Evinizdeki masaüstü bilgisayarınızın oldukça eskidiğini düşünebilirsiniz. Sadece birazdan haberdar olacağınız antikalarla kıyaslandığında PC’niz gözünüze muhtemelen gıcır gıcır gelecek. Dünyanın ilk masaüstü bilgisayarları içinde gösterilebilecek iki bilgisayar Londra’da bir evin boşaltılması esnasında ortaya çıktı. Talih eseri gerçekleşen keşifle muhtemelen dünya üstündeki üç Q1 bilgisayarından ikisi bulunmuş oldu.
Artık çoğunlukla göz ardı edilse de Q1 marka bilgisayarlar ortalama 50 yıl ilkin piyasaya çıktıklarında bugün haiz olduğumuz bilgisayarların önünü açmıştı. Söz mevzusu evi boşaltan Just Clear adlı firmanın patronu Brendan O’Shea, “Teknoloji ve bilgisayar zamanı açısından bu kadar mühim bir şey bulacağımızı asla düşünmemiştim” diyor.
Just Clear’ın elemanları bilgisayarları bir koli yığınının altına gizlenmiş bir halde tamamen tesadüfen keşfetti. Şirket, mümkün olmasıyla birlikte oldukça eşyayı kurtarmaya yada tekrardan kullanmaya çalıştığını sadece başlangıçta bu eşyaların ne olduğu hakkında hiçbir fikirlerinin olmadığını dile getiriyor.
O’Shea, ekibin daha çok informasyon için internette arama halletmeye çalıştığını sadece bir bilgisayar uzmanına ulaştıklarında gerçeği öğrenebildiklerini ifade ediyor:
Bilgisayarlar bir kutu yığınının altına gömülmüştü ve başlangıçta bunların 1970’lerin bilgisayar tarihinin iki güzel parçası bulunduğunu düşündük. Sadece uzmanlara danıştıktan ve süre içinde araştırmalar yürüttükten sonrasında, aslen bugün dünyada yalnızca üç tane var olduğu malum iki ultra ender öğeyi ortaya çıkardığımızı fark ettik.
Bilgisayar tarihinin bu inanılmaz kalıntıları artık geri dönüştürülmek yerine Kingston Üniversitesi’nin bilgisayar bilimleri bölümündeki bir sergide sergilenecek.
O’Shea’in Q1’i tanımaması affedilebilir zira aygıt artık neredeyse tamamen unutuldu. Sadece 1972’de piyasaya sürüldüğü sırada Q1 devrim niteliğindeydi. Intel’in yepyeni 8008 işlemcisiyle piyasaya sürülen Q1, bir daktilo benzer biçimde görünse de tam entegre ilk kişisel bilgisayardı.
‘Q1 olmasaydı PC’ler, Mac’ler, Apple yada Android telefonlar olmazdı…’
“Tam entegre” ifadesiyle ekran, klavye ve hatta yazıcı benzer biçimde tüm informasyon işlem donanımının tek bir ünitede olduğu vurgulanmakta. Bu hem de tek çipli bir mikroişlemci üstünde çalışan ilk PC olma hususi durumunu de taşıyor. Söz mevzusu serginin ortak küratörlüğünü üstüne alan Paul Neve, “Q1 Corporation olmasaydı PC’ler, Mac’ler, Apple yada Android telefonlar olmazdı” diyor.
Bu aslen büyük oranda doğru bir ifade zira Q1; IBM ve Apple’ın en eski tam entegre bilgisayarlarından bile ilkin geldi. Q1’den 7 yıl sonrasında 1977’de IBM Model 5100 piyasaya sürüldü ve dünyanın ilk ‘taşınabilir bilgisayarlarından’ biri olarak pazarlandı.
Artık oldukça gülünç hale gelen tam sayfa reklamında IBM, Model 5100’ün 23 kilogram ağırlığıyla her yere taşınabilecek kadar hafifçe olduğundan gururla bahsediyordu!
Benzer şekilde Q1, Steve Jobs ve Steve Wozniak’ın ilk 200 Apple 1 bilgisayarlarını üretmesinden tam beş yıl ilkin satışa çıkmıştı. Bununla beraber, piyasaya sürüldüğünde Q1 son aşama pahalıydı ve çoğunlukla ofis ve ustalaşmış ortamlarda kullanıma yönelik olarak pazarlanıyordu.
Association of Computer Users’ın (Bilgisayar Kullanıcıları Derneği) 1979’daki ‘Benchmark Raporu’na bakılırsa, Q1 o zamanlar 20 bin 500 dolara satılıyordu, bu da bugün 90 bin dolara eşdeğer. Dönemdaşlarıyla bir karşılaştırma yapmak gerekirse IBM 5100, 8 bin 975 dolar ile 19 bin 975 dolar içinde bir bedelle, Apple 1 ise 700 dolara satılıyordu.
Neve bu bilgisayarların öneminden söz ederken “1970’li ve 1980’li yıllardaki ilk öncüler, günümüzde ‘her şeyi icra eden’ cihazın şu demek oluyor ki günlük yaşamın her yerinde bulunan çağıl bilgisayarın temelini attılar” diyor.
Habere mevzu bilgisayarların sergilendiği sergi 17 Şubat Cumartesi gününe kadar devam edecek. Sergide Atari, BBC Micro, Acorn Electron, Amstrad, Commodore ve Dragon 32’nin de aralarında bulunmuş olduğu 60 değişik bilgisayar ve konsol yer ediniyor. Öte taraftan Q1 bilgisayarları ya açık artırmaya sunulacak ya da parasız serginin peşinden hususi olarak satılacak.
Kaynak: Daily Mail / Metin Aktaşoğlu tarafınca Türkçeleştirildi
