Türkiye’nin alternatif ödeme teknolojileri 1

PARA ARAŞTIRMA/ ÜRÜN DİRİER Teknolojik gelişmeler ışığında artan dijitalleşme, hayatlarımızın neredeyse her alanında tesirini artırmaya devam ediyor. Bunun en mühim yansımalarından biri, finansal hizmetler alanında görülüyor. Fintek hizmetleri, sundukları farklılaştırılmış tecrübe ve inovatif çözümler ile her geçen gün daha popüler hale geliyor. (Birinci Bölüm)

2024 yılı sonuna kadar ise Türkiye’de e-ticaretin yüzde 20.2 büyümesi ve bireylerin ödeme alışkanlıklarının da bu tür ödemeleri kolaylaştıracak şekilde yön değiştirmeye devam etmesi umut ediliyor. Türkiye Ödeme ve Elektronik Para Kuruluşları Birliği (TÖDEB) Yönetim Kurulu Başkanı Burhan Eliaçık, “Bugün itibariyle birliğimiz üyesi 27 ödeme kuruluşu ve 29 elektronik para kuruluşu olmak suretiyle toplam 56 şirket etkinlik gösteriyor. Son dönemlerde bilhassa açık bankacılık faaliyetleri kapsamında lisans almaya hazırlanan kuruluşlarla beraber bu sayıların ve dolayısıyla rekabetçi piyasa çerçevesinde ürün ve hizmet çeşitliliğinin artması umut ediliyor” diyor.

Fintek firmalarının tüketicilerin finansal işlemlerini, kolay, süratli ve güvenli bir halde yerine getirmesini sağladığını ve KOBİ’ler başta olmak suretiyle işletmeleri operasyonel ve maliyet dezavantajlardan kurtardığını vurgulayan Eliaçık, alternatif ödeme çözümlerine gereksinim duyulmasının nedenini de şu sözlerle açıklıyor: “Market siparişi vermekten taksi çağırmaya, satmaca ödemekten para göndermeye varıncaya kadar pek fazlaca işlemimizi yalnızca birkaç tuşa basarak dijital yöntemler ile gerçekleştirebilmekte ve ödemelerimizi de dijital kanallar üstünden yapabilmekteyiz. Bu aşamada dijital cüzdanlar, karekod tabanlı ödemeler ve temassız kartlar en fazlaca tercih edilen ödeme şekilleri içinde. Ödeme hizmetleri ve elektronik para hizmetlerinden faydalanan tüketiciler, söz mevzusu işlemler ile edindikleri tecrübeler ile işlemlerinin süratli ve kolay olmasıyla birlikte, son aşama güvenli bir halde gerçekleştirildiğini gördükçe söz mevzusu ödeme yöntemlerine olan ilgileri daha da artıyor. Netice olarak, dijital ürün ve hizmetlere olan mevcut ilginin, ilerleyen dönemlerde de devam etmesini ve bunun da sektörümüze olan ilgiyi daha da artırmasını bekliyoruz.”

BANKACILIK HİZMETİ ALMAYAN MİLYONLARA ERİŞİYOR

İyzico, Dogma Alares ve ETİD tarafınca hazırlanan “2021 Türkiye E-Tecim Ekosistemi Raporu”nun sonuçlarına nazaran, 2021’in en fazlaca tercih edilen ödeme yöntemi olan kredi kartıyla 8,2 milyar işlem ile 1,6 trilyon TL tutarında alışveriş yapılmış oldu. 2021’de kredi kartıyla ödeme oranı yüzde 56 olmakla beraber, son yıllarda kredi kartı kullanımındaki düşüş eğilimi de dikkat çekici. 2017 senesinde alışverişlerin yüzde 82’si kredi kartıyla yapılırken bu oran, artık yüzde 56. Ve gitgide geriliyor. Bu gerilemenin sebebi ise ön ödemeli kartlar ve dijital cüzdanlar benzer biçimde alternatif ödeme teknolojilerinin yaygınlaşması. Rapora nazaran, e-ticaret işlem sayıları 2020’ye nazaran yüzde 46 artarak 3,4 milyar tane siparişe ve yüzde 69 artış ile 381,5 milyar TL hacme ulaştı. Ödeme teknolojilerinin yaygınlaşması, bankacılık hizmeti almayan yüz binlerce tüketiciyi de online pazarlara dahil edebiliyor. Bu da e-ticarette süratli büyüyen rakamların bir öteki sebebi. İyzico COO’su Orkun Saitoğlu, “İyzico ile öde seçeneği yardımıyla herhangi bir bankacılık hizmeti almayan milyonlarca kullanıcıya da online alışveriş imkanı sunuyoruz. Bu avantajları yardımıyla iyzico ile öde, 2021’de 30 bin üye iş yeri aracılığıyla 1,5 milyon etken kullanıcı kitlesine ulaştı ve 2020-2021 döneminde işlem adedi bazında yüzde 388 büyüme kaydetti. Geçen yıl iyzico ile öde’nin e-ticaret işlemleri içindeki oranı, aylık bazda yüzde 3 seviyesinden yüzde 13 seviyesine kadar yükseldi” diyor.

PARANIN HESABINI BİL

Son yıllarda cüzdanlarımızda banka kartlarının yanında elektronik para müesseselerinin çıkarttığı ön ödemeli kartlar da yerini almaya başladı. Ilkin ebeveynlerin evlatlarının haçlıklarını yüklediği yada bilgisayarda oyun satın almada kullanılan kartlar, zaman içinde yaşamın her alanına girdi. Artık kredi kartı yada banka kartının geçmiş olduğu tüm iş yerlerinde alışveriş imkanı sunan ön ödemeli kartlar, ek olarak yurt içi yada yurt dışına 7/24 para transferleri, satmaca ödemesi ve internetten meydana getirilen alışverişlerde de sıkça kullanılıyor. Her gün yeni ürün ve hizmetlerin eklendiği ön ödemeli kartlar, artık yalnız bir ödeme aracı olarak değil, finansal danışmanlık da yapıyor. 2021’in son günlerinde faaliyete geçen elektronik para kuruluşu FUPS da “paranın hesabını bil”, “dikkatli harca ve doğru yere harca” mottosuyla yola çıktı. Bu amaçla bütçe yönetimini önceliklendirerek Chat, Harcamadan Böl Böl ve Seç Seç benzer biçimde bugüne dek sunulmamış özelliklerle hizmet vermeye başladıklarını söyleyen FUPS Yönetim Kurulu Başkan Vekili Yüce Zerey, “FUPS’ta şu anda ‘bütçeni bil daha iyi yönet’ diyoruz. Orta vadede ise bütçe yönetimini temel enstrümanlar ve yatırım yönetimi ile perçinlemek istiyoruz” diyor.

KART TAŞIMAYA GEREK KALMIYOR

Avrupa entegrasyonu ile beraber avantajlı yurt dışı para transferinin mühim emekleri içinde yer aldığına işaret eden Zerey, şu detayları aktarıyor: “Bu bakış açımız doğrultusunda kullanıcılarımıza iki yeni özellik sunmaya başladık. Bunlardan ilki Digital Onboarding dediğimiz Uzaktan Alan kişi Edinimi Sistemi. Bir öteki yeni özelliğimiz ise fizyolojik ve sanal karta ek olarak süratli ve kolay bir kart alternatifi olan FUPS QR Kart. TR Karekod uyumlu FUPS QR Kart ile kart taşımadan teması en aza indiren bir ödeme fırsatı sunuyoruz. Kullanıcılarımız cep telefonlarındaki FUPS uygulaması üstünde oluşturulan FUPS QR Kart yardımıyla kart taşımaya gerek kalmadan tüm fizyolojik POS cihazlarında ödeme yapabiliyor. Kolayca tüm ATM’lerden para çekebiliyor ve QR Kart’ın bağlı bulunmuş olduğu FUPS hesabını harcama öncesinde değiştirebiliyor.”

DAHA FAZLA TÜKETİCİYE ERİŞMEK İÇİN ALTERNATİF ÖDEME ŞART

Türkiye’nin önde gelen e-ticaret, perakende, sigorta ve telekom şirketlerine hususi servisler geliştiren Mobilexpress, online ödeme geçidi, akıllı işlem yönlendirme, kart gizleme, sahtecilik önleme benzer biçimde suni zeka destekli birçok servisi, gereksinim duyabilecek tüm banka ve ödeme kuruluşlarına entegre çalışan platformu vasıtasıyla sunuyor. Mobilexpress’in CEO’su ve şirkete bağlı bir alt marka olan Lidio’nun da kurucu ortağı Emre Güzer, “Pandemi döneminde inşa ettiğimiz markamız Lidio’nun da lisans almasıyla beraber yalnız iş yerlerinin lokal ve global gereksinimlerine yönelik değil, hem de dokunduğumuz milyonlarca bireysel tüketiciye fazlaca kanallı pürüzsüz ödeme deneyimleri yaşayabilecekleri servislerimizi kullanıma sunacağız” diyor.

2021 yılının kampanyalar süreci olarak da malum kasım ayında tüm Türkiye’deki online ödemelerin yüzde 25’inden fazlasını tek başına Mobilexpress platformunun yüklendiğine değinen Güzer, “2021 yılının tamamına baktığımızda toplam hacmimiz 30 milyar TL’yi geçti. Mobilexpress, Türkiye’deki tüm online ödemelerin yüzde 10’undan fazlasını üstlenebilen, teknolojisi ve insan kaynakları ile fark yaratan bir şirket. 54 milyon kayıtlı karta, aylık 16 milyondan fazla işlem adedine ve 1,5 milyondan fazla kart havuzuna ev sahipliği icra eden Mobilexpress olarak, 2021’de toplam 170 milyon başarıya ulaşmış işleme aracılık ettik, dakikada 44 bin tane işlemle sınırları zorladığımız bir performans ortaya koyduk ve yılı 33 kişilik bir ekiple kapatıp Türkiye’nin en büyük fintek altyapı ihracatlarından birine imza atma başarısı yakaladık” diye konuşuyor.

Alternatif ödeme sistemlerinin daha çok tüketiciye erişebilmek için koşul bulunduğunu da dile getiren Güzer, şunları paylaşıyor: “Pazar, kart domine bir yapıdan cüzdanlar, e-para kuruluşları ve gerçek zamanlı kredi (BNPL) benzer biçimde çözümlerin de kendine yer bulmuş olduğu, tüm bu ödeme şekillerinin daha çok tüketiciyi ekosisteme katmış olduğu bir yöne doğru aşama kaydediyor. Kısa sürede bilhassa açık bankacılık API’ları ile beraber banka üstündeki hesaplarımıza da tekrarlayan ödeme, anlık ödeme emri benzer biçimde erişim imkanlarıyla web üstünden ilk kez alışveriş icra eden tüketiciler göreceğiz.”

LİMİT SORUNUNA PAY KREDİ

Paynet ise ödeme sistemleri sektöründe, nakit akışının dijitalleştirilmesi alanında uzmanlaşmış bir finansal teknoloji şirketi. İş ortaklarıyla beraber finansal çözümlerle teknolojiyi birleştirerek yeni ürün ve çözümler geliştiriyor. Odak noktası; KOBİ’lerin nakit akışı yönetimlerini, ek bir yatırım maliyetine katlanmadan yalnızca tek bir anlaşmayla aynı platform üstünden dijitalleştirmek. Pandemiyle beraber tüketicinin online ticarete olan talep artışının bununla beraber yeni ödeme gereksinimlerini ortaya çıkardığını belirten Paynet CEO’su Serkan Çelik, sundukları yenilikçi hizmetler hakkında da data veriyor. Hizmetlerden biri PayKredi. Online kartlı ödemeler esnasında müşterilerin çoğunlukla limit sorunuyla karşı karşıya kaldıklarını ya da kredi kartı limitlerinin tamamını alışverişte kullanmaktan kaçındıklarını ifade eden Çelik, bilgileri şu sözlerle aktarıyor: “Bu aşamada PayKredi ürünümüzü geliştirdik. Ağırlıklı olarak B2B pazarında etkinlik gösterdiğimiz için sepet averajımız, sektör averajının fazlaca üstünde. Bu durum PayKredi’ye olan ihtiyacı daha da gözle görünür kıldı. Paynet olarak bankalar ve finansman kuruluşları ile anlaşıyor ve entegrasyon gerçekleştiriyoruz. Böylece tüketiciye, ödeme anında anlaşmalı bankalar ile kredi kullanarak alışverişlerini kesintisiz bir halde tamamlama ayrıcalığını sunuyoruz, işletmelerin de enerjilerini tahsilatlarına değil büyümelerine odaklamalarını sağlıyoruz.”

BAYİ AĞLARINA TAHSİLAT ÇÖZÜMÜ

Firmanın Bayilik Ağı Çözümü ise birden fazla bayiye haiz orta ve büyük ölçekli kuruluşların nakit ve tahsilat akışını yönetmesini sağlıyor. Ana firmalar; tüm bayi ağlarında geçerli kredi kartı kampanyaları tasarlayabiliyor ve son kullananların bu kampanyalardan tüm bayilerinde aynı deneyimle yararlanabilmelerine olanak sağlayabiliyorlar. Gerçekleşen tahsilatlar, işlem anında ana firmanın belirlemiş olduğu orana nazaran tüm paydaşlar içinde dağıtılabiliyor.