Önce Amerika, şimdi Avrupa… .

PARA RÖPORTAJ/ İDRİZ ÇOKAL Mermer sektöründe etkinlik gösteren Afyonkarahisar merkezli Tureks Turunç Madencilik ve ABD merkezli Marble Systems’in hikayeleri, 1980’lerin başlangıcında başlıyor. Baba İsmail Ünal Turunç’un Afyonkarahisar’da kurduğu Tureks Turunç Madencilik ve oğlu Münir Turunç’un ABD’daki eğitimini tamamladıktan sonrasında kurduğu Marble Systems; bugün Tureks Turunç Madencilik İç ve Dış Tecim Anonim Şirketi unvanıyla tek bir şirket olarak yoluna devam ediyor. 3 Kasım 2023 tarihinde Borsa İstanbul’da halka arz olan şirket, bugün 50 ülkeye mermer ürünleri ihraç ediyor. Marble Systems markasıyla ABD pazarında kuvvetli olan Tureks Turunç Madencilik, Avrupa pazarı için yeni bir atılıma hazırlanıyor. Mermerin Avrupa’daki merkezi İtalya’da depolar için görüşülüyor. Avrupa pazarı için İtalya’yı üs seçen şirket, gelecek yıl Avrupa pazarlarında daha etkin büyümek için plan ve stratejilerini belirlemiş durumda.

Geçen hafta firmanın Afyonkarahisar Organize Endüstri Bölgesi’ndeki fabrikasına gittik. Tureks Turunç Madencilik Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Osman Cavit Turunç ile görüştük. Firmanın hem geçmiş öyküsünü hem de gelecek hedeflerini konuştuk.

-Tureks’in hikayesiyle başlamış olalım. Şirket ne süre ve kim tarafınca kuruldu?

İki oluşumumuz var. Biri ABD’daki Marble Systems, diğeri de Tureks Turunç Madencilik. Marble Systems 1982 senesinde babamın teşvikiyle Türk mermerini ABD’da pazarlamak suretiyle ağabeyim Münir Turunç tarafınca kuruluyor. Babam, mermerin kıymetli bir araç-gereç olduğu, Türkiye’de kafi kıymeti bulmadığı ve iyi pazarlanması gerektiği mevzusunda oldukca ileri görüşlü. İşin Türkiye’den hammadde toplamak, değerlendirmek, üretmek vb, kısmını babam ticari geçmişinden dolayı üstüne alıyor. Marble Systems ABD’da mühim bir gelişme gösterip işler ilerleyince, 1986 senesinde Türkiye’deki üretim ve ihracat operasyonları için Tureks’i kuruyorlar.

-İki ayrı şirket olarak mı başlamış seyahat?

Marble Systems ayrı, Tureks ayrı olarak büyüdü, fakat aynı ailenin değişik mensupları olarak organik bağları hep kuvvetliydi. 2004 senesinde ağabeyim Münir Bey’in vizyonu ile SAP entegrasyonuna geçtik. Bu altyapı, o dönem için oldukca ilerici adımdı. Her iki firmanın dijital olarak birbirleriyle bağlantılarını sağladık. İki şirket içinde oldukca iyi bir entegrasyon sağlandı. İki ayrı şirket, tek bir şirket benzer biçimde çalışır oldu.

-Bilişim altyapısının ortak hale getirilmesinin faydası, yansımaları iyi mi oldu?

2008 senesinde yaşanmış olan ABD merkezli mortgage krizinde bu birleşmenin faydalarını gördük. Biz Tureks Ailesi olarak krizlere, hep “iyi mi yarar sağlayabilir” diye bakarız. Biz o tarihe kadar mermerleri toptancılara satardık. Onlar da krizden etkilenince gene Münir Bey’in vizyonu ile sistemimizi perakendeye çevirdik. Ciromuz ilk yıl yüzde 50 düştü, fakat perakende ağımızı oluşturduktan sonrasında yine süratli büyümeye başladık. 2019 yılına kadar da perakende sistemimizi kusursuz hale getirdik.

-İki firmanın tüzel kişilik olarak birleşmesi, aynı dönemde mi gerçekleşti?

Belli bir zamandan sonrasında firmalar, münferit olarak büyümüş olduğu süre kendi menfaatlerini korumaya odaklanıyor. O sebeple iki şirketi birleştirerek tek şirket haline gelmeye karar verdik. Marble Systems Tureks Turunç Madencilik olarak bizim halka arz olma vizyonumuz daima vardı. 2019’da firmalar birleşince her iki firmanın da lüzumlu ciro ve kapasite yeterliliği sağlanınca Borsa İstanbul’da halka arz olmak için adımları attık. 2023 Kasım ayında da firmanın yüzde 25.8’ini halka arz ettik.

-İhracatınız var mı? Hangi ülkelere ihracat yapıyorsunuz?

Biz ağırlıklı olarak ihracata çalışan bir şirketiz. Cironun yüzde 95’i ihracattan geliyor. Yüzde 5 iç piyasa. 50 ülkeye ihracat yapıyoruz. İhracatımızın yüzde 45-50 kadarını, ABD’daki kendi pazarlama ağımız ile yapıyoruz. Geri kalan yüzdelik kısmı da biz Türkiye’deki satış pazarlama ekibimizle dünyanın 50 değişik ülkesine gönderiyoruz. Ağırlıklı olarak İngiltere, Ortadoğu, Avustralya benzer biçimde pazarlarımız var. Nijerya, Libya, Kanada, Cenup Afrika, Panama, Fransa, Almanya. ABD’da bin civarında bayimiz var. Kendimize ilişik 12 showroom ve yedi depomuz bulunuyor.

-Mermeri ham olarak mı, ürün olarak mı ihraç ediyorsunuz? Kaç çeşit ürününüz var?

Bizim fabrikanın benzeri yoktur bence. Bu mevzuda sektörde oldukça iddialıyız. Geçen yıl 946 değişik ürün üretmişiz. Bir mermer fabrikasının bu kadar fazla çeşitte ürün üretmesi oldukca düzgüsel değil. Şu sebeple rakiplerimiz maksimum 10 çeşit ürün üretirler. Ürün çeşitliliği anlamında açık ara öndeyiz. Ocaktan çıkan en minik mermer taşını bile değerlendiriyoruz. Başkaları minik mermerleri heba ederken biz ürüne çevirip kıymetli hale getiriyoruz. Burada sağladığımız, ürünün tüm yan ürünlerini değerlendirmek için geliştirdiğimiz sistemle oldukca çeşide dönüyor. Bu da verimliliğimizi sağlıyor. Sektörün en değişik çeşit ürüne haiz firmayız. Bu durumu oldukca büyük bir avantaj olarak görüyorum. Şu sebeple bizim malzememiz standart bir araç-gereç değil. Bir plastik ürünü 900 tane üretmek başka, oldukca organik bir malzemenin yan ürünlerini değerlendirmek için ürün gamını ve pazarlamanızı 950 ürüne çıkartıp buna nazaran bir altyapı oluşturmanız bambaşka. Yan ürünleri değerlendirme mevzusunda fark yaratıyoruz.

-Sizin mermerlerin kullanıldığı hususi projeler var mı?

Global vizyonumuza uygun olarak oldukca prestijli projelerin tedarikçisiyiz. ABD Las Vegas’taki Bellagio Otel, New York’taki Mark Otel’den Trump Tower’a kadar dünyadaki birçok mühim projede varız. Kuveyt’teki Şeyh Abdullah Al Salem Cultural Center isminde 75 bin metrekarelik müzenin dış cephe kaplamalarının tamamını biz yaptık.

-Kaç mermer madeniniz var? Mermer ocaklarınız ve üretim tesisleriniz nerede? Hangi markayla satış yapıyorsunuz?

Dokuz işletme ruhsatımız var. Yedi de arama ruhsatımız var. Denizli, Sivas, Afyon (iki tane), Burdur, Kütahya/Altıntaş, Antalya/Korkuteli, Konya’da (iki tane) mermer madenlerimiz var. Afyonkarahisar Organize Endüstri Bölgesi’ndeki en büyük fabrikamız 36 bin metrekare alana haiz. Gene OSB’de bir tane de el işi üretim icra eden seramik fabrikamız var. Burdur Karamanlı’da bir tek bizlere çalışan bir işletmemiz var. Afyon’daki fabrikamızın üretim kapasitesi, senelik 400 bin metrekare. Öteki fabrikamızla beraber senelik üretim kapasitemiz 450 bin metrekare. Toplam satışımız ise ABD organizasyonu ile beraber 1 milyon metrekareyi geçiyor. Marble Systems, ana markamız. Bunun haricinde Country Floors, T Tureks ve Mermer Outlet markalarımız da var.

-Ciro ve çalışan sayınız hakkında informasyon verir misiniz? Hanım çalışan oranınız nedir?

Hemen hemen 2023 sonu bilançolarımızı yayınlamadık. Halka açık bir şirket olduğumuz için genel kurulu görmemiz gerekiyor. 2022 sonunda 72.5 milyon dolar ciro yaptık. 2023 altı aylık dönemde ise 35.5 milyon dolar ciroya ulaştık. Çalışan sayısı olarak Türkiye operasyonunda 418 çalışanımız var. Bunun yüzde 20’si hanım. Toplam 596 çalışanın 418’i Türkiye’de, kalanı ABD’da. Orada ise daha çok hanım çalışan vardır. OSB’deki fabrikamızda ise hanım çalışan oranımız yüzde 25’i geçer.

-Yeni yatırımlarınız var mı?

Evet, var. Ilk olarak GES yatırımımız, hem çatı hem arazi olarak 2024’ün ilk yarısında devreye giriyor. GES yatırımlarının toplamı 4 milyon 380 bin dolar civarında. Üretimde kullandığımız enerjinin tamamını karşılayacak. Bunun yanında kendi üretim tesislerimizde ambalaj malzemesini azaltıcı otomatik paketleme sistemi üstüne çalışıyoruz. Bir de bu proje üretimiyle ilgili oldukca daha duyarlı otomatik makineleşme yoluna giriyoruz. Bizim fabrikaya yapacağımız yatırım 2 milyon dolar civarında olacak. 2024’ün sonunda tüm yatırımlarımızı bitirmiş oluruz. ABD ve Avrupa’da pazarlama ağında yaptığımız yatırım var. Onların bir tek yapılabiliyor olması bile rakamsal değerinden oldukca daha kıymetli.

-Avrupa pazarına dönük hususi bir emek verme mı var?

ABD’da iyi bir konumdayız. ABD’daki ağı Avrupa’ya taşımak benzer biçimde bir çalışmamız var. İtalya Verona’da lojistik depomuzun hazırlıklarını başlatıyoruz. Görüşmeler tamamlandı. Lojistik deponun açılmasıyla arkasının da hızla geleceğini düşünüyorum. İtalya, lojistik olarak bu işlerin merkezi. Organik taş, seramik benzer biçimde ürünlerin lojistiği Verona çevresinden oldukca süratli bir halde yapılabiliyor. Avrupa’nın herhangi bir şehrine giden, mermer taşıyabilecek bir kamyonu Verona’da kesinlikle bulabilirsiniz. Bu yapılanma sonrasında Avrupa pazarında daha etkin olacağız. ABD’daki başarıyı, tüm dünyaya taşımak istiyoruz.

-Şirketi halka arz ettiniz. Memnun musunuz? İleride kuvvetli olduğunuz ABD’de New York Borsası’nda halka arz planınız var mı?

Halka arzdan oldukca memnunuz. Şirkete hem maddi hem tinsel olarak dinamizm getirdi. Sorumluluklar arttı, daha kurumsal şirket olma yolunda da adımların atılmasına sebebiyet verdi. Kurumsallık adına mühim bir adım oldu. Halka arzdan 520 milyon lira net gelir elde edildi. Halka arz gelirlerinin büyük çoğunluğu yatırımlarda kullanılıyor. Onun haricinde pazarlama ve satış alanının genişletilmesiyle ilgili yatırımlarda kullanılıyor. Bir kısmı da finansal masrafların azaltılması yönünde harcandı. Son olarak da işletme sermayesi olarak kullanıldı. ABD’da halka arz benzer biçimde hemen hemen bir düşüncemiz yok. Hatta bu işleri yapmak oldukca daha kolay. Sadece yakın gelecek için Türkiye’deki şirketi Türkiye’de istediğimiz yere getirip globalleştikten sonrasında düşünebileceğimiz bir opsiyon.

-Şirkette aileden kimler var? Babanız işlerle ilgileniyor mu?

Şirkette aileden ağabeyim Münir Turunç, ablam Seher Artemiz Akyatan ve ben çalışıyoruz. Babam İsmail Ünal Turunç her gün 11’de gelir, öğle yemeğinden sonrasında eve gider. Hala oldukca hakimdir mevzuya. Ben şirkette 14 yaşlarında çalışmaya başladım. Babamın ilk gün nasihatını asla unutmam. Mesai arkadaşlarımızı ailesi benzer biçimde görür ve kıymet verir. “Çalışanlardan biriyle elin cebinde konuşurken görürsem, ceketini al git” dedi bana.

“Mermer tanıtım videoları çekiyoruz”

Tureks Turunç Madencilik Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Osman Cavit Turunç, “Türk mermerini dünyada hak etmiş olduğu yere getirmek, en büyük idealimiz” diyor. Bunun için bir kültür yaratmaya çaba ettiklerini belirten Osman Cavit Turunç, “Mermercinin Bakış açısından Tarihte Mermerin Kullanımı isminde videolar çekiyoruz üç-dört kişilik bir ekiple. Bugünkü teknolojiye ve düne bakıyor, o zamanlar üretilen işlenen mermerin iyi mi bir çabanın sonucu bulunduğunu görüyorsunuz. Ar-Ge olarak hep gezer dolaşırdım. Biz bunu niçin videoya dökmüyoruz, diye düşündük” açıklamasını yapıyor. Turunç, sözlerini şu şekilde sürdürüyor:

“Süleymaniye’nin yüzde 85’i mermer. Fakat ustalarının isimlerini kimse bilmez. Ben bu videolarda mesela mihrabı icra eden kişinin adını veriyor, onları tanıtmaya çalışıyorum. Iyi mi yapıldığını, taşların nereden geldiğini anlatıyorum. Mermer o denli hususi ve güzel bir araç-gereç ki, üç bin senedir ayakta. Mermer parmak izi gibidir. Ocaklar oluştuğu yerde tektir. Mermerlerin birebir aynısı olmaz. Son olarak Afyon Müzesi ile ilgili video çektik. Müzede oldukca kıymetli eserler var. Müze bizim için oldukca kıymetli, tamamlanmış eserler kadar yarım bırakılmış eserler de sergileniyor. Teknikleri, neler yapıldığını görebiliyoruz. Fakat bu videolarla birincil gayemiz, o zamanki meslektaşlarımızın hakkını vermek.”

“Enerji tüketiminde yüzde 86 tutum elde eden teknoloji geliştirdik”

Tureks Turunç Madencilik Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Osman Cavit Turunç, Ar-Ge yatırımının, kurum kültürünün ana yapıtaşlarından biri bulunduğunu söylüyor. Cirolarının yüzde 5’ini, Ar-Ge çalışmalarına ayırdıklarını belirten Turunç, “Kurulduğumuz günden bugüne değişik teknik ve teknolojileri yakından takip ediyor ve değişik projeleri hayata geçiriyoruz. 2013’ten bu yana ise kurumsal bir araştırma merkezi çatısı altında bu projelerimiz gerek kendi kurum gerekse sektördeki tüm paydaşlarımızın kullanımına açılıyor. Organik Şartlarda Mermer Plaka Resinleme Verimliliğinin Sağlanabilmesi projesi de bunlardan biri” açıklamasını yapıyor. Turunç, “Proje kapsamında kurum ve sektöre sağlanan tasarrufla beraber sürdürülebilir kalkınma amaçları kapsamında çevresel sürdürülebilirliğin sağlanmasına da katkıda bulunuyoruz” diyerek şunları konu alıyor:

“Proje; mermer plakaların sağlamlaştırılması ve yüzey tamiri adına polyester reçine ve epoksi kullanımıyla resin hatlarındaki ısıtma/küllendirme sisteminin ilave elektrik ve ısıtma enerjisi kullanılmadan yapılabilmesi adına başlatıldı. Projenin hayata geçmesiyle beraber, yürütülen resinleme işlemi için lüzumlu olan ortam sıcaklığının 50-60 santigrat dereceye ulaştırılması, her bir plakanın tek tek fırına girerek küllenme sürecinin tamamlanması ve 24 saatlik bekleme süresi ortadan kaldırılmış oldu. Yeni Ar-Ge projesi kapsamında, genel enerji tasarrufu açısından yüzde 20, hatlardaki ısınma adına harcanan enerji kapsamında ise yüzde 86 tutum sağlıyoruz. Projenin başlatılmasıyla beraber, enerji tasarrufunun yanı sıra üretimde de yüzde 38’lik bir gelişme gerçekleşiyor.”