Şırdan Nedir, Hayvanın Neresidir, Nasıl Yenir?

 

Şırdan, koyun yada inek şeklinde hayvanların midelerinin bir kısmı değerlendirilerek hazırlanan hususi bir yemektir. Şırdan yemeği ya da şırdan dolması olarak da anılan şırdan, sakatat severlerin sıkça tercih etmiş olduğu bir yiyecek olmasının yanı sıra değişik tatları denemeyi sevenlerin de ne olursa olsun tadına bakmak istediklerinden.

Vatanımızda çoğu zaman koyun midesi kullanılarak hazırlanan şırdanın güzelce temizlenmesi, içininse bolca baharatlı ve pirinçli harçlarla doldurulması önemlidir. İçi doldurulduktan sonrasında ise şırdan dolmaları dikkatlice haşlanır ve yenmeye hazır hale gelir.

Bilhassa Adana ve çevresinde sıkça meydana getirilen bir yiyecek bulunduğunu ve en güzellerini de gene oralarda ya da Adanalı ustaların ellerinden yiyebileceğinizi söylemeden geçmeyelim.

• Şırdan hayvanın neresidir?

Şırdan nedir öğrendik fakat “Şırdan hayvanın neresidir?”, “Şırdanın mumbardan ne farkı vardır?” merak edenler için bilgileri da derhal aktaralım:

• Şırdan, geviş getirenler grubundaki hayvanların (koyun şeklinde) midelerinin 4. bölümüdür.
• Rumen, retikulum, omasum ve abomasum şeklinde 4’e ayrılan midelerinden şırdan, son odacık ya da dördüncü mide olarak da anılan abomasum kısmından yapılır.
• Bu mide kısmı, yemeklerin sindirildiği ve besinlerin emiliminin yapıldığı bölümdür. Bu sebeple abomasum olarak anılan şırdanın iç zarı güzelce temizlenir ve arkasından harçla doldurulur.
• Mumbar ile benzeten ve “Şırdanın mumbardan ne farkı var ki?” diyenler için de açıklamış olalım: Şırdan midenin bağırsağa yakın bölümünden yapılırken mumbar direkt bağırsaktan hazırlanmış olur.
• Tatları benzese de görüntüleri yardımıyla birbirlerinden kolayca ayırmak mümkündür.

“Şırdanın içinde ne var?”, “Şırdan iyi mi yenir?” diye düşünenleri de derhal bu şekilde alalım ve şırdan dolması iyi mi hazırlanmış olur adım adım anlatalım:

• Şırdan öncesinde tuz, limon suyu yada sirke şeklinde malzemelerden destek alınarak güzelce temizlenir. Eğer daha ilkin bu işlemi gerçekleştirmediyseniz ne olursa olsun işin ustalarının temizlediği şırdanları almayı itina göstermenizi tavsiye ederiz.
• Temizleme işlemi güzelce gerçekleştirildikten sonrasında baharatlı ve pirinçli bir harç hazırlanmış olur.
• Harcı hazırlamak için soğanlar ufak ufak doğranır. Üstüne pirinç ve isteğe gore kıyma eklenmiş olur. Baharatları da ilave edildikten sonrasında karıştırılır ve harç hazır hale gelmiş olur. Şırdanlar bu harçla güzelce doldurulur.
• Harcın şırdan haşlanırken dışarı çıkmaması için şırdanların ağız kısmı dikilir.
• Haşlamak içinse direkt su kullanmak yerine şırdan dolması yapımında kemik suyu ve salça karışımı tercih edilir. Bu da şırdanın lezzetinin artmasını elde eden nefis bir püf noktasıdır.
• Servis edilirken şırdanı gene bol miktarda baharat ve limon dilimleri ile servis edebilir, üstüne limon sıkıp sevdiğiniz baharatları serpiştirerek afiyetle yiyebilirsiniz.
• Yerken ağız kısmının dikildiğini ve o bölümde ip bulunduğunu unutmamanız icap ettiğini de hatırlatalım.

Şırdan kaç kalori merak ediyorsanız düşünce vermesi adına yukarıda anlattığımız şekilde bir şırdan hazırladığınızda averaj 500-600/kcal olacağını da söylemeden geçmek istemeyiz. Sadece şırdanın kalorisini hesaplarken şunları da aklınızda bulundurmanızda yarar bulunduğunu hatırlatalım:

• Şırdanın boyutu, içini dolduracağınız harcın miktarı kalori miktarını fazlaca değiştirecektir.
• Aynı şekilde harcında kıyma kullandığınızda kalorisi artacak, yalnız pirinçle hazırladığınızda azalacaktır.
• Harcında pirinci ve tuz başta olmak suretiyle baharatları azca oranda kullanarak daha azca kalori almanızı da sağlayabilirsiniz.
• Aynı şekilde haşlarken kullanacağınız kemik suyu ve salça da kalorisini arttıracaktır.
• Sözün kısası görece ufak şırdanları azca oranda ve yalnız pirinçle hazırlanan harçla doldurur, kemik suyu yerine suda haşlayarak yerseniz 1 tane şırdanın kalorisi ortalama 200/kcal’a kadar düşecektir, aklınızda bulunsun.

---