Tıpta yeni dönem: Kişiye özel protein

PARA YAPAY ZEKA/ ŞULE GÜNER Kişinin sağlık sorununa çözüm getiren kişiselleştirilmiş protein üretimi. “Yapay zekalı protein tasarımı araçları” kavramı artık hayatımıza girdi. Bu araçların tıpta bir devrime neden olacağı ve pek çok hastalığa çare olacağı söyleniyor.

Yıllardır yapay zekanın insan biyolojisinin karmaşasını, o muhteşem orkestrasyonunu anlayamacağı ya da bunun çok uzak bir zamanda gerçekleşeceği yorumları vardı. Ancak son gelişmeler o kadar hızlı yaşanıyor ki, yapay zekanın özellikle sağlık alanında hem de çok yakında insanlık adına büyük katkılar sunacağı anlaşılıyor.

Washington Üniversitesi’nde gerçekleştirilen bu çalışma, bu sonuca nasıl erişti? Midjourney, DALL-E, Stable Diffusion gibi gerçek fotoğraflardan sentetik görseller çıkaran GenerativeAI araçlarından esinlenilmiş. Bu aracın adı: RFdiffusion

Çalışmada “tasarımcılar”, yapay zekaya protein şekillerinin bilinen özelliklerini öğretmiş. Bu şekillerin ne anlama geldiği gibi… Tasarımcılar, ardından istediği özellikleri belirterek yapay zeka ağından protein geliştirmesini istemiş. Ortaya, kişiye özel sorunu çözebilecek bir protein yapısı çıkmış. Bu arada yapay zekanın ‘Protein Data Bank’ isimli arşivdeki on binlerce protein yapısıyla eğitildiğini belirtelim.

Bu yeni tekniğin kişisel aşı ve ilaç geliştirilmesinde kullanılacağı belirtiliyor. Ancak bu buluş ne kadar hızla yol alır, şimdilik bilemiyoruz.

Google’ın benzeri bir amaçla proteinlerin amin asitlerden ayırt edilmesi için kullanılan AlphaFold isimli bir uygulaması var. Bundan iki yıl önce henüz Üretken Yapay Zeka yokken geliştirilen ilk nesil tasarım çalışması da vardı. Ancak RFdiffusion bunların çok daha ötesinde ve gelişmiş bir uygulama. Tıpta yeni bir sayfa açılıyor, diyebiliriz.

MİKA CEO OLDU

Yapay zekanın toplumsal ve iş hayatında en son gireceği alan olarak karar mekanizması gösteriliyordu. Ancak yapay zekadaki yeni yöntemlerin son aylarda gösterdiği yetenekler, bu üstün teknolojinin bir şirketi insandan daha iyi yönetip yönetemeyeceği sorusuna neden oldu.

Kolombiya’da Dictador isimli lüks içki markası, tam olarak bunu denedi. CEO’luk görevine Mika isimli bir yapay zekalı robotu getirdi. Şirket, “Yönetim kurulumuzun kararı, devrimsel nitelikte ve bu kararımızın arkasındayız” açıklamasını yaptı.

Dünyanın ilk yapay zekaya sahip robot CEO’su, Twitter ve Meta’yı hem Elon Musk hem de Mark Zuckerberg’den çok daha verimli bir şekilde yönetebileceğini iddia ediyor.

Mika, yapay zekanın işletmelere uyum sağlamasıyla birlikte yakında dünya çapında kendisi gibi daha fazla CEO’nun ortaya çıkacağına inanıyor.

Mika, iletişim, strateji planlama ve hatta ambalaj tasarımı da dahil olmak üzere pek çok konuda şirkete yardımcı olacak ve şirketin kâr etmesine çalışacak. Zam istemeyecek. Yorulmak da bilmeyecek…

Mika, geçen haftalarda Birleşmiş Milletler konferansında yaptığı konuşmayla siyaset dünyasında da kendini göstermişti.

ABD’DE YEDİ YILDA 12 MİLYON İŞ YOK OLACAK

McKinsey Global Institute, “Üretken Yapay Zeka ve Amerika’daki İşin Geleceği” isimli araştırmada, 2030 yılına kadar ülkede 12 milyon işin ortadan kalmış olacağını, ekonominin yüksek maaşlı işlere göre yeniden şekilleneceğini belirtiyor. Bununla birlikte düşük maaşlıların işlerinin değişme olasılığı, yüksek maaşlılara göre 14 kez daha fazlayken, kadınların bu durumdan 1.5 oranında daha fazla etkileneceği belirtiliyor.

Bununla birlikte araştırmada, STEM Science, Technology, Engineering, Mathematics-Bilim, Teknoloji, Mühendislik, Matematik) alanlarında çalışanların mesai saatlerinin yüzde 30’unun yapay zeka araçları tarafından yerine getirileceği belirtiliyor.

İş ve yasal süreçlerdeki mesailerin yine yüzde 30’unu yapay zeka devralacak.

Kreatif ve sanat yönetimi gibi şu an gündemde olan pek çok başka iş-meslek kategorilerindeki mesainin yüzde 25’ini yapay zeka yerine getirecek.

Eğitim ve iş gücü eğitimi alanındaki profesyonellerin mesaini ise yüzde 23 oranla yapay zeka alacak.

Bu oran sağlık teknisyenliğinde yüzde 15, tarım iş gücünde yüzde 27 ve üretim iş gücünde yüzde 30 olacak.

McKinsey bu iş kayıplarının orta dönemde nasıl olacağının belli olmadığını, iş gücüne dayalı bazı sektörlerde işe alımın azalabileceğini, ancak bu durumun o sektörlerde büyümenin gerçekleşmeyeceği anlamına gelmediğini belirtiyor.

GENÇLERİMİZİN GÖZÜ, YAPAY ZEKA MÜHENDİSLİĞİNDE

Yapay zeka kullanan kariyer platformu Youthall’un, geçen temmuz ayında 543 kişinin katılımıyla gerçekleştirdiği ‘Gelecekteki İş Gücü Talebi Anketi Raporu’ yayınladı. Ankete katılanların yüzde 24.1’ini çalışanlar, yüzde 75.7’sini ise üniversite öğrencileri ve mezun şu an herhangi bir işte çalışmayan gençler oluşturdu.

Üniversite sonuçlarının açıklanmasına sayılı günler kala yapılan anket, iş dünyasının profesyonellerinin ve gençlerin geleceğin mesleklerine ilişkin beklentisini ortaya çıkardı. 18-30 yaş arasında üniversite öğrencisi ve çalışmayan mezun gençler ve iş dünyasının profesyonellerinin katılımı ile gerçekleştirilen ankete göre, gençlerin yüzde 73’ü, 10 yıl sonra meslekler arasında yapay zeka mühendisliğinin ilk sırada olacağını düşünüyor. İş dünyasının profesyonelleri ise sürdürülebilirlik uzmanlığı, yenilenebilir enerji uzmanlığı ve robotik mühendisliği gibi mesleklerin ilk sıraları paylaşacağını öngörüyor. Gençlerin yüzde 87’si, meslek seçiminde kazanç ve gelişim fırsatlarına odaklanıyor. Anket sonuçları, “yazılım ve uygulama geliştiriciliği”, “dijital pazarlama uzmanlığı” ve “uzay araştırmaları mühendisliği” gibi alanlardaki yükselişin de geleceğin iş dünyasında dijital dönüşümün iş gücü talebini derinden etkileyeceğini gösteriyor.