PARA FİNANS/ BARIŞ ERGİN Bir yanda Covid-19 pandemisinin yarattığı tedarik zinciri ve çip krizi, öteki taraftan artan fiyatlar otomotiv sektöründeki kredi hacmini zirvelere taşıdı. Kredi hacmi mayıs 2022 itibarıyla 149 milyar lirayı aştı ve 150 milyar barajını da iki ay içinde yıktı. Otomotiv kredileri stoku yüzde 50’nin üstünde artış gösterdi.
2022 Mayıs ayı itibarıyla bundan önceki yıl mayıs ayına nazaran taşıt kredisi hacmi toplamda 66 milyar TL arttı. Bankalar tüketici ve ticari taşıt kredi hacmi 53.9 milyar TL, finansman şirketleri taşıt kredi hacmi de 12 milyar TL arttı. Bilhassa nisan ayında 15 milyar liralık bir hacim yakalandı. 2021 senesinde ise bireysel otomobil kredileri stoku 24 milyar TL, ticari otomobil kredileri stoku ise 80 milyar TL düzeyindeydi. Şu demek oluyor ki toplam kredi hacmi, 104 milyar 688 milyon TL olarak gerçekleşti.
FİNANSMAN ŞİRKETLERİNİN PAYI GERİLİYOR
Toplam otomotiv kredileri stokunun yüzde 36’lık dilimi finansman şirketleri tarafınca sağlandı. Finansman şirketlerinin toplamdan almış olduğu hisse erime eğiliminde. Geçen senenin aynı döneminde bu oran yüzde 46.5 düzeyindeydi. Şu demek oluyor ki her iki TL’lik kredinin biri finansman şirketleri tarafında veriliyordu.
Otomotivde son üç-altı aylık döneme bakıldığında alımların yüzde 70’i, bir süre sonrasında satmayı düşünen, yatırım amaçlı alanlar. Geriye kalan yüzde 30’luk bölüm ise ihtiyaçtan dolayı otomobil alıyor. Bununla birlikte yüzde 30’luk kısım gereksinim olarak otomobil alırken bir taraftan da bunu bir yatırım aracı olarak da görüyor. Sıfır araçlarda yaşanmış olan yığın problemi ikinci elin hızlanmasına yol açarken ilk altı ayda, geçen yıla nazaran ortalama yüzde 30 gelişme var. Senenin ilk altı ayında sıfır vasıta pazarı, geçen yıla kıyasla yüzde 10 daralırken hem sıfır hem de ikinci el pazarında bayram öncesi hareketlenme başladı.
KAMU BANKALARI ÖN PLANDA
Bankacılık sektöründe kamu bankalarının vermiş oldukları faizlerin hususi bankalara nazaran daha düşük seviyede bulunduğunu belirten Vdf Grubu CEO’su Bülent Önder, “Kamu bankalarında aylık 1.60-1.75 aralığında faizler mevcut, hususi bankalarda ise bu oranlar aylık 1.95-2.45 aralığına kadar çıkabiliyor. Tabela oranlarındaki düşük fiyatlamaların yanı sıra kredi kullanımı süreçlerindeki zorlayıcı aşamalar ve değişik kredi koşulları sebebiyle bankalardan kredi kullanımının sınırı olan bulunduğunu piyasadan takip ediyoruz. Bankacılık dışı oranlara baktığımızda, Vdf olarak bizim de parçası olduğumuz finansal kurumlarda aylık faiz oranları 2.60-3.50 aralığında bulunuyor. Geçen aylara nazaran faizlerin yukarı geldiğini söyleyebiliriz sadece tedarik zincirinde yaşanmış olan sıkıntıdan dolayı vasıta talebi kuvvetli olduğundan, hala bu faiz seviyelerinden talep bulunduğunu görüyoruz” değerlendirmesinde bulunmuş oldu.
SORUNLU KREDİLER AZALIYOR
Yıl başından bu yana ticari ve bireysel sorunlu kredilerin toplam kredilere oranında azalış eğilimi de var. 2021’in Mayıs ayında bireysel tarafta yüzde 1.15 olan sorunlu kredi oranı, 2022 Mayıs itibarıyla yüzde 0.6’ya gerilemiş durumda. Benzer bir halde ticari krediler tarafında 2021 Mayıs ayında yüzde 2.37 olan oran, bu senenin mayısında yüzde 0.96’ya gerilemiş durumda.
“2023’TE BÜYÜME ORTAMINA DÖNERİZ”
Bülent ÖNDER / Vdf Grubu CEO’su
Otomobil almak isteyen şahıs ve kurumlara sağlanabilecek finansman imkanlarında da mevcut para piyasalarındaki dalgalanmalar ve yetersizlikler sebebiyle mühim seviyede daralma söz mevzusu… Bunun temel sebebi, mevcut para piyasalarında otomotiv finansmanına uygun vadelerde Türk lirası cinsinden kaynak oluşturabilme mevzusunda yaşanmış olan sıkıntılar. Kolay bir değişle bir-üç aya kadar fonlama imkanı bulabildiğiniz bir piyasada otomotiv finansmanı arayan şahıs ve kurumlara 48 aya kadar finansman sağlamanın getireceği vade uyumsuzluğu ile ilintili riskler. Finansman şirketleri bu riski fiyatlara yansıtmak yada uzun solukta finansman imkanları sunamama durumu ile karşı karşıya. Otomobillerde kur yada enflasyon kaynaklı oluşan fiyat artışları ve regülasyonlar ile kısıtlanan finansman limitlerinin yanı sıra uzun vade fonlayabilme yetersizliklerinin bugün ve kısa vadede finansman şirketlerinin gelişme beklentilerini negatif etkileyeceği düşüncesindeyim. Her hâlükârda 2023’ün ikinci yarısında bu olumsuzlukların nispeten ortadan kalkacağı ve yeniden gelişme ortamına döneceğimizi öngörmekteyiz.
“TAKAS YAPARKEN DAHA ÇOK KULLANILIYOR”
Serdar AKMAN / Honda Türkiye Satış ve Kurumsal İlişkiler Müdürü
Bizim tarafta konuşacak olursam yüzde 15-20’lerde gidiyor. Bunun sebeplerinden biri, uzaklaşan satın alan adedi de bu kadar. Çoğu zaman aracını değişiklik yapma ve yeni modeli alma yoluna gidildiğini söylemek mümkün. Sıfır vasıta bulmak oldukca kolay değil. Aracını bayiden bulabilecek olanlar 2019 yada 2020 model aracını yenisi ile takas ediyor ve geri kalan kısım 150 bin civarında bir sayı olduğundan bir kısmı peşin alıyor bir kısmı da kredi alıyor. Enflasyon ile karşılaştırıldığında TL kredi almak yoluna gitmek daha mantıklı geliyor. Otomotiv kredisi açısından limitler düşmüş olduğu için müşterinin bir kısmı tüketici kredisine de gidiyor. Direkt sıfırdan kredili alım yapma seçeneğinde aylık ödemeler de yüksek olduğundan bu oldukca tercih edilmiyor. Direkt otomobil kredisi olarak gözükmüyor de rakamlar. Tüketicinin kredi skoruna nazaran gereksinim kredisi alanların da oldukca bulunduğunu söyleyebiliriz. Kamu bankalarının nispeten daha iyi avantajlı fiyatlar sunduğunu görüyoruz.
