NASA, uzayda meydana gelen gizemli patlamaları çözebilmek için “sivillerin” amatör gökbilimci olmasına olanak tanıyor.
“Patlama Avcılarıyız biz!”
Yurttaş “Patlama Avcıları”nın, gama ışını patlamaları (gamma-ray bursts / GRB’ler) olarak adlandırılan sinyalleri okumaları ve evrenin ne demek istediğini çözmeleri isteniyor.
Gama ışınları, Dünya’dan milyarlarca uzaktan gelen atımlardaki parlak formdaki ışıklar. Amerikan uzay ajansı da kozmik mucizelerin temellerinin bu atımlarda yaşadığını düşünüyor.
Gönüllü bilim adamları Neil Gehrels Swift Gözlemevi teleskobunun tespit etmiş olduğu yavaş enerji patlamalarını inceleyerek, bulgularını projenin internet sitesi üzerinden gönderecekler.
İlk kez 1960’larda keşfedildiler
GRB’ler ilk olarak 1960’lı yıllarda ortaya çıkarıldı ve o zamandan bu yana dünya üstündeki bilim insanlarını şaşırtmayı sürdürüyorlar. Bununla birlikte bu yırtıcı patlamaların sebebini bulmak için bitmeyen bir av da başladı.
Yıldızlar ya da kara delikler öldüğünde, ışık hızına yakın hızlarda madde atımı yaparlarken kuvvetli, parlak ve kısa ömürlü gama ışını parlamalarına da yol açarlar ve bunlar da Dünya’nın yörüngesindeki uydular tarafınca tespit edilir.
Manyetik alanlar çıplak gözle görülmüyor sadece Hubble benzer biçimde teleskoplar ışıkta yer edinen imzalarını tespit edebiliyor. Bu imza genel anlamda manyetik alan çizgilerinin çevresinde, yüklenmiş parçacık ya da elektron olarak kendisini gösteriyor.
Dünya’da bulunan teleskoplar da evren süresince milyonlarca yıl süresince gezi eden bu ışıkları yakalıyor.
“Evrendeki en kuvvetli patlamalardan biri”
NASA, bu atımları “gama ışınlarındaki ufak parlamalar, aslen evrendeki en kuvvetli patlamalardan biri” olarak tanımlıyor.
Uzay ajansı her ne kadar gama ışınlarının neyle bağlantılı bulunduğunu bilse de, “bu olayların tam olarak iyi mi bu denli değişik türde karakteristiği olan atımlar ürettiği gizemini koruyor” açıklamasını yapıyor.
“Desteğinize ihtiyacımız var”
Ve NASA, şu yardım çağrısında bulunuyor: “Bu atımları sınıflandırmak ve bu kuvvetli gama ışını atımlarının iyi mi oluştuğunu daha iyi idrak etmek için desteğinize ihtiyacımız var.”
“Patlama Avcıları” projesinin sitesi amatör astronomları iyi mi bir cevap aradıklarına dair yönlendirmeler de veriyor.
İnternet sitesinde bir rehberin yanı sıra, gama ışını patlamalarının atım şekillerini kaydedip, sınıflandırma mevzusundaki bilgiyi ölçen bir kontrol görevi de bulunuyor.
Gama ışını patladığında, hem bir gürültü dalgalanması hem de bir atım yayıyor, NASA bu atımı gürültünün iki katı olarak sınıflandırıyor.
Evrenin iyi mi oluştuğuna dair ipuçları sunabilir
Atımlar astronomlara Dünya’da yansılamak etmeleri mümkün olmayan olağan dışı ortamlarda ne olduğuna dair ışık tutarken, evrenin iyi mi oluştuğu ve geliştiğine dair ipuçları da sunabilir.
Sadece NASA “atımlar ve gürültü içinde belirgin bir tarif bulunmuyor” diyor ve gönüllülerin bu tarz şeyleri ayırmak için muhakeme güçlerini en iyi şekilde kullanmalarını rica ediyor.
“Patlama Avcıları” projesi şimdiye dek bin 500’den fazla gönüllüye ulaşırken, 100 binden fazla gama atımı sınıflandırmasına da imza atıldı. Sadece şimdilik tamamlanan mevzu sayısı “sıfır”.
Projenin Baş Araştırmacısı olan ve Tampa Üniversitesi’nde vazife meydana getiren Profesör Amy Lien şu şekilde diyor: “Bu atımların ne olduklarına dair daha çok ipucu elde edebilmek için sınıflandırılmaları mevzusunda desteğinize ihtiyacımız var!”
DailyMail’in haberinden Erinç Eröz Türkçeleştirdi