Menopoz

MENOPOZ
Menopoz, ovaryan aktivitenin (üreme ve östrojen yapımı) yitimi ertesinde,
menstrüasyonun kalıcı olarak kesildiği son tane kanamasıdır (meno: kanama, pause:
duraklama, ara).

Tanı
Minimum bir yıl tane görülmemesi ile menopoz tanısı konulabilir.

Laboratuvar bulguları:
Serum folikül stimüle edici hormon (FSH) >30 IU/ml
ve
Östradiol (E2) <20 pgml
ise kati tanı konur.

Sınıflama
Organik menopoz: Beklenen yaşta görülen son adettir. 44-56 yaşları içinde görülür;
averaj menopoz yaşı devletimizde 47dir.
Cerrahi menopoz: Her iki overin cerrahi olarak çıkarılması sonucunda, erken
dönemde adetten kesilmedir.
Prematür menopoz: 40 yaşın altında adetten kesilmedir; hanımefendilerin %1inde görülür.

Risk faktörleri
Aşağıdaki durumlarda erken yaşta adetten kesilme görülebilir:
Sigara içimi
Anne menopoz yaşlarının düşük oluşu
Radyoterapi
Kemoterapi
Otoimmün hastalıklar
Düşük sosyoekonomik durum, beslenme yetersizliği
Anne karnında gelişme geriliği ile doğan bebekler
Yüksek rakımda yaşama
Ruhsal travmalar

Semptomlar
Östrojen eksikliğine bağlı semptomlar
1. Akut dönem
Vazomotor yakınmalar: Ateş basması, terleme, çarpıntı
Psikosomatik yakınmalar: Uyku düzensizlikleri, depresyon, sinirlilik, ruhsal durum
değişimleri, dikkat ve hafıza azalması
2. Subakut dönem
Genitoüriner sistem yakınmaları: Vaginal kuruluk, cinsel yaşamda sıkıntılar
tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonu, idrar kaçırma
Deride kuruluk, saç ve tırnaklarda kırılma
3. Kronik dönem
Osteoporoz
Kardiovasküler sistem hastalıkları: Menopoz öncesi hanımlarda miyokard enfarktüsü
görülme riski erkeklere oranla daha düşükken menopoz sonrası dönemde eşitlenir.
Total kolesterol ve LDL-kolesterol yükselir, HDL-kolesterol düşer.

Tedavi
İlaç dışı tedavi
Bilgilendirme
Hastaya durumun organik bir süreç olduğu, replasman tedavisiyle düzgüsel yaşamına
devam edeceği anlatılmalıdır. Vazomotor semptomların ve genitoüriner atrofinin
tedavisinde, osteoporozun önlenmesinde hormon replasman tedavisinin önemi
vurgulanmalıdır.
Beslenme: Kolesterolden yoksul, kalsiyumdan varlıklı rejim önerilir.
Egzersiz: Kemik kaybını önlemek için, haftada 3 kez minimum 30-60 dakika süreyle
koşma, tempolu yürüyüş, bisiklete binme şeklinde egzersizler yapılmalıdır.
Kol ve bacakları açıkta bırakarak güneşten yararlanma önerilir.
Menopoz öncesi ve sonrası dönemde karşılaşılan psikosomatik ve cinsel problemler
hakkında konuşup data verilir.
Kendi memesini muayene etmesinin önemi anlatılmalı ve öğretilmeli, meme
kanseri şeklinde çoğunlukla menopoz sonrası dönemde görülen hastalıkların taranabilmesi
için 40 yaşından sonrasında mamografi için uygun bir merkeze gitmesi önerilmelidir.
Evvel kalp hastalığı olanlarda hormon tedavisi ile kalp hastalığına karşı
koruma elde edilememiştir.
Kalsiyum desteği
Hormon replasman tedavisi almıyorsa günlük kalsiyum gereksinimi 1.500 mg
elementer kalsiyumdur. Besinlerle 500 mg elementer kalsiyum alındığından, ek
olarak 1.000 mg elementer kalsiyum verilir. Kalsiyum preparatlarının yemeklerle
alınması önerilir.
Hormon replasman tedavisi alıyorsa; günlük kalsiyum gereksinimi 1.000 mgdır.
D vitamini desteği
Günlük 400 IU D vitamini önerilir.
Sevk
Erken yaşta cerrahi menopoz
Prematür menopoz
Sekonder osteoporoz (uzun soluklu steroid kullananlar, hiperparatiroidizm, kronik
böbrek hastalığı)
durumlarında hasta sevk edilir.
Ek olarak;
Menopoz sonrası dönemdeki her kadının yılda 1 kere hanım hastalıkları ve doğum
uzmanınca muayene edilmesi önerilmelidir.

Kaynaklar
1. Coulam CB, Adamsen SC, Annegers JF. Incidence of Premature Ovarian Failure. Obstet Gynecol 1986;
67:604.
2. Cresswell JL, Egger P, Fall CHD, Osmond C, Fraser RB, Barker DJP. Is the Age of Menopause Determined
in-utero? Early Hum Develop 1997;49:143.
3. Gonzales GF, Villena A. Age at Menopause in Central Andean Peruvian women. Menopause 1997; 4:32.
4. Speroff L, Glass R, Kase N. Clinical Gynecologic Endocrinology and Infertility. Baltimore: Lippincott
Williams Wilkins, 1999;643-779.
5. Torgerson DJ, Avenell A, Russel IT, Reid DM. Factors Associated with Onset of Menopause in Women
aged 45-49. Maturitas 1994; 19:83.
6. Treolar AE. Menarche, Menopause and Intervening Fecundability. Hum Biol 1978; 46: 89.
7. Türkiye Menopoz ve Osteoporoz Derneği ve Türkiye Jinekoloji Obstetrik Derneği. Hormon Replasman
Tedavisi Konsensus Neticeleri. 2324, Kasım 2002.

Kaynak : Sıhhat Bakanlığı Tanı Tedavi Rehberi