Dune: Çöl Gezegeni Bölüm İki’nin, Frank Herbert’in orijinal Dune romanına bakılırsa en büyük farklarından biri, Steallan Skarsgård tarafınca canlandırılan Baron Harkonnen’in kaderi.
Hikayenin her iki versiyonunda da, Baron, bir Atreides hanedanı üyesi tarafınca öldürülüyordu. Herbert’in Dune’unda, bu onur Paul’un iki yaşındaki kardeşi olan ve bir Bene Gesserit Yüce Anası ile aynı kabiliyetleri taşıyan Alia Atreides’in oluyordu. Sadece filmimizde Alia hemen hemen doğmadı bile. Onun yerine, Timothée Chalamet’in canlandırdığı Paul Atreides Baron’un katili oluyor.
Paul, Christopher Walken’ın oynadığı Dördüncü Şaddam Corrino ve Harkonnenleri, Arrakis üstünde Fremen askerleri ile köşeye sıkıştırıyor. Bu aşamada Baron kendisini ayakta tutan tıbbi makinelerden ayrılıyor ve İmparator’un tahtının merdivenlerine çöküyor. Paul, Baron’u “büyükbabası” olarak selamlıyor (Ab-ı Yaşam içmesinin arkasından öğrendiği bir data) ve Hançer-i Figan ile onu boynundan bıçaklayarak öldürüyor.
Baron’u öldürürken de, “bir hayvan benzer biçimde öleceksin” diyor. Bu acımasızca, aşağılayıcı bir ifade. Sadece bir tek bir hakaret olmaktan fazlasını da içeriyor.
Paul’ün Baron’a söylediği son sözler Gom Jabbar ile ilgili
Dune dünyasının en mühim parçalarından biri Gom Jabbar adlı zehirli iğne. Bene Gesserit, bu iğneyi kullanarak kişinin “insanlığını” ölçüyor. İlk Dune filmimizde Baş Rahibe Gaius Helen Mohiam (Charlotte Rampling) bu testi Paul üstünde uygular. İkinci filmimizde ise, Leydi Margot Fenring (Léa Seydoux), Feyd-Rautha Harkonnen’de (Austin Butler) bu testi yapar.
Kontrol esnasında, bir Bene Gesserit, Gom Jabbar’ı kişinin boynuna dayar ve o sırada şahıs elini inanılmaz bir acı veren kutunun içine koyar. Eğer kendisini denetim etmeyi başarıp, elini kutudan çıkarmazsa, irade enerjisini ve insan bulunduğunu ispatlamış olur. Sadece içgüdü ile hareket edip, acıdan dolayı elini kutudan çıkarırsa, Gom Jabbar’ın ucundaki zehir ile ölür. Bene Gesserit için, dürtülerini denetim edemeyen şahıs bir hayvandır ve denetim edilmesi de zor olsa gerek. Bu yüzden Kuisatz Haderah olma ihtimalleri bulunan Paul ve Feyd’i teste doğal olarak tuttular; bir hayvan böylesi bir güce haiz olmamalıydı.
Bu da bizi yeniden Paul ile Baron’un sahnesine getiriyor. Paul, Baron’u “bir hayvan” olarak adlandırarak, zekâdan oldukça, güdüleriyle hareket ettiğini ima ediyor. Paul’ün baronu tam da Gom Jabbar’ın batırılacağı yer olan boynundan bıçaklayarak öldürmesi, bu imasına daha da yoğun bir anlam katıyor.
Durun, fazlası da var! Paul’ün sözleri, Baron’un kitaptaki ölümüne de bir gönderme içeriyor. Alia, romanda Baron’u Gom Jabbar ile öldürüyor. Şu demek oluyor ki tam olarak Bene Gesserit’in insanlık testinden geçemeyen bir “hayvan benzer biçimde” ölüyor.
Her ne kadar Baron’un iki yaşlarında biri tarafınca öldürülmesi sahnesini göremeyecek olsak da, Paul’ün sözleri Gom Jabbar’a ve Alia’nın onu Dune’da kullanımına dair sağlam bir atıf içeriyor.
Frank Herbert’in kitaptaki bir ifadesiyle birazcık oynayarak diyebiliriz ki; anlamların içindeki anlamların içindeki anlamları çözüyoruz.
Belen Edwards’ın haberini Erinç Eröz Türkçeleştirdi
