Raylara çakılan bir çivi ile başlamış olan demiryolu inşası tüm dünyayı dönüştürdü. Ve kim bilir aynı şey uydumuz Ay’da da gerçekleşecek.
İddialı bir inovasyon birimi olan ABD Müdafa İleri Araştırma Projeleri Ajansı yada kısa adıyla DARPA ‘Ay’da bir demiryolu’ da dahil olmak suretiyle uydumuzda gerçekleştirilmesi ihtimaller içinde bazı projeler için şirketlerle iş birliği halletmeye başladı.
Söz mevzusu proje LunA-10 adını taşıyor ve projenin amacı kendi kendini idame ettiren bir Ay ekonomisini harekete geçirecek teknolojileri bulmak. İlginç bir dönemdeyiz; zira uzay yarışında yeni bir dönem başladı.
NASA’nın 50 yıl önceki Apollo görevleri muhteşem bir bulgu ve mühendislik harikasıydı fakat milyarlarca dolarlık harcama Ay’da kalıcı bir varlık yaratamadı. DARPA’nın Stratejik Teknoloji Ofisi’nde program yöneticisi olan Michael Nayak Mashable’a verdiği demeçte, “Apollo ile ilgili eleştirilerden biri şu: Bunca çaba sarf ettik ve sonrasında aniden her şey bitti.”
Nayak’a gore; NASA’nın, dünya çapındaki uzay ajanslarının ve robotik uzay araçlarıyla Ay’a giden hususi şirketilerin bu mevzuda ilerleme kaydettiği bir yakın gelecek bizi bekliyor. Ve ona gore bu ilerlemelerden biri; derin uzay görevleri için roket yakıtı oluşturmak için buz toplamak ve helyum-3 madenciliği yapmak olabilir. Bu tıbbi görüntüleme, data işlem ve hatta enerjide kullanılabilecek, Dünya’da son aşama nadir görülen bir kaynak.
Proje LunA-10 olarak adlandırılıyor şundan dolayı NASA’nın Artemis III görevinden 10 yıl sonrasında Ay yüzeyindeki hızla gelişen teknolojinin iyi mi olabileceğine odaklanıyor. Bu görevde astronotlar, bilim adamlarının buz bulunduğunu tahmin etmiş olduğu bir bölge olan Ay’ın cenup kutbuna inecek. NASA, astronotların 2026’nın sonlarında Ay’a ayak basacağını öngörüyor.
DARPA, Ay’da altı alanı araştırıyor:
- Enerji üretimi,
- İletişim ve navigasyon;
- İnşaat ve robotik,
- Maden kaynakları,
- Ve Ay’da hangi endüstrilerin uygulanabilir bulunduğunu belirlemek için ulaşım ve pazar araştırması.
Yarım asırdan uzun bir süre ilkin astronotları Ay’a fırlatan roket ve uzay araçları artık yok. Ay’a gidecek ve Ay’da varlık gösterecek her şey yeni olacak. Nayak şu anki durumu boş bir kağıda benzetiyor. Öteki konsept fikirler içinde karanlık, kaynak açısından varlıklı kraterleri aydınlatabilecek ve çorak Ay yüzeyinde kontakt sağlayabilecek yüksek deniz fenerleri içeriyor.
DARPA kısa süre ilkin demiryolu konseptini geliştirmesi için havacılık ve müdafa devi Northrup Grumman’ı seçti. Firmanın mevzuya ilişkin açıklamasında, “Öngörülen Ay demiryolu ağı, Ay yüzeyi süresince ticari girişimler için insanları, malzemeleri ve kaynakları taşıyabilir; ABD ve internasyonal ortaklar için bir uzay ekonomisine katkıda bulunabilir” deniliyor.
Northrup Grumman, Ay yüzeyinde bir demiryolu inşa etmeyi ve her insanın binebileceği yada kargo taşıyabileceği bir sistem tasarlamayı hedefliyor.
Ulaşım, gelecekteki Ay hedeflerinin eleştiri bir parçası. Büyük bir roket, kim bilir SpaceX’in Starship’i, birkaç tonluk kargoyu Ay’a taşıdığında inşaat malzemeleri, besin yada madencilik ekipmanları öylece ortada duracak değil. Nayak bunun bir kaynak ve gelir yitirilmesine niçin olacağını söylüyor.
Netice olarak, LunA-10 projesi hayata geçme potansiyeli taşıyan Ay’da demiryolu ve elektrik santrali benzer biçimde değişik konseptleri mercek altına alıyor. Sunulan bazı projeler kabul görecek ve DARPA bu konseptlerin geliştirilmesine ve hızlandırılmasına destek olacak. Bazı projeler ise kabul görmeyecek.
Bir bulgu çağından, ülkelerin ve endüstrilerin potansiyel Ay girişimlerini kontrol etmiş olduğu ve bunlara zemin hazırladığı bir çağa geçilmesi hedefleniyor. Eğer her şey planlandığı benzer biçimde giderse 384,400 km uzaklıktaki organik uydumuz Mars’a yada kaynak zengini asteroitlere yapılacak daha uzun uzay görevleri için bir yakıt deposu olabilir.
Ulaşım, kontakt ve ilerlemeyi mümkün kılacak şekilde tasarlanmış bir Ay dünyası, bugünün yeni fikirlerinin bigün Dünya’nın ötesinde çiçek açmasına yol açabilir. Önümüzdeki Ay periyodunun bununla beraber 2040’larda ve ötesinde neler getireceğini kim bilebilir?
Nayak, “Şu anda birinin kafasında bir sonraki büyük adım olacak bir düşünce var” diyor.
Mark Kaufman, Mashable’da editör.