Rusya, ABD’yi karanlıkta bırakabilir mi?

ABD ve Avrupa, Rusya’dan kömür ve petrol ithalatını kesti fakat nükleer enerjide Moskova’ya bağımlı. Nükleer santrallere zenginleştirilmiş uranyum elde eden Rusya’nın ABD ve Avrupa’yı karanlıkta bırakma olasılığı yüzde 50. Müttefikler, 2028 yılına kadar Rusya’nın nükleer yakıt üstündeki hakimiyetini kırmayı planlıyor.

Uluslararası Nükleer Hukuk Birliği (INLA) Yönetim Kurulu Üyesi ve INLA Türkiye Başkanı Avukat Abide Gülel, nükleer enerjide oluşan duyarlı denge hakkında şu detayları verdi:

ABD NÜKEERDE RUSYA’YA BAĞIMLI

“Vladimir Putin’in 2022’de Ukrayna’nın işgal edilmesi emrini vermesinden kısa bir süre sonrasında ABD, Rus petrolü, sıvılaştırılmış doğalgaz ve kömürün ithalatını yasakladı.

Sadece enerji kaynaklarının tamamı ABD’nin ve Avrupalı müttefiklerinin yaptırımlarına dahil edilmedi. Tam tersine batılı güçler, Rusya’nın devlete ilişkin nükleer devi Rosatom ve onun yan kuruluşu Tenex’ten gelen hammadde ve hizmet akışını kesintiye uğratmamaya itina gösteriyor. Tenex, en yeni nesil reaktörlere güç sağlamak için lüzumlu olan Haleu isminde olan zenginleştirilmiş uranyumun ticari satılmasında tekele haiz.

ABD nükleer santralleri artık kullandıkları uranyumun çoğunu ithal ediyor ve tedariklerinin neredeyse yarısını Rusya, Kazakistan ve Özbekistan’dan sağlıyor.

ABD’deki 93 nükleer reaktörün kullandığı yakıtın beşte birinden fazlası, Rus tedarikçilerle meydana getirilen zenginleştirme sözleşmeleri kanalıyla sağlanıyor. Avrupa Birliği, yakın zamana kadar Rus yakıtına bağımlı olan Finlandiya, Bulgaristan, Slovakya, Macaristan ve Çek Cumhuriyeti’ndeki 18 Rus yapımı reaktör sebebiyle Rusya’ya daha da bağımlı hale geldi. Rusya, dünya ticari kapasitesinin neredeyse yarısına haiz baskın bir oyuncu. ABD, Rusya’nın her an bu kıymetli yakıttan yoksun bırakmasından kaygı ediyor. Bu olasılık yüzde 50.

ABD nükleer endüstrisi, şimdi Rusya’nın yakıt zenginleştirme ve dönüştürme hizmetlerine bağımlılığı sona erdirme taahhüdünde bulunmuş oldu. Bunların aşamalı olarak kaldırılması seneler alacak olsa da Kurultay, Rosatom ve Tenex’ten ithalatı yasaklayacak yasa üstünde kafa yoruyor. ABD nükleer endüstrisi ise bu yıl bir yasağın yasalaşmasını bekliyor. Kurultay Bütçe Ofisi’nin tahminlerine gore bu, ABD’li reaktör operatörlerinin yakıt maliyetlerini yüzde 13 artıracak.

TEMİZ ENERJİ DENKLEMİ RUSYA’YA YARADI

Ukrayna savaşı, fosil yakıtlara alternatif olarak nükleer enerjiye olan talebin artmasıyla aynı zamana denk geldi. ABD Başkanı Joe Biden’ın iklim ekibi, bunu dünyanın Paris Anlaşması’ndaki hedeflere ulaşmasına destek olabilecek mühim bir teknoloji olarak nitelendirdi. Washington, aralarında İngiltere, Fransa ve Japonya’nın da bulunmuş olduğu 21 ülkeye katılarak nükleer kapasiteyi 2050 yılına kadar üç katına çıkarma sözü vermişti.

Her ne kadar Fransa benzer biçimde bazı büyük AB nükleer şampiyonları direkt Rus yakıtına bağımlı olmasalar da doğudaki pek oldukça tesisin hâlâ onlara ihtiyacı varken, blokta eyleme geçmek için bir düşünce birliğine varmak ya da Moskova’dan gelen malzemeye yasak getirmek şimdilik başlangıç noktası değil.

NÜKLEER ENERJİ NEDEN BU KADAR ÖNEMLİ?

Üç yiyecek kaşığı Haleu (zenginleştirilmiş uranyum), bir insanoğlunun tüm ömrü süresince enerji ihtiyacını karşılamaya yetiyor.”