Otomatik Vites Nedir – Düz Vitesten Farkı Nedir :
Tork konvektörü, debriyaj, servo, hidrolik sistemi, solenoid, sübap ve vites kademeleri gibi unsurları içinde barındıran alüminyum muhafazaya sahip şanzıman türüdür. Otomatik şanzımanın en büyük özelliklerinden biri üretici firmaların en uygun hızlanma ve tork devirlerini hesaba katarak ayarladıkları vites değişim süreleri ile kullanıcı hatasından oluşabilecek sorunların en aza indirgenmesi ve aracın yakıt ekonomisine katkıda bulunması sağlanır. Her ne kadar otomatik vitesler manual viteslere göre araçların performansını olumsuz yönde etkiliyor olarak bilinsede geliştirilen yeni teknolojilere sahip araçların sahip olduğu otomatik vites seçenekler her geçen gün performans açısındanda daha iyiyi sürücüsüne sunmaya başlamıştır.Manuel şanzımanlar motordaki gücü tekerleklere taşırken debriyaja ihtiyaç duyarken otomatik şanzıman bu işi tork dönüşümü yapan yağ içerikli bir sistem aracılığıyla halledilir. Yarı otomatik şanzımanlı araçlarda ise vites değişimi debriyaj olmadan manuel olarak yapılabilmektedir.
Otomatik Vites Üzerindeki Harfler ve İşaretler Ne Anlama Gelir?
Marka ve modele göre değişkenlik gösterse de otomatik vites üzerinde genellikle şu harfler ve işaretler bulunur:
P (Park): Aracınızı tamamen durdurduktan sonra vites kolunu getirmeniz gereken işaret budur. En önemli püf noktası aracınızın zarar görmememesi için tam olarak durmasını sağlamaktır.
R (Reverse): Tıpkı manuel vitesteki R gibidir. Aracınızın geri vitesidir. Geri geri gitmeden önce aracın tamamen durmasını sağlayıp ardından bu konuma getirmelisiniz.
N (Neutral): Otomatik vitesli araçlarda aracı boşa almak için kullanılır. Araç bekler pozisyondayken bu vitese alabilirsiniz (örneğin kırmızı ışık v.s.).
D (Drive): Aracınızı hareket ettirmek için kullanmanız gereken vites konumu budur. Ayağınız frendeyken el frenini indirip kontak anahtarını çevirdikten sonra (ya da güç düğmesine bastıktan sonra) vites kolu D’ye getirilip araca ilk hareketi verilir.
+/- (TRİPTONİK ŞANZIMAN İÇİN): Triptonik vites; ayrıca manuel kontrole de izin verir. Bu tür otomatik viteslerde genellikle vites küçültmek ya da büyütmek için +/- işaretleri bulunur. Araç hareket halinde vites kolu uygun konumdayken yapmak istediğiniz eyleme uygun olarak (+) veya (-) konumuna getirerek vitesi büyütebilir ya da küçültebilirsiniz. Vites kolu bu konumda kalmaz, eylemi tamamlayıp tekrar eski yuvasına döner. O konumdayken aracın devir kontrolü özellikle limitlendirilmemişse tümüyle sizdedir.
OTOMATİK/TRİPTONİK VİTESİN ARTI VE EKSİLERİ
ARTILARI
+Düz vitese göre daha konforlu kullanım.
+Yokuş/ rampalarda geri kaçırma yapmaz.
EKSİLERİ
-Ara hızlanmaları Düz vitese göre daha azdır.
-Arıza maliyetleri düz vitese göre fazladır.
-İstenildiği zaman vites değişimi yapamazsınız (tam otomatik şanzıman için)
-Virajlarda yada gerektiğinde motor freni uygulayamassınız (tam otomatik şanzıman için)
-Düz vitese göre yakıt maliyetleri yüksektir(Günümüz teknolojileri bu maddeyi neredeyse ortadan kaldırmıştır.)
OTOMATİK/TRİPTONİK VİTES ARAÇ KULLANIRKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN USNURLAR
-Gaz pedalına basılıyken vites kolu başka bir konuma getirilmemelidir.
-Araç hareket halindeyken P konumuna alınmamalıdır. ( Aksi taktirde ciddi hasarlar ortaya çıkacaktır)
-R konumuna geçmeden önce aracın tamamen durması beklenmelidir.
-Yokuş aşağı inişlerde araç kesinlikle boşa yani N konumuna alınmamalıdır.
-Otomatik şanz. araçlarda, motor çalışmadığı taktirde kesinlikle vurdurmak olarak bilinen uygulama yapılmamalıdır.
-Araç bozulduğunda yada kaza halinde çekilmesi gerektiğinde çekişin gerçekleştiği tekerlekler askıya alınmalıdır.
-Otomatik şanzıman yağ değişimi zamanlarına mutlaka uyulmalıdır, aksi taktirde yağ bozulacak ve bozulan yağ şanzımanın performansında düşüşe ve bazı arızalara neden olacaktır.
-Araç hızı 95 Km/s den fazlaysa vites kolu asla manuel olarak 2 veya L konumuna alınmamalıdır. L konumundaki sürüşlerde 50 Km/s in üstündeki hızlara çıkılmamalıdır.
-1 Dakikayı geçen duraklamalarda araç P konumuna alınmalıdır. Aksi taktirde şanzımana boşa yük binip ömrü kısalacaktır.
