Sirke, uzmanlar tarafınca uzun süredir kuvvetli bir temizleyici olarak kabul ediliyor. Ve insanoğlu daha çevre dostu (ve doğal daha ucuz) ürünler aradıkça, asetik asit ve su içeren bu oldukca yönlü mutfak ürünü daha da ilgi görüyor. Peki sirke naturel ve toksik olmayan bir temizlik maddesi olma mevzusundaki ününe layık mı? Cevap ondan tam olarak ne beklediğinize bağlı.
Pittsburgh Üniversitesi, Kimya mühendisliği bölümünde profesör olan Eric Beckman, “En büyük pozitif yanları hakikaten ucuz ve zararsız olması ek olarak bazı bakterileri öldürebilmesi” diyor. Sadece, “Her şey için uygun değil ve doğal kokuyor” diye ekliyor.
En iyi senaryoda, sirkenin yüzey temizliğinde antibakteriyel ve antifungal tesiri var ve sizi mikroplardan koruyabilir. Sadece Edmonton, Alberta’da mikrobiyolog olan Jason Tetro, bu etkilerin sirke çözeltisinin yüzeyle ne kadar süre temas ettiğine bağlı bulunduğunu söylüyor. Tetro, “Bakterileri öldürmek için minimum beş dakikaya, virüsler içinse 30 dakikaya ihtiyacınız var” diyor.
Sirke set üstü ocak şeklinde yüzeylerde bulunan yağları temizlemenize destek olabilir. ABD Temizlik Enstitüsü sözcüsü Brian Sansoni, sirkedeki asetik asidin bunu mümkün hale getirdiğini söylüyor ve şöyleki devam ediyor: “Yağ ve kiri temizler. Ek olarak kireç çözücü olarak kullanabilirsiniz.”
Genel olarak uzmanlar temizlik için yüzde 50-50 oranında beyaz sirke ve su karışımı kullanılmasını öneriyor. Loma Linda Üniversitesi’nde çevresel mikrobiyolog ve doçent olan Ryan Sinclair uyarıyor:
Çamaşır suyu ve amonyak içeren temizlik ürünlerini sirke ile asla karıştırmamanız gerekiyor. Bu sebeple bu kombinasyonlar klor gazı ve toksik buğu üretiyor.
Sansoni ise “Bazı şeyler asla sirke ile temizlenmemeli” diyor. İşte sirke ile temizleyebileceğiniz ve temizleyemeyeceğiniz şeyler…
Yeşil ışık: Kullanın!
Pencereler: Bir çevre danışmanı ve Branch Basics temizlik ürünlerinin kurucu ortağı olan Marilee Nelson, pencerelerinizi iz bırakmadan temizlemek için seyreltilmiş sirke ve gazete kâğıdı kullanabileceğinizi söylüyor. Aynı yöntem duşakabin de ilgilendiriyor. Sadece, “Ortamı iyice havalandırın zira asetik asit akciğerleri tahriş edebilir. Pencereleri kesinlikle açın. Astımı yada kronik akciğer hastalığı olan kişileri ortama sokmayın” diye ekliyor.
Kahve makineniz ve su ısıtıcınız: Musluk suyundaki kireç kahve makinenizin haznesini ve borularını tıkayabilir. Nelson, bundan dolayı makineden tertipli aralıklarla beyaz sirke ve su karışımı geçirmenin ve peşinden demleme döngüsünü birkaç kez mütevazi suyla (kahve olmadan) çalıştırmanın iyi bir çözüm bulunduğunu söylüyor. (Bunu kireç birikimi fark ettiğinizde yada üreticinin talimatlarına gore yapmalısınız).
Benzer şekilde, kireci çözmek için sirkeli su çözeltisini çaydanlığınızda ve Kettle’ınızda birkaç saat bekletebilirsiniz. Doğal yeniden kullanmadan ilkin iyice suyla durulamayı dikkatsizlik etmeyin.
Küvet ve duşlar: Nelson, “Saç ve vücut için kullandığımız ürünler küvetinizde tortu bırakıyor ve sirke bu tortuları çıkarma özelliğine haiz” diyor. Seyreltilmiş sirke solüsyonunu yüzeye püskürtün, minimum 10 dakika beklemeye alın ve peşinden yüzeyi bir sünger yada mikrofiber bezle silin.
Zaman içinde duş başlığında da kireç birikintileri oluşabilir ve su akışını zayıflatabilir. Tetro, “Duş başlığını çıkarabiliyorsanız, bir saat süresince sirke solüsyonunda beklemeye alın ve peşinden tortuyu temizlemek için bir diş fırçası kullanın diyor. Eğer çıkaramıyorsanız, seyreltilmemiş sirke içeren bir sprey şişesi kullanarak duş başlığını bir diş fırçasıyla temizleyebilirsiniz. Peşinden sirke kalıntılarından kurtulmak için duş başlığından bol miktarda su geçirin.
Mutfak lavabosu: Tetro, mutfak giderine beş yiyecek kaşığı karbonat ve peşinden bir fincan sirke koyulmasını öneriyor. “Şiddetli bir kabarcıklanma görmüş olacaksınız” diyor; bunun yağ ve kireç çözücü tesiri bulunduğunu söylüyor. Peşinden lavaboyu ılık suyla durulayın. Mutfak lavabosundaki musluğu temizlemek için de sirkeli su solüsyonu kullanabilirsiniz.
Sarı ışık: Azca kullanın
Bulaşık makinesi yada çamaşır makinesi: İyi tarafı, sirke solüsyonu kullanmak bu makinelerin kokusunu yok etme ve kireç birikimini temizleme potansiyeline haiz.
Sadece Sansoni, “Sirkenin içindeki asit kauçuk contalar ve hortumda zaman içinde bozulmaya niçin olabilir. Arada bir kullanmak iyi olabilir fakat sık sık kullanmayın. Önlemli olmak için, makinede sirke kullanmadan ilkin üretici talimatlarını deneyin” diyor.
Kırmızı ışık: Kullanmayın
Mermer, granit yada naturel taş tezgahlar: Pennsylvania’daki Muhlenberg College’da halk sağlığı direktörü ve doçenti olan Chrysan Cronin, “Sirkedeki asit yüzeyde aşınmalar yaratarak taşa zarar verebilir ve zaman içinde taşın mat görünmesine niçin olur” diyor. Aynı şey seramik karolar de ilgilendiriyor.
Parke zeminler: Cronin, seyreltilmiş olsa dahi sirkenin ahşabı sakınan ve parlaklık veren cilaya zarar verebileceğini, malzemenin donuk ve hasarlı görünmesine niçin olabileceğini söylüyor. Aynı şey ahşap mobilyalar için de söyleyebiliriz.
Dökme demir tencere ve tavalar: Bulaşık deterjanına alternatif arayanlara fena haber: Sirke tavanızın yüzeyine kalıcı olarak zarar verebilir ve sonunda mutfak eşyanız kullanılamaz hale getirebilir. Ek olarak, bıçakları temizlemek için de sirke kullanmamalısınız. Sansoni, ‘asit metal gereçlerin kenarlarına zarar verebiliyor ve aşındırabiliyor” diyor.
Elektronik ekranlar: Beckman, sirkedeki asidin ekranlara; TV, bilgisayar ve cep telefonlarındaki koruyucu kaplamaya zarar verebileceğini söylüyor.
Son olarak: Sirke ile temizlik yapmak istiyor sadece kokusuna dayanamıyorsanız, kokunun daha acele dağılmasını sağlamak için bir pencere açın yada bir serinletici çalıştırın. Tetro, alternatif olarak küvet (yada duş teknesine) karbonat serperek ve peşinden temiz suyla durulayarak kokuyla savaşım edebileceğinizi söylüyor.
Washington Post makalesinden Türkçeleştirildi.