Şarbon hastalığı son zamanlarda en çok araştırılan konular arasında yer alıyor. Birçok kişinin merak ettiği şarbon hastalığı, büyükbaş hayvanlar ile temas halinde bulunulması ile ortaya çıkabilen ve ölümle sonuçlanabilen çok tehlikeli bakteriyel hastalıktır. Genellikle insan vücüduna girmesinin ardından 2-7 gün arasında kendini belli etmeye başlar. Birden fazla türe ayrılan şarbon hastalığının belirtileri herkes tarafından merak ediliyor. İşte şarbon hastalığı ile ilgili bilinmesi gerekenler…
Şarbon hastalığı bakteriyel bir hastalıktır. Genellikle otçul hayvanlardan oluşan; sığır, koyun, keçi gibi hayvanlar üzerinden insan derisine bulaşan tehlikeli ve ölümle sonuçlanabilen bir hastalıktır. Şarbon hastalığının mikrobu Bacillus antracis denen bir bakteridir. Özellikle toprakta ve meralarda bulunan şarbon, temas durumunun dışında solunum yolu ile bulaşması durumunda oldukça tehlikelidir. Hastalığa yol açan mikrobun en önemli özelliği zorlu fiziksel ve kimyasal çevre koşullara son derece dayanıklı “spor” denilen yapılar oluşturmasıdır. Hayvancılıkla uğraşanlar, çobanlar, kasaplar, mezbaha işçileri, dericilik sanayinde çalışanlar, veteriner hekimler, hastalığın yaygın olduğu bölgelerde ölen hayvanların kesildiği veya yerleşim birimlerine yakın ölen hayvanların gömüldüğü yerlerde oynayan çocuklar şarbon yönünden risk gruplarını oluşturmaktadır. Vücuda girdikten hemen sonra üremeye başlayan bu virüs, protein yapısında toksinler salgılayarak ölümcül toksinlere sebep olur.
Şarbon hastalığı nasıl bulaşır?
Şarbon hastalığı insandan insana bulaşan bir hastalık değildir. Bu durumda şarbonun bulaşma yolları birçok yönden ele alınabilir.
-Şarbonlu hayvanlarla temasta bulunmak bunların başında gelir.
-Özellikle bu hayvanların kesilmesi sırasında temas edilmesi ve etinin yenilmesi.
-Hastalığın görüldüğü ülkeden büyükbaş hayvan satın almak.
-Otçul hayvanların derileri ve tüyleri ile temas halinde olmak.
Şarbon hastalığı Asya, Afriya ve Güney Amerika gibi Akdeniz ülkerinde sıkça görülmektedir.
Şarbon hastalığı türleri nelerdir?
Akciğer şarbonu
Akciğer şarbonu temas yolu ile bulaşmaktan ziyade solunum yolu ile vücuda yerleşir. Havada asılı kalan şarbon bakterileri solunum ile vücuda girerek akciğere yapışır. Vücuda giren bakteri yaklaşık 1 hafta sonra belirti vermeye başlar ve bu belirtiler soğuk algınlığı ile kendini gösterebilir. Özellikle lenf bezlerinin şişmesi ve nefes darlığı gibi belirtilerle devam eder.
Deri şarbonu
Deride bulunan kesik ve yaralardan vücuda giriş yapam bakteri, şarbon bulunan hayvanların deri, kıl ve yünleri ile temasta bulunması sonucunda bulaşmaktadır. Ciltte ağrı, sızı ve kabartı şeklinde belirtileri görülür. Oluşan kabartının çevresinde ödem oluşur ve derinin altında ülser meydana gelebilir.
Bağırsak şarbonu
Bağırsak şarbonu bakterinin bulunduğu etin tüketilmesi sonucunda ortaya çıkan sindirim sistemi şablonu olarak bilinir. Özellikle az pişmiş etlerde risk oranı yüksektir. Kanlı dışkı ve kan kusma gibi sindirim sisteminde meydana gelen kanamalara sebep olur.
Şarbon hastalığı belirtileri nelerdir?
Şarbon hastalığı belirtileri bakterinin bulaşma şekline ve çeşitliliğine göre değişkenlik göstermektedir. Genellikle hayvancılıkla uğraşan kişilerde görülme riski daha fazla rastlanır. Özellikle virüsün bulaşmasının ardından birkaç gün sonra belirti vermeye başlayan deri şarbonu ilk başta sinek ısırığına benzer belirtiler ile karşınıza çıkar. Daha sonra bu kabarcıklar bir baloncuk şeklini alır ve kara bir leke şekline dönüşür.
Bağırsak şarbonunda ise bulantı, kanlı kusma ve kanlı dışkı gibi belirtiler görülür. Özellikle bağırsakta görülen bu tür oldukça riskli ve tehlikelidir.
Şarbon hastalığı nasıl tedavi edilir?
Şarbon hastalığı için erken tedavi oldukça önem taşır. Erken teşhis tedavasinde en çok kullanılan yöntem antibiyotikler ve kristal penisilindir. Özellikle akciğer şarbonunda yüksek dozda antibiyotik uygulanmaktadır.
Deri şarbonunda ise cerrahi bir müdahale yapılmaz. Ancak yaralar üzerine sürekli olarak pansuman tedavisi yapılmalıdır. Bu yüzden kişi sürekli kontrol altında tutulmalıdır. Şarbonun teşhisi yalnızca klinik belirtilere bakılarak konulamaz. Klinik belirtilerle beraber bakteriyolojik ve serolojik laboratuar testleri mutlaka yapılmalıdır.