Cemiyet Kökenli Pnömoni (erişkin)

TOPLUM KÖKENLİ PNÖMONİ (ERİŞKİN)
Cemiyet kökenli pnömoni, cemiyet içindeki günlük yaşam esnasında ortaya çıkan
akciğer parankimi enfeksiyonudur. Ölüm oranı, hafifçe pnömonili hastalarda %1-5 iken
ağır hastalarda %25lere ulaşır.

Tanı
Semptomlar
Ateş, öksürük, balgam çıkarma, yan ağrısı, nefes darlığı.
Fizik muayene
Bronşiyal solunum sesi ve/yada ince rallerin duyulması
Akciğer grafisi
Akciğer grafisinde parankimal infiltrasyon görülmesi

Klinik yaklaşım

Tipik Pnömoni;
Klinik bulgular; Akut başlangıç, titreme ile yükselen ateş, öksürük, pürülan balgam, yan ağrısı.
Fizik muayene; Konsolidasyon bulguları, (perküsyonda matite ve dinlemekle bronşiyal solunum sesi ve/yada yaygın ince raller).
Laboratuvar bulguları; Lökositoz, Balgam Gram boyamasında preparatta nötröfil ve gram pozitif diplokok hakimiyeti.
Posteroanterior akciğer grafisi; Lober tutulum.

Atipik Pnömoni;
Klinik bulgular; Subakut başlangıç, hafifçe ateş, halsizlik, şuur bulanıklığı, baş ağrısı, bulantı, kusma, ishal, kuru öksürük yada mukoid balgam
Fizik muayene; Çoğu zaman fizik muayene bulguları ile radyolojik bulgular içinde uyumsuzluk saptanır.
Laboratuvar bulguları; Balgamın Gram boyamasında preparatta nötrofil görülmesi, bunun yanında bakteri görülememesi.
Posteroanterior akciğer grafisi; Nonlober ve/yada lober tutulum.

Ayırıcı tanı
Akut bronşit
Tüberküloz
Kalp yetersizliği
Akciğer kanseri
Herhangi bir kronik hastalığı olmayan pnömonili hastalar, sevk gerektiren durumlar
haricinde, birinci basamakta tedavi edilir.

Sevk

Risk faktörleri*; 60 yaşın üstünde olmak, Birlikte rol alan hastalıklar (Kronik obstrüktif akciğer hastalığı, Bronşektazi, Kistik fibroz, Diabet mellitus, Kronik böbrek yetmezliği, Konjestif kalp yetmezliği, Kronik karaciğer hastalığı), Son 1 yıl içinde pnömoni tanısıyla hastaneye yatış, Aspirasyon şüphesi, Postsplenektomi, Alkolizm, Malnütrisyon, Antibiyotik tedavisine 3 günde cevapsızlık, Bakım eksikliği (evsiz yada yalnız yaşamak, fizyolojik ve mental özürlü olmak).

Fizik muayene*; Solunum sayısı > 30/dakika, Tansiyon Sistolik < 90 mmHg, Diyastolik < 60 mmHg, Ateş < 35oC yada > 40oC (aksiller), Ekstrapulmoner hastalık (menenjit, artrit), Şuur değişikliği, Siyanoz.

Laboratuvar*; Beyaz küre sayısı <4.000 /mm3 yada >30.000/mm3, Hematokrit < %30 yada Hemoglobin <9 gdl, akciğer grafisinde multilober tutulum, kavite, plevral sıvı birikimi, lezyonlarda süratli ilerleme.

* Risk faktörleri, fizik muayene ve laboratuvar bulgularından herhangi birini taşıyan hastalar sevk edilmelidir.

Tedavi
Sevk gerekmiyorsa, derhal ampirik tedavi başlanır.
Antibiyotik seçiminde klinik görünümün tipik yada atipik olması yönlendirici olabilir.
Tedavi ateş düştükten sonrasında yedi gün daha sürdürülür. Averaj tedavi süresi, tipik
pnömonide 7-10 gün, atipik pnömonide 14-21 gündür. Klinik cevap var ise tedavi süresi
uzatılmamalıdır. Radyolojik düzelme, klinik yanıta gore daha geç olabilir.

Penisilinler:
Amoksisilin : 1.000 mg günde üç kez (8 saat ara ile), ağızdan
Prokain penisilin G : 800.000 ü günde iki kez, kas içine

YA DA
Makrolidler*:
Eritromisin: 6 saatte bir 500 mg ağızdan
Roksitromisin: 12 saatte bir 150 mg ağızdan
Klaritromisin: 12 saatte bir 250-500 mg ağızdan
Azitromisin: 24 saatte bir 500 mg / 3 gün ağızdan yada 1. gün 500 mg/gün, sonraki 4 gün 250 mg/gün ağızdan.
*Atipik pnömoni düşünülüyor ve tipik-atipik pnömoni ayrımı yapılamıyorsa ya da penisilin alerjisi var ise doksisiklin yada makrolid grubu ilaçlardan biri seçilmelidir.

YA DA
Doksisiklin: 12 saat arayla 200 mg ile başlanır, 12 saat arayla 100 mg ile devam edilir.

İzlem
Hastalar tedavinin 3. günü kontrole çağrılmalıdır. Ateşi 72 saat içinde düşmeyen
yada genel durumu düzelmeyen hastalar sevk edilmelidir.
Tedaviye cevap, ateşin antipiretik tedavi uygulanmadan düşmesi ve lökositozda
düzelme ile değerlendirilir.
Risk faktörleri olan hastalara pnömoniden korunma amacıyla her yıl influenza aşısı
ve beş yıl ara ile yalnızca 2 kez pnömokok aşısı uygulanmalıdır.

Aşılama için lüzumlu bazı risk faktörleri
60 yaşın üstünde olmak
Kronik obstrüktif akciğer hastalığı
Bronşektazi
Kistik fibroz
Splenektomi
Astım

Kaynaklar
1. Bartlett JG, Dowell FS, File TM, Musher DM, Fine MJ. Practice Guidelines for the Management of
Community-acquired Pneumonia in Adults. Guidelines from the Infectious Diseases Society of America.
Clin Infect Dis 2001;31:347-82.
2. The Official Statement of the American Thoracic Society. Guidelines for the Management of
Communityacquired Pneumonia. Am J Resp Crit Care Med 2001;163:1730-54.
3. Toraks Derneği Solunum Sistemi Enfeksiyonları Emek verme Grubu. Pnömoniler Tanı ve Tedavi Rehberi,
Ankara: Toraks Derneği, 1998.

Kaynak : Sıhhat Bakanlığı Tanı Tedavi Rehberi