Telekomünikasyon sektörü, bulunmuş olduğu konum ve ekosistem ilişkileri çerçevesinde teknolojik ilerlemelerden, ekonomik, jeolojik ve toplumsal gelişmelerden direkt etkilendiğinden dolayı öteki sektörlerden daha karmaşık ve süratli değişen bir risk ortamına haiz. Internasyonal danışmanlık hizmetleri şirketi EY (Ernst & Young) bu süratli değişiklik çağlarında, sektörün 2024’te karşı karşıya olduğu en büyük 10 riski belirleyerek bu tarz şeyleri hafifletmeye yönelik stratejileri ortaya koydu.
EY’ın telekomünikasyon operatörleri için en büyük 10 risk raporuna gore 2024 senesinde, yaşam maliyeti baskılarından tedarik zinciri kesintilerine uzanan çeşitli makroekonomik etkisinde bırakır, finansal dayanıklılık ve istikrarın korunması adına devamlı bir strateji oluşturulmasını mecburi kılıyor. Üretken suni zekâdan (GenAI) 5G’ye kadar uzanan yeni nesil teknolojiler; iş esnekliği ve hizmet inovasyonu mevzusunda yeni soruları gündeme getiriyor. Sürdürülebilirlik, artık yönetim kurulu düzeyinde daha mühim bir gündem maddesi haline gelirken, çeşitlilik ve kapsayıcılık alanındaki girişimler ve hibrit emek verme modelleri de iş dünyasını dönüştürmeye devam ediyor.
Üretken suni zekâyla ilgili olanlar da dahil olmak suretiyle verilerle ilgili tehditler daha eleştiri hale gelirken, telekomünikasyon şirketlerinin bununla beraber müşterilerin yaşam maliyeti baskılarıyla baş etmelerine destek olmak, sürdürülebilirlik performansını ve ağ güvenliğini iyileştirmek benzer biçimde faaliyetlere de odaklanması gerekiyor.
EY raporuna gore, telekomünikasyon sektörünün 2024 senesinde karşı karşıya kalacağı en mühim 10 risk ve bu tarz şeyleri hafifletmeye yönelik temel stratejiler şu şekilde sıralanıyor;
Risk 1: Gizlilik ve güvenlik mevzularında değişen zorunlulukların hafife alınması
Telekomünikasyon operatörleri için siber güvenlik alanındaki zorluklar gitgide artıyor. Telekomünikasyon şirketlerinin %53’ü; siber güvenlik ihlalleri maliyetinin işletmeleri için 3 milyon ABD dolarını aşacağını düşünüyor. 5 telekomünikasyon şirketinden 4’ü, suni zekânın verimliliğin artırılması ve dijital dönüşümün ivme kazanması anlamında mühim bir güç olduğu mevzusunda aynı fikir. Sadece rapor; 10 kişiden minimum 7’sinin suni zekâ mevzusunda “fena niyetli aktörlere” karşı tedbir almak için daha fazlasının yapılması ve suni zekânın etik uygulanmasına daha çok dikkat edilmesi gerektiğine inandığını ortaya koyuyor.
Risk 2: Yaşam pahalılığı karşısında müşterilere kafi cevap verilememesi
Hane halkının yalnızca 3’te 1’i, yaşam maliyeti baskısı karşısında telekomünikasyon şirketlerinin “destekleyici” bir konumda bulunduğunu düşünüyor. Araştırmaya katılanların 4’te 3’ü ise geniş bant servis sağlayıcılarının daha çok durağan(durgun) fiyat garantisiyle kendilerine daha iyi bir teklif sunması gerektiğine inanıyor ve neredeyse yarısı (%49) fiyat değişikliklerine ilişkin açıklamaları anlamakta güçlük çekiyor. Bu biçim sıkıntılar kullanıcıları değişik operatörlere yönlendirirken, telekomünikasyon şirketlerinin de müşterinin satın alma sürecindeki kontrolü kaybetmesine niçin oluyor. EY raporuna gore, bu anlamda tavsiye almak için fiyat karşılaştırma sitelerini inceleyen, arkadaşlarına yada ailelerine danışan hane halkı oranı 2022’de %19 iken, 2023’te %30’a terfi etti.
Risk 3: Yetersiz beceri ve beceri yönetimi
Mali baskılar, telekomünikasyon şirketlerinin işe alımlarını azaltmasına niçin oluyor. Küresel çapta telekomünikasyon işverenlerinin %55’i işe alım süreçlerini dondurduklarını söylüyor; bu oran tüm sektörlerdeki oranın neredeyse iki katı (%28). Telekomünikasyon şirketlerinin %61’ine gore (tüm işverenlerde %44), maliyetleri denetim etme çabaları bununla beraber ücret ve yan haklarda kesintilere yol açıyor. Beceri yönetiminin, telekomünikasyon sektörü için risklerin başlangıcında geldiği açıkça görülüyor; bu mevzuda ilk beş risk içinde yer edinen mevcut kabiliyetleri elde tutmak, yeni kabiliyetleri çekmek ve yeni nesil kabiliyetleri geliştirmek de büyük ehemmiyet taşıyor.
Risk 4: Sürdürülebilirlik gündeminin etkin yönetilememesi
EY raporu, telekomünikasyon şirketlerinin iklim değişikliğiyle ilgili son iki yılda mühim bir ilerleme kaydetmediğini gösteriyor. Telekomünikasyon ve teknoloji şirketlerinin %43’ü, hemen hemen “net sıfır” geçiş planı yada sera gazı emisyonlarını azaltma stratejilerini açıklamıyor. Telekomünikasyon şirketlerinin %46’sı ise yatırım planları yaparken sürdürülebilirliği göz önünde bulunduruyor, sadece buna yeterince ağırlık vermiyor.
Risk 5: Yeni iş modellerinden yararlanılamaması
Birçok telekomünikasyon şirketi için nesnelerin interneti (IoT), bulut ve güvenlik benzer biçimde mevzulara ilişkin B2B hizmetleri hâlâ gelirlerin yalnızca minik bir kısmını oluşturuyor. B2B segmentine ilişkin temel performans göstergelerinin (KPI’lar), B2C’ye kıyasla daha azca rapor edilme eğiliminde olması, telekomünikasyon şirketlerinin stratejilerine gore kaydettiği ilerlemenin değerlendirilmesini zorlaştırıyor. B2B başarısının önündeki bir başka engel de telekomünikasyon şirketlerinin geniş bant servis sağlayıcısı ve bağlantı uzmanı olarak algılanmasının ötesinde hemen hemen “dijital danışman” olarak tam bir güvenilirlik sağlamaması. Büyük işletmelerin yalnızca %22’si, telekomünikasyon şirketlerini dijital dönüşüm uzmanı olarak görüyor. Bu da telekomünikasyon şirketlerinin işletmelere ek danışmanlık yada dijital hizmetler satma kabiliyetini sınırlıyor.
Risk 6: Yetersiz ağ kalitesi
Ağ güvenilirliği, müşteriler için bir kaygı deposu olmayı sürdürüyor. Araştırmaya katılan hane halkının %26’sı evindeki geniş bant bağlantısına güvenmiyor, %29’u ev içindeki mobil veri sinyalleri hakkında da aynısını düşünüyor. Operatörler hizmet hızını ve standardını çoğaltmak için çeşitli adımlar atsa da satın alan nezdinde hemen hemen etkili bir netice alınmadığı görülüyor. Her 3 kişiden 1’i hız ile algılanan hizmet performansı içinde ilişki kurmakta zorlanırken, yarısı daha yüksek hızın daha yüksek bir fiyatı hak etmediğini düşünüyor.
Risk 7: İş gücü kültürünün ve emek verme biçimlerinin iyileştirilememesi
Öteki sektörlere kıyasla (%23) telekomünikasyon sektörü çalışanlarının %30’u, tamamen uzaktan emek harcamayı ve yalnızca gerektiğinde ofise gitmeyi tercih ediyor. Sadece bu yüksek orandaki uzaktan emek verme eğilimi, öğrenme ve beceri gelişimine erişimi sınırlıyor (%47), dolayısıyla bu alandaki başarıyı etkileyen en mühim unsur olarak ortaya çıkıyor. Telekomünikasyon sektörü çalışanlarının %43’ü şirketlerinin uzaktan çalışmaya yönelik teknolojilerini geliştirdiğini belirtirken, %34’ü daha çok ve kapsamlı bir değişikliğe gereksinim bulunduğunu düşünüyor.
Risk 8: Dış ekosistemlerle etkileşimin etkin olmaması
İşletmeler, ekosistem farkındalığına ve kabiliyetlerine haiz telekomünikasyon şirketlerinden hizmet satın almaya daha açık. Şirketlerin %71’i etken olarak ilgili kuvvetli ekosistem ilişkilerine haiz olan 5G tedarikçilerine öncelik veriyor. Operatörlerin ortaklıklar ve dış ekosistemler ile iş birliğine sıcak bakmasının önünde ise yatırım getirisi mevzusundaki belirsizlik ve siber güvenlik ile ilgili endişeler içeriyor.
Risk 9: Değişen düzenleyici ortama uyum sağlanamaması
Telekomünikasyon liderlerinin %61’i, düzenleyici uygulamaların (ülkelerin veri koruma ve gizlilik kurallarını uygulamaya koyması benzer biçimde) gelecek yıl işletmelerinin performansını mühim seviyede etkileyeceğine inanıyor. Bununla beraber, BEPS 2.0 kurallarının 2024’te yürürlüğe girmesiyle vergi çerçeveleri de değişiyor. Bir öteki potansiyel odak noktası da suni zekâya yönelik düzenlemelerin artması olarak görülüyor.
Risk 10: Altyapı varlıklarının değerinin maksimum düzeye çıkarılamaması
Telekomünikasyon şirketlerinin altyapılarından kıymet elde etme çabaları hız kazanıyor. Telekom CEO’larının %41’i gelecek yıl elden çıkarma, şirket bölünmeleri ve halka arz işlemlerini takip edeceklerini söylerken; %61’i ortak girişimler yada stratejik iş birlikleri oluşturmayı hedefliyor. CEO’ların bir kısmı, netco (ağ altyapısına yönelik) ve servco (satın alan ve satışa yönelik) altyapıları içinde daha net bir fark yapmanın elden çıkarma mevzusundaki stratejilerine destek olabileceğine inanıyor.
EY Türkiye Telekomünikasyon, Medya ve Teknoloji Sektör Lideri ve Danışmanlık Kısmı Şirket Ortağı Emre Beşli, hızla değişen ve küresel belirsizliklerin egemen olduğu bir dünyada telekomünikasyon sektörünün karşı karşıya olduğu risklerin de hızla değişip gelişmeye devam ettiğini belirterek şu değerlendirmede bulunmuş oldu:
“‘Dünyada olduğu benzer biçimde devletimizde de telekomünikasyon şirketlerinin gelişen riskler mevzusunda dikkatli olmaları ve bunlarla başa çıkmak için yeni ve doğru stratejiler geliştirmeleri gerekiyor. EY raporu, telekomünikasyon operatörlerinin bu zamanda birden fazlaca risk alanı için aynı anda mühim aksiyonlar almaları icap ettiğini gösteriyor. Güvenlik, sürdürülebilirlik, iş gücü kültürü ve beceri yönetimi, yeni iş modelleri ve ekosistem yönetimi, doğru fiyatlandırma ve müşteriyi elde tutma benzer biçimde konuların risk gündeminde mühim bir yer tutacağı anlaşılıyor. Telekomünikasyon sektörünü etkileyen bu risklerin göz önünde bulundurulması ve doğru stratejiyle yönetilmesi; müşteriler, çalışanlar ve ekosistem paydaşları içinde daha yüksek bir itimat ve bağlılık sağlayabilir.’
