Evcil hayvan sahibi olmanın en büyük trajedisi -belki birazcık bencilce ancak- dostlarımızın bizlerle yeterince uzun yaşayamıyor olmaları. Her neyse ki bilim adamları onların da yaşamlarını kaliteli bir halde uzatmanın yollarını aramakta. Bu noktadaki son gelişme ise köpeklere yönelik. Bilim adamları belirli kanser türleri karşısında hayatta kalma oranlarını neredeyse iki katına çıkaran yeni bir kanser aşısı üstünde çalışıyor.
İnsanlarda olduğu benzer biçimde köpeklerde de kanser oldukça yaygın, bilhassa de büyük ve yaşlı olanlarda. Sadece insanların elinde kansere karşı giderek güçlenen bir cephanelik varken, çağımızın vebasına yakalanan köpekler için pek fazla seçenek yoktu. Işınım ve kemoterapi yaygın fakat bunların ne kadar etkin oldukları, maliyetleri ve erişilebilirliği ile ilgili sual işaretleri mevcut.
Yale araştırması iki tür arasındaki ortak özelliklere odaklandı
Yeni emek verme çerçevesinde Yale’deki bilim adamları, bazı kanserlerin iki tür içinde ortak özellikler göstermesi sebebiyle, hem insanlara hem de köpeklere yarar sağlayabilecek yeni bir tedavi versiyonu bulmak için insanoğlu üstünde kullanılan mevcut kanser tedavilerini uyarladılar. Buradaki tedavi örneği; kolorektal yada meme kanseri benzer biçimde çeşitli kanserlerde başvurulan ve bağışıklığı yükselten monoklonal antikorlar.
Yabancı antijenlerin tanınmasında ve bunlara karşı bağışıklık cevabının uyarılmasında eleştiri rol oynayan monoklonal antikorların üretiminde hibridoma teknolojisinin kullanılmasıyla tümör yüzeyinde bulunan kanser antijenlerine karşı antikorların üretilmesi mümkün oldu.
1980’li senelerden beri kullanılan ve değişik türleri bulunan monoklonal antikorlar, Covid-19 sürecinde de yer yer kullanılmıştı. Zira bu antikorlar virüsün çıkıntılarının birazcık değişik kısımlarına yapışıyorlar, dolayısıyla virüs mutasyonu uğrasa, yapısı değişse bile en azından antikorların birisi işe yarıyor.
Problem şu ki, hastalar çoğunlukla bu antikorlara karşı direnç geliştiriyor ve bu da zaman içinde tedavinin etkinliğini azaltıyor. Bunun üstesinden gelmek için, yeni emek verme bunun yerine, birden fazla bağışıklık hücresinden meydana getirilen ve EGFR/HER2 proteinlerinin çeşitli kısımlarına bağlanan poliklonal antikorlar yaratmaya koyuldu.
Araştırmacılar bunu ilkin farelerde, sonrasında da köpeklerde kontrol etti. O denli başarı göstermiş olduğu kanıtlandı ki, son sekiz yılda 300’den fazla köpeğin dahil edilmiş olduğu, tedavinin tümörlere bağlanarak büyümesine müsaade eden yollara müdahale etmiş olduğu oldukca sayıda klinik emek verme yapılmış oldu.
Araştırmacılar köpeklere yönelik kanser aşısının, bazı kanser türlerine haiz köpeklerde 12 aylık hayatta kalma oranını neredeyse iki katına çıkardığını söylüyor. Mesela, osteosarkomlu köpeklerin kemoterapi ve öteki geleneksel tedavilerle tedavi edilmesi durumunda teşhisten sonrasında bir yıl süresince yaşama şansı yüzde 35’tir, sadece kanser aşısı bu oranı yüzde 60’a çıkarmıştır.
11 yaşlarında bir Golden Retriever olan Hunter bunun canlı kanıtı. Bu arama kurtarma köpeğine 2022 senesinde sol ön bacağında osteosarkom teşhisi konuldu sadece talihsiz bir amputasyon, kemoterapi ve yeni kanser aşısının peşinden iki senedir mutlu ve enerjik bir yaşam sürdürüyor.
Ekip şu anda kanser aşısının sıhhatli köpeklere kanser oluşumunu önlemek yada daha erken durdurmak için yapılıp yapılamayacağını görmek için daha ileri emek harcamalar yapmayı planlıyor. Tüylü dostlarımızın daha uzun ve sıhhatli yaşamalarına destek olacak her şey bizim için bir kazanç.
Kaynak: New Atlas / Metin Aktaşoğlu tarafınca yerelleştirildi