Fortnite yakın bir zamanda Avrupa Birliği’nde yaşayan iPhone kullanıcıları için iOS’a geri dönüyor olacak. Sadece oyunun geliştiricisi ve öteki teknoloji şirket ve uygulama geliştiriciler, Apple’ın yeni AB yasaları çerçevesinde yapmış olduğu uygulama dükkanı değişimleri sebebiyle yapmak zorunda kalmış olduğu değişimler sebebiyle öfkelerini dile getiriyor.

Spotify CEO’su Daniel Elk, Apple’ın duyurduğu değişimleri firmanın “yeni bir dip noktası” olarak nitelendirdi.

Xbox başkanı Sarah Bond ise değişikliği “yanlış yönde atılmış bir adım” olarak vasıflandırıyor.

Peki ya Epic Games’in CEO’su Tim Sweeney’nin görüşleri iyi mi? “Yeni bir çöp”, yeni bir “korku şovu” ve “Fena Amaçlı Uyumluluğun yeni ve kurnaz bir örneği” diyor Sweeney.

Peki ya neler oluyor? Apple benzer biçimde şirketlerin rekabete aykırı uygulamalar yapmasını engellemeyi amaçlayan bir düzenleme iyi mi olur da sektör liderlerinden bu tür tepkiler alabilir?

İşte Apple’ın münakaşa çıkaran hareketleri

Daha ilkin de bildirdiğimiz benzer biçimde Dijital Pazarlar Yasası (DMA) adındaki yeni bir AB yasası, Apple’ın iPhone’da uygulama sunmuş olduğu pazar bölgeleri için alternatif uygulamaların yolunu açıyordu. Böylece App Store haricinde üçüncü parti uygulama dükkanları açılabilecek ve iPhone’a buralardan uygulamalar yüklenebilecek.

Mesela Fortnite’ın yaratıcısı Epic Games, bu mevzu hakkında senelerdir devam eden bir yasal savaşın içinde bulunuyor. Oyun devinin oyuncuların oyun içi parayı direkt olarak kendilerinden almasını istiyor olması, Apple’ın aradan hisse almasını istememesi sebebiyle Fortnite, 2020 senesinde App Store’dan kaldırılmıştı. Bu yüzden iPhone sahibi Fortnite oyuncuları, resmi kanallar üstünden oyunu telefonlarında oynayamıyorlardı.

Avrupa Birliği’nin yasa düzenleyicileri, bu tür davalarla başa çıkabilmek için DMA yasasını oluşturdu. Böylece Apple benzer biçimde firmalar, kendi aygıt ve platformlarında uygulamaların dağıtımı için alternatif dükkanlara izin vermek zorunda kaldılar.

Haliyle bu durum, tüketiciler ve geliştiriciler için büyük bir avantaj sağlayacak. Sadece uygulama geliştiriciler, DMA’ya yanıt niteliğindeki Apple’ın yeni kaide ve koşullarının, Apple ve App Store’un çevresinden dolaşmaya çalışanlar için gene problemler çıkaracağını belirtiyor.

Apple’dan yeni bir ücret yapısı

Apple uygulama geliştiricilere bir seçenek sunuyor; doğal buna ne kadar “seçenek” denirse.

Uygulama geliştiriciler aynı şekilde devam ederek, uygulamalarını App Store üstünden dağıtmaya devam edebilecek. Bu durumda Apple, uygulamadan elde edilmiş gelirin %30’unu kesinti olarak alıyor. Eğer geliştiriciler bu şekilde devam etmek isterse, herhangi bir değişim olmayacak.

Sadece geliştiriciler, DMA yasasının sonucunda açılacak alternatif uygulama dükkanlarını kullanmak isterlerse, işler onlar için pek de iyi gitmeyecek.

Kim bilir değişikliklerin en önemlisi Çekirdek Teknoloji Tutarı (CTF) adındaki değişim ki bu ücret, yeni kuralları kabul eden geliştiricilerin tüm yeni uygulamalarına yönelik çıkarılmış. Apple bir geliştiriciden, ilk yıl süresince her satın alınan uygulama başına 50 avro cent ücret kesecek. Geliştiricinin ödeyeceği bu ücretin karşılığında kullanıcılar, 12 aylık süre süresince uygulamayı istedikleri kadar indirebilecek ve lüzumlu güncellemeleri alabilecekler. Senenin sonundaysa Apple, eğer uygulama 1 milyondan fazla indirildiyse, aynı kullanıcının uygulamayı yine kurması için yine senelik bir ücret kesecek.

CTF tutarı, uygulama ücretli ya da parasız olsun tüm uygulamalar için geçerli olacak. Ek olarak uygulamanın App Store ya da alternatif bir dükkandan dağıtılıyor olması da bir fark yaratmayacak. Bu da doğal geliştiricinin Apple’la şu anki anlaşmasını sürdürmeye karar vermemesi durumunda olacak.

tbh ve Gas isminde parasız toplumsal medya uygulamaları geliştiren teknoloji şirketi kurucusu Nikita Bier, bu yeni ücret yapısının, halihazırdaki App Store gelir paylaşımı anlaşmasına gore oldukça daha azca gelir getireceğini söylüyor. Hatta bazı geliştiricilerin, Apple’a kazandıklarından oldukça daha çok para vermek zorunda kalacaklarını da ekliyor.

Buna ek olarak alternatif uygulama dükkanları da App Store’la yarışmak için Apple’a başvurmaları gerekecek. Başvuruda da Apple bu dükkanlarını şunu sunmasını mecburi kılacak: “Geliştiricileriniz ve kullanıcılarınız için desteği güvence altına almak amacıyla kafi finansal araçları oluşturmak için A dereceli bir finansal Kurumdan 1.000.000 € tutarında kredi mektubu.”

Tepkiler

Apple’ın DMA’ya olan bu reaksiyonu, çeşitli tepkileri de bununla beraber getirdi.

Daha ilkin bahsettiğimiz benzer biçimde Xbox ve Epic Games, Apple’ın bu yeni koşullarını eleştiriyor. Bununla beraber Bier ve Ruby on Rails benzer biçimde uygulamaların geliştiricisi David Heinemeier Hansson da tepki gösterenler içinde.

RevenueCat isminde mobil analitik platformunun CEO’su Jacob Eiting de, bu yeni kuralların sonucu olarak geliştiricilerin Apple’a kazandıklarından fazlasını borçlu kalabileceklerini söylüyor.

Kim bilir en garip izahat, ProtonMail’in kurucusu ve CEO’su Andy Yen’den geldi.

ProtonMail, DMA yasalaşmadan ilkin bile destekleyen, popüler bir e-posta hizmeti. Yapmış olduğu açıklamada Yen, Apple’ın “DMA’dan kar etmeye çalıştığını” ve Avrupa Birliği’nin Apple’ın bu değişikliğine karşı aksiyon alması icap ettiğini söylüyor.

Peki ya AB bir aksiyon alacak mı? Görünüşe gore evet.

AB İç Pazarlar Komisyonu üyesi Thierry Breton, Apple’ın şart değişikliğinin önümüzdeki Mart ayı başlangıcında incelenmeye başlayacağını belirtti. AB bununla beraber üçüncü parti tarafların da geri dönüşlerini dikkate alacak.

Matt Binder’ın makalesini Özgür Yıldız Türkçeleştirdi.