örnek verebiliriz. Firmanın piyasa kıymeti 2018 senesinde 2,5 milyar dolardı. 2021’de piyasa kıymeti 45 milyar dolara çıktı. Şu an ise firmanın piyasa kıymeti 6 milyar dolar. Fintek şirketleri bu örnekte de görüleceği suretiyle borsa değerlerinde büyük düşüşler yaşıyor. Wirecard’ın batışı da mühim bir örnek. 2018’de Almanya’nın en büyük ikinci bankası Commerzbank’tan daha güçlüydü. Ondan sonra muhasebede sahtekarlık yaptıkları ortaya çıktı” dedi.

Prof. Dr. İsmail Ertürk

“Bankaları tarihe gömeceklerdi…”

Finteklerin son bir yılda piyasa değerlerinin düşmesini, Merkez bankalarının faiz oranlarını yükseltmesi, enflasyon ve yatırımcıların artık bir tek cilalı isimlere değil karlılık ve işletme modellerinin sürdürülebilirliği benzer biçimde mevzulara odaklanmasından kaynaklandığına işaret eden Prof. Ertürk, “Finteklerin başlangıçta abartılı hikayeleri vardı. Bankaları tarihe gömeceklerdi. Fakat bu gerçek veriye dayanmayan bir iddiaydı. Bankalar da artık dijital teknoloji hizmetleri veriyor ve fintekleri satın almaya başladılar. Bu da borsa değerlerindeki düşüşün sebeplerinden biri. Nasdaq verilerine gore de finteklerin piyasa değerlerinde ciddi düşüşler görülüyor. Fintek kendini yıkıcı bir teknoloji olarak tanıtmıştı. Fakat anlaşıldı ki ayakta kalabilmeleri yıkıcılıklarında değil, mevcud finansal şirketlerle sinerji yaratacak uzun vadeli ortaklıklar kurabilmelerine bağlı.” diye konuştu.

“Bankaların gücü göz ardı edildi”

Yeni fintek platformlarının oluşmasının artık eskisi kadar kolay olmayacağına da vurgu icra eden Prof. Ertürk şunları aktardı: “Artık fintek diye genel bir kavram kullanmak da hatalı. Bu kavramın altında elektronik ödeme var, doğrulama teknolojileri var, yazılım var, konut kredisi veren, sigorta satan, var. Fintek yerine kendi işleriyle isimlendirilmeleri daha doğru olur. Bir de firmanın kıymeti borsadaki değeriyle eş tutuluyor, bu da hatalı bir yaklaşım. Bu yanlış kaynak aktarımı aslına bakarsanız. Bu açıdan bakıldığında borsa değerlerinde son bir yılda yaşanmış olan düzelme aslen iyi bir şey. Şimdiye kadar fintek girişimlerinde unicorn olmak mühim bir aşama olarak görülüyordu, fakat bana kalırsa daha dayanıklı bir hayvan adı seçilmeli fintekler için. 2022’de dünyadaki ekonomik daralmadan dolayı aslen tüm teknoloji şirketlerinin piyasa kıymeti düştü. Mevzuya fintekler açısından baktığımızda aslen hatalı bir çözümleme söz mevzusu. 2019 senesinde dünyadaki tüm bankaların toplam cezası 321 milyar dolardı sözgelişi. Aynı yıl fintek şirketlerinin almış olduğu yatırım bile 234 milyar dolardı. Bankaların almış olduğu ceza kadar bile değil. Finteklerin süratli yükselişi karşısında bankaların gücü göz ardı edildi. Oysa vaka bir tek teknolojik güç değildir. Cebinizin ne kadar büyük olduğu daha önemlidir. Bankaların kendilerine rakip gördükleri fintekleri kolayca satın alabildiklerini de düşünürseniz tablo daha kolay ortaya konur.”

“Bir fintek artık tek başına ayakta kalamaz”

Finteklerin KOBİ’ler açısından satın alan memnuniyetinde de geride kaldıklarını hatırlatan Prof. Ertürk, “Kısa sürede kredi vermeleriyle ön plana çıkıyorlar sadece KOBİ’nin aslolan ihtiyacı kredi sonrasındaki finansal desteklerdir. Kredi sonrası satın alan ilişkisi oldukca daha önemlidir. Zor aniden satın alan temsilcisine ulaşmak oldukca mümkün olmuyor. Fintekler için aslolan problem işlem hacimlerinin esasen düşmüş olduğu bu zamanda iyi mi para kazanacakları ve iyi mi yeni satın alan edinecekleridir. Bundan sonrasında bir fintek şirketinin yaşayabilmesi için hem finans şirketleriyle hem de finans dışı şirketlerle, mesela e-ticaret şirketleriyle yapacakları ortaklıklar oldukca mühim. Yatırımcılar artık gömülü finansa daha oldukca ilgi duyuyor. Gömülü finansa yatırımların artması, artık finteklerin yıkıcı inovasyon olmadıklarını ve sürdürülebilirliğe odaklanmaları icap ettiğini gösteriyor. Fintekler 2007 krizinden sonrasında ortaya çıkmaya başlamıştı. Artık o yıllardaki konjonktür yok. Bir fintek tek başına ayakta kalamaz” dedi.

Yakında Ulusal Fintek Strateji Belgesi’nin lansmanı yapılacak…

Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi Finteklerden Görevli Proje Müdürü Gencay Karaman ise yapmış olduğu sunumda Türkiye’nin fintek vizyonunu masaya yatırarak, yakında Ulusal Fintek Strateji Belgesi’nin lansmanının yapılacağı haberini verdi. Aynı anda bir fintek rehberi yayınlayacakları bilgisini de veren Karaman, yatırımcıyla girişimciyi bir araya getirecek fintek hub projesinden de bahsetti. İstanbul Finans Merkezi kapsamında bir tematik teknopark olarak kurulan İstanbul Finans ve Teknoloji Üssü’nden de söz eden Karaman, yapmış olduğu konuşmada şunları kaydetti “Türkiye’de 2017 senesinde 271 fintek şirketi varken bugün 6’5’i etken olmak suretiyle toplam 717 fintek şirketimiz bulunmakta. Bu sektör en dinamik dikeylerden biri Türkiye için. Fintek alanında ön plana çıkan 3 ana tema ise 246 şirket ile ödeme teknolojileri, 89 şirket ile bankacılık ve 87 şirket ile blokzinciri teknolojileri. Ulusal fintek vizyonunu hazırlarken akademisyenler, kamu kurumları ve sektör temsilcileri bir araya gelmiş olarak çekirdek bir vizyon oluşturduk. Ana vizyonumuz, İstanbul Finans Merkezi vizyonunu küresel ölçekte kıymet yaratacak bir misyonla konumlamak.”

Açık inovasyon ve ekosistem inşa etmek…

Moderatörlüğünü Inbusiness Dergisi Yazı işleri Müdürü Adil Uçar’ın yapmış olduğu ‘Açık inovasyon ve ekosistem inşa etmek’ başlıklı panelde ise İstanbul Tecim Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Abdül Halim Zaim, Vakıf Katılım CIO’su Mehmet Tüm, Ozan Yönetim Kurulu Üyesi Tarık Onat, Turan Kurucu CEO Özgür Bayraktar ve ATP B2C Çözümleri Direktörü Ideal Güveli konuşmacı olarak yer aldı.

Vakıf Katılım CIO’su Mehmet Tüm, açık bankacılık ve dijital bankaların sektörün en oldukca konuşmuş olduğu konuların başlangıcında geldiğini ifade ederek, “Konvansiyonel bankaların dijital kasları Türkiye’de esasen oldukca kuvvetli. Fakat finansal erişilebilirlik açısından hala oldukca büyük bir potansiyel var. Erişilebilirliği artıracağı için ikimiz de bir kamu bankası olarak dijital bankacılığı destekliyoruz. Açık bankacılık yada servis bankacılığı ise aslen yeni değil. Biz temel bankacılık ve ödeme işlemlerini üçüncü partiler vasıtasıyla esasen yaptırıyoruz. Yeni olan ne? Teknoloji konsolidasyonu ve standartların sağlanarak erişilebilirliğin artırılması. Asla gidilmemiş patikaları otobanlara çevirmek için uğraşıyoruz. Ortağı olduğumuz yatırım fonlarıyla girişimcileri destekleyerek perdeyi aralamak için çabalıyoruz. Etken olarak girişimcilik ekosistemindeki yatırımlarımıza devam edeceğiz” dedi.

“Raflarda duracak tezler yerine, bir ihtiyaca çözüm gören emek harcamalar üretiyoruz”

İstanbul Tecim Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Abdül Halim Zaim, fintek bağlamında üç senedir girişimci yarışmaları düzenledikleri bilgisini vererek, İstanbul Tecim Üniversitesi Teknoloji Geçirme Ofisi (TTO) kapsamında sektör ile akademi içinde bir köprü kurmaya çalıştıklarını aktardı. Eskisi benzer biçimde bir problemi olanın gelip problemini anlatmasını beklemediklerini, daha etken bir strateji belirlediklerini ifade eden Prof. Zaim, “TTO olarak artık gidip ar-ge merkezlerinin kapısını biz çalıyoruz. Entelektüel sermayemizi paylaşarak akademisyenlerimiz vasıtasıyla çözüm bulabileceğimiz problemleri olup olmadığını soruyoruz. Tübitak 1505 projeleri yapıyoruz. Yüksek lisans ve doktora öğrencilerimize biz sav mevzusu vermiyoruz. Esasen geneli çalışıyor, kendi sektörlerinde çözüme gereksinim duyan bir mevzudan yola çıkarak sav mevzusu belirliyoruz. Bu sayede raflarda duracak tezler yerine, bir ihtiyaca çözüm gören emek harcamalar üretiyoruz. Zeroday ataklar ve finans merkezleri, blokzincir ile mimari altyapı, risk analizinde suni zeka benzer biçimde…” diye konuştu.

Ozan Yönetim Kurulu Üyesi Tarık Onat ise fintek alanında teknoloji ihracatının püf noktalarına değinerek şunları aktardı: “En mühim mevzu bizim çeviri diye adlandırdığımız yerelleştirme, melezleştirme mevzusu. Mesela şu an Avrupa’da ‘şimdi al sonrasında öde’ fırtınası esiyor. Bu bizim 30 senedir kullandığımız taksit sisteminden başka bir şey değil fakat onlar için yeni. Siz bu teknolojiyi taksit diyerek bir Almana satamazsınız. Onların kültürüne uygun olarak melezleştirmeniz gerekir. Mesela biz Kosova’ya girdiğimizde oradaki ekibe bıraktık pazarlamayı. Taksit demedik, onlar kendilerine uygun bir halde pazarladılar. Mesela biz bu tür tanıtımlarda meşhur kullanırız Türkiye’de. Onlar bir pasta kullandı. Bu şekilde başarı göstermiş oldu operasyon.

Turan Kurucu CEO’su Özgür Bayraktar da panelde Türki devletlere yönelik olarak geliştirdikleri Turan uygulamasını anlatarak şu detayları verdi: “Çin ile Rusya arasındaki coğrafyaya sıkışmış Türki devletlere yönelik bir fintek uygulaması Turan. Türkiye’de 600 bin civarı Türki coğrafyadan gelmiş soydaşımız bulunuyor. Fakat burada oturma izinleri olmasına karşın, Türk bankalarının tutucu yaklaşımlarından dolayı kolayca bir banka hesabı açamıyorlar. Turan bu tür sorunlara çözüm için yola çıktı. Para transferi, karekod ile alışveriş, satmaca ödeme benzer biçimde birçok ihtiyaca yönelik çözümler sunuyoruz. Uygulama Türkçe haricinde Azerbaycan Türkçesi, Rusça, Özbekçe, Türkmence ve İngilizce dillerinde kullanılabiliyor.”

ATP B2C Çözümleri Direktörü Ideal Güveli ise, superapp teriminin finansal piyasalar için büyük bir gerekseme haline geldiğine işaret ederek, “Günümüzde, B2B tarafta kurumları rekabette farklılaştıracak, son kullanıcı tarafında ise ülkemizdeki teknoloji zenginliğini kullanacak mobil uygulamalar ön palana çıkıyor. Teknoloji firmalarının pazaryerleri diye tabir ettiğimiz superapp’ler, açık inovasyonu destekleyen bir ekosistem olmalı. Birbirimize rakip değil, birbirimizden faydalanarak inovasyon yapmalıyız” diye konuştu.