Şarkı söyleyerek bir bardak Kırılabilir mi?
Yapılabilir ve kuramsal olarak mümkündür. Hatta meşhur tenor Cruso’nun bunu başardığı rivayet edilir. Rezonansını tutturabilirseniz bir tek bardak değil başka birçok şeyi kırabilirsiniz. Peki öyleyse, nedir bu rezonans?
Salıncakta bir evladı salladığınızı düşünün. Salıncak size gelirken, tam en üst noktaya ulaşmadan salıncağı itmeye kalkışırsanız, onu yavaşlatırsınız. Sadece salıncak size doğru gelirken, itmeyi hep en üst noktada yapmış olursanız, her seferinde aynı kuvvetle itseniz bile, salıncak gittikçe hızlanacaktır.
Salıncak kendi doğal frekansı ile, diyelim ki, dakikada 30 salınım yaparak sallanıyordu. Siz de dışardan bir kuvvet, fakat aynı frekansta bir kuvvet uyguladınız. Bu iki frekans çakıştı ve salıncak da bu yüzden gittikçe hızlandı.
Salıncak örneğinde olduğu şeklinde, her cismin bir kendi doğal frekansı vardır. Cisimlere kendi doğal frekansları ile çakışan bir frekansta her hangi bir kuvvet uygularsanız rezonans denilen kontrolsüz bir ortam oluşabilir.
Eğer önünüzde duran bir bardağa, onun doğal frekansına uyan bir frekansta bağırabilirseniz, daha doğrusu bir ses dalgası gönderebilirseniz, bardağın doğal frekansı ile sesin frekansı çakışarak, bardaktaki titreşimi kontrolsüz bir halde artırır, bardak rezonansa girer ve sonuçta çatlayabilir yada kırılabilir.
İnsanlar günlük yaşamlarında pek fark etmemelerine karşın rezonans vakası, otomobilden, köprü dizaynına kadar mühendislerin en fazlaca zorlandıkları konulardan biridir. Hala bu yüzden, askerler bir köprüden geçerlerken, yürüyüş adımlarının frekansları köprünün doğal frekansı ile çakışıp, köprü yıkılmasın diye, köprülerden uygun adım yürüyüşle geçmezler.
Otomobilde direksiyon mekanizması ile amortisörlerdeki titreşim aynı frekansa erişince, rezonans sonucunda direksiyon şiddetli sarsılmaya adım atar. Mühendisler otomobil dizaynında parçaların biçimlerini, yaylanmalarını ve ağırlıklarını, devir sayıları ve benzeri faktörleri göze alıp rezonansı en aza indirmeye çalışırlar.
Peki bu rezonansın asla iyi bir yönü yok mu? Var normal olarak. Mesela radyo istasyon dalgalarını ararken bu dalgaları yakalarsanız, kendi alıcınızın frekansı ile birbirini tuttuğu an rezonansa girer, genliği artar ve bu istasyonu işitmeye başlarsınız.
