PARA FİNANS/ BARIŞ ERGİN Finansal kiralama, senelerdir kullanılan adıyla leasing; her türlü sıfır yada ikinci el makineyi, ekipmanı yatırım malını finanse eden sektör, 2020’den bu yana süratli bir halde büyümesini sürdürüyor. Ufak ve orta boyutlardaki şirketlerin sayısı artıkça ve büyük firmaların da yeni yatırımlarını leasing ile finanse etme talebi yükseldikçe sektör, gelişme rakamlarını devamlı yukarı çekiyor. Kısacası iş, tabana yayılıyor ve genişliyor. Sektördeki bu gelişme, leasingde her insana imkân doğduğunu ortaya koyuyor. Artık süre sınırı, noter zorunluluğu da yok. Ürün sayısı arttı, harcamalar ise azaldı. Öte taraftan yeni yatırımlarının finansmanında leasing sektörü her geçen gün daha çok TL kullanıyor. İki yıl ilkin yüzde 47 olan TL’nin oranı yüzde 70’leri aştı. Zelzele bölgesindeki 11 il ise sektörün ortalama beşte biri büyüklüğünde ve sistemik risk yaratmıyor.
2022’yi 4 milyar 50 milyon dolarlık işlem hacmiyle ve 14 bin 304 tane imzalanan sözleşmeyle kapatan sektör, 2023’e de süratli başladı. 2023 yıl sonunda 4.6 milyar dolarlık işlem hacmi hedefi var.
KOMPOZİSYON DEĞİŞİYOR
2022’de sektör, 14 bin 304 tane sözleşme imzalattı. Her ne kadar 2022’de mühim bir gelişme oranı yakalanmasa da kompozisyonda çarpıcı bir değişiklik yaşandığına dikkat çekiliyor. Mal grupları içinde, karayolu taşıtlarının mühim bir gelişme sergilediği, karayolu taşıtlarında hacmin 447 milyon dolardan 2022’de 734 milyon dolara geldiği görülüyor. 2021’de yüzde 11 olan karayolu taşıtlarının toplam işlem hacmindeki oranı da 2022’de yüzde 18’e terfi etti. Gayrimenkulün payının ise gittikçe azaldığı gözlemlenirken, gayrimenkul ve taşıtlar hariç tutulduğunda ise leasing sektörünün yüzde 75 oranında makinenin finansmanını yapmış olduğu dikkat çekici.
YENİ İŞLEMLER BÜYÜME YÜZDE 65
Leasing sektörü, 2022 yılını 118 milyar TL kira alacağına ulaşarak bundan önceki yıla bakılırsa yüzde 42 gelişme ile kapattı. Yeni işlemlerde gelişme rasyosu yüzde 65 seviyelerinde gerçekleşti. 2023 ilk çeyrek döneminde ise 27 milyar TL yeni işlem hacmi ile ivme arttı. Küresel krizin tesiri ile sıkıntılı geçen 2022 senesinde bile sektör, gelişme trendini devam ettirdi. Liralaşma politikasıyla Türk Lirası’nın hem varlık hem de yükümlülük açısından payını artırmaya yönelik adımlar, leasing sektörünü de etkiledi. 2021 senesinde leasing sektöründe finanse edilen yatırımların yüzde 47’si TL iken 2022 senesinde bu oran yüzde 60’lara çıktı, 2023 ilk çeyreğinde ise yüzde 70’leri geçti.
TL FİNANSMANI YÜZDE 70’E KADAR ÇIKTI
DenizLeasing Murahhas Üyesi Murat Kulaksız, “2022 yılının ilk yarısında finanse edilen yatırımların para birimi dağılımı yüzde 50-yüzde 50 TL/YP bandındayken, ikinci yarıda TL finansmanı yüzde 70-yüzde 75 bandına geldi. Kredilerde ise üretken alanların büyümesini hedefleyen selektif politikanın benimsenmesi, leasing sektörü benzer biçimde üretici ve ihracatçıyı destekleyen ve yatırımlarının finansmanını elde eden sektörler için talebi artırıcı etkiye haiz. Bu bağlamda söz mevzusu kredi politikalarının bu trendi devam ettirmede rolünün büyük olacağı kanaatindeyiz” dedi.
2023 YILI SEKTÖRDE HIZLI BAŞLADI
Leasing sektörü, 2023 yılına oldukça süratli başladı ve 2023 Ocak – Mart döneminde sözleşme sayısı 4 bin 839 adede ulaştı. 2022 senesinde bundan önceki yıla bakılırsa leasing sektörünün TL bazında gelişme oranlarının iyi seviyelerde öteki taraftan döviz bazında ise düşük olduğu görüldü. Sadece 2023 yılının ilk çeyreğinde döviz bazında da bundan önceki senenin ilk çeyreğine bakılırsa ciddi bir gelişme var.
Türkiye’nin 2023 yılına damga vuran ve 11 ili etkileyen ‘büyük yıkım’ depremler ise her sektörü olduğu benzer biçimde leasing’i de etkiledi. Sadece oransal olarak devasa yükseklikte bir oran olmadığı da gözüküyor. QNB Finansleasing Genel Müdürü Osman Taş, “Finansal Kurumlar Birliği (FKB) kayıtlarına bakılırsa zelzele bölgesindeki 11 ilin leasing alacakları toplam hacmi 18.4 milyar TL, QNB Finansleasing olarak bizim bu hacimdeki payımız 3.4 milyar TL ve yüzde 19’dır” dedi.
Zelzele bölgesi ile ilgili olarak QNB Finansleasing Genel Müdürü Osman Taş, şu değerlendirmelerde bulunmuş oldu: “Kahramanmaraş merkezli olarak yaşanmış olan zelzele bölgesindeki 11 ilimizde inşaat-taahhüt ve makine ekipmanları talepleri, gereksinimleri oldukça yüksek ve olmaya da devam edecek. QNB Finansleasing olarak halihazırda ilgili bölgede aslına bakarsanız etken bir halde yer alıyoruz. Gerek yatırım, gerek üretim mevzusunda potansiyeli oldukça yüksek olan bölgemizin yeni yatırımlarında da yanlarında olmaya devam edeceğiz. Bu bölgede yer edinen illerin tamamı için fakat bilhassa de Antakya, Kahramanmaraş ve Adıyaman için bu güne kadar daha mühim olan ise yaraları sarmak oldu. Ikimiz de müşterilerimizin leasing ödemelerinde lüzumlu esneklikleri sağlayarak buna katkıda bulunduk.”
“AKTİF OLMAYA DEVAM EDECEĞİZ”
Yapı Kredi Leasing Genel Müdürü Fatih Torun ise şirket olarak kira alacaklarının yüzde 15’inin zelzele bölgesinde bulunduğunu belirtti ve ekledi: “Bu bölgede oldukça etken şekilde yer alıyoruz. Bundan sonrasında da etken olmaya devam edeceğiz. Şundan dolayı bölgenin girişimci özelliği, yatırım yapma ve üretme iştahı devamlı yüksek. Yeni yatırımlarında da o bölgedeki müşterilerimizin yanında olacağız.”
SEKTÖRÜN 2023 YILI HEDEFİ AŞILACAK
Sektör 2023 yılı hedefi olan 4.6 milyar doların şimdiden aşacağı belirtiliyor. Güvence BBVA Leasing Genel Müdürü Selahattin Güldü, “Averaj proje büyüklüklerine baktığımızda ise önceki yıla bakılırsa dolar bazında yüzde 5 artış bulunduğunu görüyoruz. Averaj işlem hacmi artışındaki en mühim kalem ise yeşil enerji finansmanları oldu. Öz tüketime dayalı güneş enerjisi santrallerinin leasing sektöründen almış olduğu hisse artıyor, bu işlemlerin büyüklüğü de sektörün averaj işlem hacminin üstünde olduğundan, sektör ortalamasını yukarıya taşıyor” dedi. 2023’te su tasarrufu ve suyun korunması, yenilenebilir ve yeşil enerji, enerji ve kaynak verimliliği mevzularında finansman sağlamayı öncelikli mevzular olarak belirlemiş durumda, sektörün tüm temsilcileri. Etkinlik alanı yatırımların finansmanı olduğundan leasing sektörünün gelişmesi ve büyümesi, yatırımların ve istihdamın artması ve böylece Türkiye ekonomisinin kalkınması açısından da oldukça büyük bir öneme haiz.
“Sektörün yüzde 22’si iş ve inşaat makinesi yatırımlarından”
Selahattin GÜLDÜ / Güvence BBVA Leasing Genel Müdürü
2022 senesinde sektörümüzde bundan önceki yıla bakılırsa TL bazında yüzde 65’lık bir gelişme gerçekleşti. Bu gelişme içinde de leasing ile tanışan alan kişi sayısında yüksek seviyede olmasa da artış bulunduğunu gözlemliyoruz. 2022 bazı sektörlerde leasing ile yeni tanışan müşterilerin leasingin avantajlarını yeni keşfettiklerini ve yatırımlarını daha oldukca bu yöntemle finanse etmeyi tercih ettikleri bir dönem oldu. Bu tercihlerini ilerleyen dönemlerde de leasingden yana kullanacaklarını düşünüyoruz. Zelzele felaketinde ziyan olan 11 ilimizdeki işlem hacmi, sektördeki işlem hacminin ortalama yüzde 11’ini oluşturuyor. Bilhassa Gaziantep ve Kahramanmaraş, bu bölgedeki leasing potansiyeli en yüksek şehirlerin başlangıcında geliyor. Bu bölgedeki müşterilerimizin ortalama yüzde 10’unun zelzele sebebiyle ödeme planlarını kendi tercihleriyle yapılandırdık. Sektörde hareketlenme beklentisi var, fakat bunun yansıması zamana yaygın olacak. Leasing; orta ve uzun vadeli makine yatırımındaki en uygun finansman yöntemi olduğundan, bu yatırımlara ihtiyaç duyulan desteği verecektir. Sektörün hacminin ortalama yüzde 22’si iş ve inşaat makinesi yatırımlarından oluşuyor. Dolayısıyla bölgede yapılacak altyapı yatırımlarının leasingle finanse edilmesi de olası. Yeşil enerji finansmanları son dönemde en oldukca artış gördüğümüz alanlardan biri. Bilhassa öz tüketime dayalı güneş enerjisi santrallerinin yatırımları mühim oranda leasing ile finanse ediliyor. 2021 senesinde yenilenebilir enerji yatırımlarının sektör içindeki oranı yüzde 5 iken, 2022 senesinde bu oran yüzde 7 seviyelerine ulaştı. 2023 senesinde da mühim oranda artış göstereceğini düşünüyoruz. Güvence BBVA Leasing olarak 2022 senesinde 56,5 milyon dolar ile 80 MW büyüklüğünde yeşil enerji yatırımını finanse etmiştik. 2023 yılının hemen hemen ilk çeyreğinde 22 milyon dolar ile 34 MW ebatlarına ulaştık. Yenilebilir enerji yatırımlarının yanı sıra, sektörümüzde otomobil finansmanının da son dönemde mühim oranda arttığını görüyoruz. 2022 senesinde sektör işlem hacmi içindeki oranı bundan önceki yıla bakılırsa yüzde 7 artış göstererek yüzde 18 seviyelerine ulaştı. Bu artışta konjonktürel durumun tesiri olduğundan aynı ivmeyle devam etmesini şimdilik beklemiyoruz. Sektörden almış olduğu payın yüzde 10 seviyelerinde devam edeceğini öngörüyoruz.
“Yenilenebilir enerjinin önemi daha da artacak”
Fatih TORUN / Yapı Kredi Leasing Genel Müdürü
2022 senesinde leasing sektöründe imzalanan sözleşmelere baktığımızda, ortalama 69 milyar 729 milyon TL ile bundan önceki yıla bakılırsa yüzde 66’lık bir artış oldu. Aynı dönemde, Yapı Kredi Leasing olarak, sektör ile benzer gelişme rakamıyla 11 milyar 255 milyon TL’ye ulaştık. 2023 yılının ilk üç ayında ise sektörde 27 milyar 57 milyon TL ile bundan önceki yıla bakılırsa yüzde 74’lük bir artış oldu. Aynı dönemde, Yapı Kredi Leasing ise 4 milyar 757 milyon TL işlem hacmine ulaştık. Bu verilerden yola çıkarsak 2023 yılına bundan önceki yıla bakılırsa daha süratli başladık diyebiliriz. Bununla beraber 2022 yılındaki ekonomik konjonktürün 2023 senesinde da devam edeceğini düşünüyoruz. Öte taraftan gelecek yıllarda yenilenebilir enerjinin öneminin daha da artacağı görüşündeyiz. Temiz enerji sektörüne ilk günden beri finansman sağlıyor ve dünyamıza bu alanda da katkı sunmayı oldukça önemsiyoruz. Dolayısıyla enerji yatırımlarının, önümüzdeki dönemde yaptığımız işlerden daha çok hisse almasını öngörüyoruz. Bu doğrultuda, enerji verimliliği sağlayacak makine ve ekipman yatırımlarının ve suyun korunması amacıyla arıtma sistemleri benzer biçimde yatırımların da devam edeceğini düşünüyoruz. Yaptığımız işlemlerin çeşitliliğine baktığımızda sektör ile ortalama olarak aynı olmakla beraber, makine ve ekipmanlar, iş ve inşaat makineleri, tekstil makineleri ve yenilenebilir enerji yatırımlarının ön planda bulunduğunu görüyoruz.
“Sektörde işlemler tabana yayılıyor”
Murat KULAKSIZ / DenizLeasing Murahhas Üyesi
Sektörde finansman sağlanan etken şirket sayısı 2022 yıl sonu itibarıyla 35 bin seviyelerinde. Yeni işlem adetlerindeki artış ise yüzde 38. Sözleşme averajlarına baktığımızda, sektörün tabana yaygın işlem yaptığını, adetsel yoğunluğun nispeten minik ölçekli leasing işlemlerinde bulunduğunu söyleyebiliriz. Ikimiz de DenizLeasing olarak tabana yaygın gelişme algısı benimsiyoruz. Mevcut müşterilerimizin yeni yatırımlarını finanse etmenin yanı sıra, hemen hemen leasing’in sağlamış olduğu finansal ve operasyonel avantajlarla tanışmamış potansiyel müşterilere de ulaşıp, portföyümüzü genişletmeyi hedefliyoruz. 2023 yılına hem maddi hem tinsel açıdan tüm ülkemizi derinden etkileyen zelzele felaketi ile başladık. Bu bölgedeki iller, sektör alacakları içinde yüzde 13 paya haiz. Daima olduğu benzer biçimde, depremden etkilenen illerimiz de dahil olmak suretiyle ülkemizin bütününde kalkınma ve tekrardan yapılanma adına finansman desteğimizi sürdürmeye devam edeceğiz. Ülkemizin kalkınması için üretici ve ihracatçı firmaların önemi yadsınamaz bir gerçek olarak devamlı gündemimizde. Bu kapsamda da leasing işlemlerinde bilhassa bu firmaların yatırımlarına mevzu ekipmanların finansmanı ön plana çıkıyor. Bununla beraber, tüm dünyanın gündeminde yer edinen sürdürülebilirlik mevzusu bizim için öncelikli. Enerji tüketiminin gittikçe artan bir ivme kazanması ve geleneksel enerji kaynaklarının büyük hızla tükenmesi, bizleri mevcut enerji potansiyelini daha verimli ve etkin kullanmaya ve yeni kaynaklar bulmaya itiyor. DenizLeasing olarak uzmanlık alanlarımızdan bir diğeri de yenilenebilir enerji. Dünya genelindeki eğilim de enerji alanında talebin arzdan fazla olması sebebiyle 2023 senesinde temiz enerji mevzusunun daha da ehemmiyet kazanacağını gösteriyor.
“Son dönemde inşaat ve imalat endüstri ön planda”
Osman TAŞ / QNB Finansleasing Genel Müdürü
Finansal Kurumlar Birliği’nin (FKB) 2023 yıl sonu hedefi sektörde 4,6 milyar dolar işlem hacmine ulaşmak. 14 Mayıs 2023 tarihindeki seçim sonrası uygulanacak iktisat politikaları, FKB tarafınca belirlenen bu hedefe ulaşmakta oldukca belirleyici olacak. Buna karşın bu rakamların aşılacağını düşünüyoruz. 2022 Ocak – Mart periyodu sözleşme istatistiklerine bakılırsa sözleşme adedimiz 296 seviyesinde iken, 2023 yılının aynı döneminde 571’e terfi etti. 2023 yılı ilk çeyrekte toplam sektör içindeki tane payımız ise yüzde 12. 2023 Ocak-Mart döneminde 2022 yılının aynı dönemine kıyasla ortalama 100 milyon dolar hacimsel artış sağlandı. 2023 yılı ilk çeyrekte toplam hacmimiz ortalama 205 milyon dolar olup, sektör içindeki payımız yüzde 14. Son dönemde inşaat ve imalat endüstri ön planda. Enerji, tekstil, madencilik, besin, sıhhat ve ziraat yatırımları gündemde olmaya devam edecek. Sadece sürdürülebilir bir gelecek için en büyük odağımız “Sürdürülebilirlik”. Yenilenebilir enerji ve enerji verimliliği projeleri için lüzumlu olan tüm ekipman ve inşaat yatırımlarının finansmanını, esnek ve uzun vadeli yabancı fonlar ile finanse edebiliyoruz. Bugüne dek finanse edilen enerji projeleri içinde güneş enerjisi santralleri (GES), rüzgâr enerji santralleri (RES), biyokütle/biyogaz projeleri (BES) var. Enerji verimliliği alanında da üretim alanında etkinlik gösteren firmaların enerji tasarrufu sağlayacak makine/ekipman yenileme yatırımlarında da etken olarak finansman desteği sağlıyoruz. Ek olarak su tüketimi mevzusunda tasarruflu sulama teknolojileri benzer biçimde çevreci yöntemler ve finansman kaynakları geliştiriyoruz. Yenilenebilir enerjide 2015-2022 yılları aralığında toplam 400 megawat’lık fonlama sağladık. 2023 Ocak – Mart döneminde toplam 20 milyon dolar yeni enerji yatırımını fonladık ve yıl sonunu minimum 150 milyon dolar yeni yatırım ile tamamlamayı hedefliyoruz.
“Leasing oldukca mühim bir kaynak haline geldi”
Yapıt OKYAY / AKLease Genel Müdürü
2022 yılı başından itibaren uygulamaya alınan kredi politikalarındaki sıkılaştırma stratejisinin, firmaların bankalardan finansman bulmasını güçleştirici tesirleri oldu. Leasing, yapısı itibarıyla yatırımı ve dolayısıyla üretim ve istihdamı destekleyen bir finansman modeli. Bu sebeple leasing, siyaset yapıcılar tarafınca bu sıkılaştırmanın mühim bir bölümünden ayrı tutuldu. Dolayısıyla leasing fonlaması, bu zamanda finansmana erişim açısından firmalar için oldukca mühim bir kaynak haline geldi. Sektördeki sayılara genel olarak baktığımızda 2022’nin ilk üç ayında imzalanan sözleşme adedi, 3 bin 500 iken bu senenin ilk üç ayında bu sayı ortalama 5 bin adede dayanmış durumda. Meblağ bazında bakıldığında ise 2022 yılının ilk üç ayında imzalanan sözleşme tutarı 1.1 milyar ABD doları iken bu yıl ilk üç ayda gerçekleşen meblağ 1.4 milyar dolara ulaşmış durumda. Sektör olarak averaj işlem büyüklüğü 300 bin dolar seviyesinde olup sektörel bazda averaj işlem tutarları farklılık göstermektedir. Mesela son yıllarda yenilenebilir enerji alanında meydana getirilen işlem tutarları minimum 500 bin dolar seviyesinde olup işlem bazında 5 milyon dolar seviyelerine ulaşabilmektedir. Enerji maliyetlerinin toplam işletme giderleri içinde almış olduğu payın artması ve de üretim süreçlerinde sürdürülebilirlik temasının global pazarda ehemmiyet kazanması sebebiyle enerji harcanması olan her sektör, bilhassa yenilenebilir enerji ve enerji verimliliği alanında yatırımlarına hız veriyor.
“Tüm iş süreçlerini uçtan uca yönetmelerini sağlıyoruz”
ASEE; 32 bin 400’ün üstünde çalışanı, 60 ülkede sürdürdüğü faaliyetleri ve 1991’e dayanan geçmişiyle Avrupa’nın yazılım devi Asseco Group bünyesinde Güneydoğu Avrupa’da etkinlik gösteriyor. ASEE Türkiye Satış Müdürü Yosun Ekmen, “Ikimiz de ASEE Türkiye olarak, 35 yılı aşkın sektör tecrübesi ve 15 yılı aşan deneyimli danışman kadromuzla uçtan uca entegre bir iş yönetimi ve karar destek çözümü olan LeaseFlex ile Leasing şirketlerinin tüm iş süreçlerini bütünleşik bir halde yönetmelerini sağlıyoruz. LeaseFlex; Kurumsal İlişki Yönetimi, Kurumsal Kaynak Yönetimi, Risk Yönetimi ve Süreç Performansı Yönetimi alanlarında artan ihtiyaçlara yönelik en yeni web tabanlı teknolojileri kullanarak firmaların tüm iş süreçlerini, alan kişi satış ve kanal bilgisini 360 aşama görüş ile yönetmelerine ve riskleri evvel fark etmelerine imkân tanıyor. Ek olarak; strateji oluşturma süreçlerinde şirketlere destek olacak her türlü informasyon LeaseFlex ile anında sağlanabildiği benzer biçimde değişime ayak uydurmak suretiyle yapılması ihtiyaç duyulan operasyonel değişimler de stratejinin uygulanmasında herhangi bir gecikme olmaksızın teknoloji üstünde yapılandırılabiliyor. Bankalardan sigorta firmalarına, finansal ve kiralama şirketlerine, telekom operatörlerine, hava yolları firmalarına kadar pek oldukca değişik firmaya kendi markamız altındaki yazılımlar ve distribütörlüğünü yaptığımız çözümler ile hizmet sağlıyoruz. Hizmet ağımız içinde Leasing sektörü bizim için ayrı bir öneme haiz” dedi.
