Malatya Halk Oyunları; Malatya, halay bölgesinde yer alır. Sadece, halay haricinde oyunlara da rastlanmaktadır. Öteki illerde meydana getirilen kültür alışverişi sonucu oyun çeşitleri artmıştır. Mesela, Elazığ’da delilo, Adıyaman’da beşayak, papurinin ise Bitlis’te oynandığı görülür.
Halaylar, davul-zurna eşliğinde oynanır. Yörede halay çekmeye “Dillân Çekme” denilir. Beş kişiyle oynanan halayın başını çeken oyuncuya “halay başı”, sonundaki oyuncuya “Pöççü” denilir. Her ikisi de elinde mendil bulundurur.
Çalgı olarak; davul, zurna, kaval başta olmak suretiyle bağlama, cümbüş ve darbuka çalınmaktadır. Arapgir ilçesinde klarnet daha yaygındır. Öteki taraftan halayların yanı sıra toplu oynanan ve törensel bir karakter arz eden semahlar vardır. Malatya ve çevresinde Hızır Semahı, Bozok Semahı, Demdem Semahı, Arguvan Semahı, Kırat Semahı oynanmaktadır. Kına havası olarak malum “Yüksek Ayvanlarda Bülbüller Öter” türküsü genç kızlar ve bayanlar tarafınca kına yakılırken oynanır.
Malatya’da oynanan oyunlarda giysiler bu yöreyi tamamen yansıtmaz. İlçeler içinde değişik giysilere rastlanır. Çoğu zaman halk oyunlarında, erkekler başlarına “Küm” denilen ak işlemeli “Papak” takarlar. Sadece, ara sıra oyunlarda adamların başı açıktır.
Bayanlarda başta “Küllük” isminde olan etrafı altın liralarla çevrili fes, fesin üzerine “Pusu” takılır. En üstü ise dolak, ya da yazma bağlanır. “Şalvar”, “Üç etek” ve üç eteğin üstüne bernavile denilen önlük giyilir. Bele sarılan renkli şalın kenarına beyaz ve kırmızı renkli mendil takılır. Ayakta ise nakışlı çorap ve siyah renkli yemeni bulunur.
Malatya Bölgesel Halk Oyunların Başlıcaları Şunlardır:
- Ağırlama (Grani, Ağır, Ağır Malatya)
- Alkışta (Arkuşta, Yarkutta, Halkuşta, Harkuşta)
- Aşırma Halayı
- Arapgir Halayı
- Bapuri (Papuri, Papori, Pagpuri)
- Berde
- Başayak Halayı
- Çarşı Su Halayı
- Cezayir Oyunu
- Çeçer
- Dillan
- Değirmenci Halayı
- Delilo Halayı
- Gelin Halayı (Yüksek Ayvanlarda Bülbüller Öter)
- Gerzani Halayı
- Gezinti
- Güvenk (Kevenkj/Güzeller (Nâri)
- Hem Hime (Hımhime)
- Heyhat
- Hoplama Halayı
- Hoşgeldin
- Karahisar Halayı
- Keçike (Koçike), Keçikey,
- Lorke, (Lorki) Halayı
- Kemaliye Tamzarası
- Kırıkhan
- Kol
Malatya’da oynanan halk oyunları, varlıklı bir kültürel mirasa haizdir. Malatya halk oyunları, halaylar ve öteki çeşitli oyunlarla renklenmektedir. Malatya halk oyunları, davul-zurna eşliğinde oynanan halaylarla öne çıkar.
