PARA OYUN/ ALİ EFE İRALI Geçtiğimiz haftalarda, teknoloji devi Apple bir duyuru geçti. Bu duyuruyla iOS’un 17.4 sürümü ile beraber Avrupa Birliği sınırlarındaki Apple marka telefonlara yüklenebilen bir uygulama türünün erişim yöntemi değiştirildi ya da tam anlamıyla iptal edildi diyebiliriz. Bu uygulamalar, ileri web uygulamaları (PWA) olarak isimlendirilen; bazı web sitelerinin telefon ekranını tanıyarak kişilere indirilebilir bir uygulama deneyimi sunmasını ifade eden türden uygulamalar. Kısaca bir web sitesine giriyorsunuz, eğer bu web sitesi, telefonunuzda PWA olarak çalışmaya olanak sağlıyorsa, telefonunuzun ana ekranına ekleyebiliyorsunuz. Telefon böylece bir ön yükleme yapmak suretiyle, ekrana eklenen kısayolu uygulama olarak açıyor. Kısaca uygulama kullanıyor benzer biçimde hissediyorsunuz. Tarayıcı kısmı oluşmuyor. Bu da oldukça daha keskin bir tecrübe sunmanızı sağlıyor. Bu oldukça etkisi altına alan ve pek oldukça sektör devi tarafınca desteklenen bir süreçti. Sadece, Apple, Avrupa Birliği’nin rekabette şeffaflık ilkesini ön plana alan Digital Markets Act (DMA) yasal düzenlemesini ileri sürerek desteğini bu uygulamalardan çekti. En azından AB bölgesi için. Fakat ileride nereye yayılır ya da yayılma eğilimi gösterir mi bu mevzuda net konuşmamız doğru olmayacaktır. Böylece, bu tür uygulamalar AB sınırları içinde artık yalnız tarayıcıyla açılmaya devam edecek. Peki bunun oyunla ne ilgisi var? Gelin birazcık daha derinlere inelim…

ÖNÜNDE SONUNDA OLACAK OLANI MI ERTELİYORUZ?

Apple, bahse mevzu DMA düzenlemesinde bir mevzuya işaret ediyor. Artık Safari haricinde, tüm tarayıcılarda web sitesinin açılabilir hale getirilmesi gerektiği ve bunun PWA yazılımlara adapte edilmesi için oldukça zahmetli bir süreç işlediğini öne sürüyor. Öteki taraftan, aslına bakarsanız oldukça fazla kişinin bu ana ekrana ekle hususi durumunu kullanmadığını ve dolayısıyla bu uygulamaları artık destekleme ihtiyaçlarının kalmadığını söylüyorlar. Mozilla’ya bakılırsa şu an Android’te Firefox, Chrome, Edge, Opera ve Samsung Web Browser tarayıcıları bu süreci destekliyormuş. Kısaca bu durum, ilgili tarayıcıların desteği dolayısıyla telefondan PWA desteği olan web sitelerini uygulama benzer biçimde görüntüleme ihtimali hali hazırda bulunuyor demek. Peki bu niye bu kadar mühim? PWA öylesine devrim niteliği taşıyan bir sistem ki, uygulama pazarındaki monopolist yaklaşıma karşı oldukça büyük bir etki sahası oluşturuyor. Bu demek oluyor ki, herhangi bir oyunu, web uygulaması şeklinde, bilhassa de PWA formatında üretebilirseniz, her türlü mobil işletim sisteminde herhangi bir aracı olmaksızın dağıtabilirsiniz. Kısaca Store’u aradan çekmiş oluyorsunuz. Fakat, forumlardaki kullanıcı yorumları, bu mevzunun Apple’ın oldukça fazla hoşuna gitmediği yönünde.

OYUN VE DİĞER UYGULAMALARIN KESİŞİM NOKTASINDA

Şimdi birazcık daha ilerlediğimizde, tüm bir sektörü oldukça yönlü şekilde yerinden oynatabilecek bir imkân sunduğunu da belirtmek gerekiyor. Native (yerli) anlamında diyelim ki iOS’a mobil yazılım geliştiriyorsunuz. Eğer PWA’ler yaygınlaşırsa, en geleneksel web tasarım prosedürlerini rahat güncellemelerle yapmanız kafi olacak. İnanılması güç fakat bir o denli da esnek bir entegrasyondan bahsediyoruz. Şu an yerli uygulamalar kadar bir performans beklememek lazım. Sadece buna yapılabilecek küresel bir yatırım gücü, sektör içindeki tam rekabet piyasasının da önünü açabilir diye düşünebiliriz. Fakat öteki taraftan, geliştiricilerin artık kesinti ödemek zorunda kalmayacaklarına yönelik bir idrak karşısında prestij anlamında faydalanamayabilecekleri bir Store yapısından da söz etmek lazım. Başka bir perspektif da güvenliğe yönelik. Apple’ın App Store’u ve Google’ın Play Store’u benzer biçimde güvenliği birinci sıraya yerleştiren platformlar kadar güvenli noktalar oluşturulabilir mi? En sonucunda PWA bir mağazaya gerek kalmadan, bağlanılan web sitesinin üstünden uygulamayı direkt çevrimiçi ya da dışı kullanılmasına olanak sağlayacak bir indirme-yükleme opsiyonu sunuyor. Bu aşamada mesuliyet da kullanıcıya ilişik oluyor. Doğal ki güvenlik benzer biçimde hususların da münakaşaya açık olabileceği şüphesiz. Fakat oldukça sayıda imza kampanyasının başlatılarak PWA’lerin iOS’larda devam etmesini isteyen sesler yükselmeye başladı bile. Bu mevzuyu Mashable’dan Matt Binder da köşesinden aktarmış. Binder, aynı şekilde oyun sektöründen Apple ile karşı karşıya daha ilkin gelmiş olan Epic Games ve CEO Tim Sweeney’e de atıfta bulunuyor. O da benzer şekilde sesini yükseltmişti ve rekabet için Apple iOS uygulamalarının değişik platformlarda da yayına açılabilmesini istemişti. AB mevzuatları ise tüm taraflara bir çıkış yolu aratmaya devam ediyor görünüyor. Bu mevzu, hem günlük web uygulamaları anlamında web sitelerini hem de tarayıcı odaklı ve yerli (native) koda odaklanmayan oyunları, dolayısıyla gelecekteki uygulama kullanımını direkt ilgilendiriyor. Bakalım vakit ne gösterecek…