Kitle fonlamanın avantaj ve dezavantajları -2-

PARA STARTUP/ ÜRÜN DİRİER İGA kurum içi girişimi Eyes of Solar, geçtiğimiz Nisan ayında kitle fonlama platformu Fonbulucu’da çıktığı yatırım turunda 43 saniyede yüzde 100 fonlanarak bir önceki 96 saniyelik dünya rekorunu kırdı. Yatırım turu, girişimin 1,5 milyon TL fon talebine karşılık yüzde bin 404.6 fon oranıyla 21 milyon TL toplanarak aynı gün sonunda kapatıldı. Fonbulucu tarafından rekorun tescillenmesi için hızla Guinness Rekorlar Kitabı’na başvuru talebinde bulunacağı bildirildi. 43 saniyelik bu rekor, girişimcilik ekosisteminin ve yatırımcının gözünün “kitle fonlama” kavramına çevrilmesine sebep oldu. Peki kitle fonlama nedir, melek veya VC’lerden yatırım almayla kıyaslandığında ne gibi avantajları vardır? Uzman yorumladı…

“POTANSİYELİ YÜKSEK GİRİŞİMLERE BÜYÜME FİNANSMANI SAĞLIYORUZ”

Potansiyeli yüksek girişimlere büyüme finansmanı sağladıklarını ifade eden Halk Yatırım Genel Müdür Yardımcısı Zafer Mustafaoğlu, “Fonlabüyüsün, Halk Yatırım Menkul Değerler A.Ş.’nin müşterilerine sunduğu paya dayalı bir kitle fonlaması platformu. Platform girişimcilere; projelerini geniş bir yatırımcı kitlesine tanıtma ve kâr ortaklığına dayalı finansman modeliyle ihtiyacı olan finansman kaynağının yanı sıra potansiyel müşterileri bulma fırsatı, yatırımcılara ise kaliteli ve yüksek potansiyele sahip yenilikçi projelere ulaşarak yatırım yapma imkânı tanır. Fonlabüyüsün temel olarak yaşam evresinin erken aşamalarında bulunan derin teknoloji girişimlerine odaklıdır” dedi. Mustafaoğlu’nun aktardıklarına göre, Fonlabüyüsün öncelikle küresel pazarı hedefleyen, kurumsal müşterilere odaklı (B2B), yenilikçi mühendislik çözümleri ve endüstriyel ürün ve/ veya hizmet sağlayan girişimleri hedefliyor. Ayrıca sürdürülebilirliği ve döngüsel ekonomi kavramını esas alan, ticarileşme evresine yakın, ileri teknoloji tabanlı girişim ve şirketlerin büyüme finansmanını sağlamayı amaçlayarak faaliyet gösteriyor. Platformun ilk kampanyası olan ve çok sayıda kurumsal ve bireysel yatırımcı tarafından fonlanarak kısa sürede başarıyla tamamlanan Non Nocere, tıp eğitiminde karşılaşılan sorunlara çözüm getirerek, modern çağın cerrahi eğitim ihtiyacını karşılamak için geliştirilen sanal bir eğitim platformu. İlk kampanyasının başarılı sonuçlarından güç alarak, 2023 yılı ilk çeyreğinde Afara Tarım Robotu girişimini yatırımcılara sunduk. Fonlabüyüsün; yerli teknopark, hızlandırma programı ve kuluçka merkezleri ile iş birlikleri yaparak ekosistemle tam entegre ve sürdürülebilir yatırım fırsatları sağlıyor. Bununla birlikte, Halk Yatırım Menkul Değerler A.Ş. desteği ile Ziraat Portföy Yönetimi A.Ş. tarafından kurulan Fonlabüyüsün Girişim Sermayesi Yatırım Fonu (Fonlabüyüsün GSYF), özel sektörden girişim sermayesi yatırım ortaklıkları ve yatırım fonlarının da kampanyalarda yatırım yapmalarına imkân sağlayarak yatırım turları ile derin teknoloji girişimlerinin küresel pazarda büyümesine aktif katkı sunacak yeni bir iş modeli sunuyor. Girişim sermayesinin erken evre yatırımlarına odaklı Fonlabüyüsün, girişimci şirketlerin ihtiyaç duyduğu büyüme finansmanının sağlanması ile birlikte nitelikli personel istihdamını ve katma değeri yüksek ihracatın artırılmasını amaçlıyor.

“GİRİŞİMCİ, GENİŞ BİR YATIRIMCI TABANI ELDE EDEBİLİR”

Merve ZABCI / Logo Ventures Yönetici Ortağı

Bir girişimci hangi yatırım türünü seçeceği konusunda birçok faktörü dikkate almalıdır. Girişimin ölçeği, hedef pazarları, büyüme hedefleri ve sermaye ihtiyacı gibi. Bu nedenle kitlesel fonlama ile direkt yatırım, aslında iki farklı yatırım türü olarak düşünülmelidir. Kitle fonlamanın en önemli avantajı, girişimci istediği kadar düşük miktarlarda yatırım ile başlayabilir ve geniş bir yatırımcı tabanı elde edebilir. Daha geniş kitlelere ulaşarak kitlesel fonlama kampanyasını, ürünlerini tanıtmak için bir pazarlama aracı olarak kullanılabilirler. Özellikle fikir aşamasındaki girişimler için kampanya ayrıca, potansiyel müşterilerin ürüne veya hizmete ilgi duyup duymayacağını belirlemek için bir yol sağlayabilir. Direkt yatırımda ise yatırımcılar, uzun vadeli bir yatırım plan ile girişimlerin büyümesi için daha uzun vadeli bir destek sağlarlar. Girişimcinin yanında herhangi bir konuda, iyi günde ve kötü günde destek alabilecekleri uzun soluklu ortak olurlar.

“GİRİŞİMCİNİN KAFASINI KARIŞTIRIYOR”

İbrahim ELBAŞI / Bilgiyi Ticarileştirme Merkezi (BTM) Genel Müdürü

Bu yatırım türü yatırım tedarikinde çok kısa zamanda çok ortaklı bir anonim şirket yapısına kavuşulması, hesap verebilirlik ve uyumluluk ilkesi yönünde bilinç oluşturulmadan bu yönde bir çoklu ortaklık yapısı kurulması, zamanının çoğunu projesinin geliştirilmesi yönünde harcamakta olan girişimcinin kafasını karıştırmakta. Unutulmamalıdır ki; ayakları yere basmayan bir büyüme stratejisi, düzgün bir iş planı ile desteklenmediğinde uzun vadede girişimin yapısını zayıflatmakta ve ihtiyaç duyulan sermaye açlığını arttıracaktır.

“YATIRIMCIYI GÖRMEDİĞİNİZDEN BİR BAĞ OLUŞMUYOR”

Serkan ÜNSAL / Startsup.watch Kurucusu

Melek yatırımcı, melek ağı veya VC’den yatırım aldığınızda sektör tabiriyle “smart money” (akıllı para) almış oluyorsunuz. Yani yatırımcının sizin elinizden tutup satış, pazarlama, network, daha büyük yatırımcıyla tanıştırma gibi ek faydaları oluyor. Kitle fonlamada; yatırımcıları görmüyorsunuz, o yüzden bir bağ oluşmuyor. Belki platformun biraz desteği olabilir. Şu anda kitle fonlama ile klasik yatırımcılar arasında bir sinerji yok gibi gözüküyor, ama ilerleyen dönemde olabilir tabi. Girişimci “para gelsin de nereden gelirse gelsin”, “değerleme yüksek olsun” gibi yanlış yollara saparsa girişim ilerleyen dönemde mutlaka zor durumda kalıyor. O yüzden her zaman kendisi için en iyi olan yatırımcıyı seçmesi gerekiyor. Değerleme konusunda da en optimum değerleme ile yatırım alması gerekiyor.

“ERKEN AŞAMA GİRİŞİMLER İÇİN FIRSAT”

Özlem Tümer EKE / Arya Women Yatırım Direktörü & Arya GSYF kurucu ortağı

Kitlesel fonlamaya çıkan girişimlerin ekseriyetle erken aşama girişimler olduğu söylenebilir. Bu erken aşamadaki girişimler için kısa zamanda çok sayıda yatırımcıya erişmek için iyi bir fırsat teşkil eder. Aynı zamanda da özellikle tüketiciye dokunan ürün/servisler sunan girişimler için de kitlesel fonlama kampanyaları, iyi bir tanıtım fırsatı teşkil eder. Diğer taraftan çok sayıda yatırımcı, girişimin hissedar tablosunda bulunur. Girişimcilerin bu yolu tercih ederken bu yapının yönetilmesinin ileri zamanlarda teşkil edebileceği zorlukları da gözetmesi gerekir. İyi network’lerin içinde bulunan, dolayısı ile sermaye erişim sorunu olmayan girişimler, genellikle melek yatırımcılardan veya erken aşamaya yatırım yapan yatırım unsurlarından fonlama almayı tercih ederler.

REKOR KIRAN ‘EYES OF SOLAR’ NEDİR?

İleri teknolojisi ile elektrik ve veri tabanı altyapısına ihtiyaç kalmadan çalışan, elektriğe en uzak noktalarda bile aydınlatma, iletişim ve güvenlik sistemi sağlayarak afet durumlarındaki problemlere çözüm sunan Eyes of Solar, dünya kitle fonlama rekoru kırdı. İGA kurum içi girişimi Eyes of Solar, şirket paylarının yüzde 7’sini yatırımcılara arz ederek 1,5 milyon TL fon talebiyle 28 Mart günü Fonbulucu üzerinden paya dayalı kitle fonlama turuna çıkmıştı. Turun başladığı ilk andan itibaren bireysel ve kurumsal yatırımcıların büyük ilgisini gören girişim, EFT talepleri ile birlikte pay arzında yüzde 100 fonlamaya sadece 43 saniyede ulaşarak 96 saniyelik dünya kitlesel fonlama rekoru kırdı. Süreç, Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK), Takasbank ve Fonbulucu’da zaman damgası ile damgalanırken yatırım turu girişimin 1,5 milyon TL fon talebine karşılık yüzde bin 404.6 fon oranıyla 21 milyon TL toplandı. Rekor fonlama hakkında konuşan Eyes of Solar Kurucusu ve Genel Müdürü Hakan Bayram, “Ürünümüze ve ekibimize duyduğumuz güvenle turu başarıyla kapatacağımızı öngörüyorduk fakat kırdığımız bu rekor ülkemize, yatırımcılarımıza, ekosistemimize ve kendimize yönelik inancımızı pekiştirdi” dedi. 96 saniyelik rekor ise Londra merkezli mobil bankacılık girişimi olan Monzo’daydı. Girişim, 2016 yılında kitle fonlaması platformu Crowdcube aracılığıyla 96 saniyede 1 milyon sterlinlik yatırım elde etmişti.

2022 YILI İÇİNDE FONLANAN BAZI GİRİŞİMLER

Securify: Yapay zeka destekli davranışsal biyometri tabanlı kimlik ve erişim yönetimi teknolojisi. 6 milyon 240 bin TL

RoboticMobi: Mobil uygulama, web sitesi ve servis testlerinin çalıştırıldığı, kod yazmadan yapay zeka destekli test koşmayı sağlayan test otomasyon platformu. 2 milyon 200 bin TL

Mavi Kanatlar: Emniyetli, yasal, etkin insansız hava aracı operasyonları için bilgi ve teknoloji çözümleri geliştiren girişim. 4 milyon 500 bin TL

Egirişim: Girişimcilik ekosisteminde Yeni Nesil Habercilik faaliyeti yürüten ve içerik üreterek teknoloji yayıncılığı yapan dijital bir platform. 2 milyon 250 bin TL

Steto: Diyetisyen, psikolog, fizyoterapist, dil konuşma terapisti ve veteriner hekim ile online görüntülü görüşme yapmanızı sağlayan dijital platform. 1 milyon 300 bin TL

SeraCell: Akıllı algoritmalar, sensörler ve erken uyarı sistemlerine sahip genel bir akıllı sera çözümü. 1 milyon 500 bin TL

Scoper: Mobil cihazlarla kullanılabilen uygulama tabanlı video laringoskopi cihazı. 3 milyon 424 bin TL

Size&Me: Online giyim alışverişinde beden uyumsuzluğu iadeleri minimize etmek için farklı yapay zeka çözümleri sunan bir yüksek teknoloji şirketi. 2 milyon 150 bin TL

Taze Yöre: Üretildiği yöreden gelen doğal ve sağlıklı gıda ürünlerini, doğrudan yerel üreticilerden alabileceğiniz, online pazaryeri platformu. 1 milyon 133 bin TL

Shiftplanner: Firmaların vardiya yönetimlerini dijitalleştiren ve akıllandırmayı hedefleyen web tabanlı bir vardiya yönetim yazılımı. 1 milyon 560 bin TL

Promoseed: Akıllı Bakteri Teknolojisi. 6 milyon TL

EVbee: Elektrikli araçların şarj edilmesi ile ilgili yenilikçi ve çözüm üreten bir mobil ve hızlı şarj hizmeti. 6 milyon 870 bin TL

Yapısoft: İnşaat, konut ve gayrimenkul şirketlerine, tüm satış süreçlerini yönetip, müşteri ve finansal kayıtlarını takip edebilecekleri bir çalışma alanı sunan SaaS yapısı. 1 milyon 600 bin TL

Retinow: Görme kaybı riskini yüzde 98’e ulaşan doğrulukla tespit eden yapay zeka tabanlı taşınabilir erken tanı cihazı. 1 milyon 338 bin TL

Triwi: Triwi smart patch kadınların meme sağlıklarını düzenli ve endişesiz takip etmelerini sağlayan akıllı bir giysi girişimi. 2 milyon 330 bin TL

Saksı Kampüs: Öğrencilerin akademik ve kariyer hedeflerine ulaşmak için ihtiyaç duydukları uzman yardımını sağlayan e-eğitim platformu. 1 milyon 290 bin TL

Bilişim School: LMS ve dijital atölye altyapısıyla dijital çağa yön verecek gençlerin keşfedilmesini hedefleyen eğitim platformu. 1 milyon 360 bin TL

Düğün Buketi: Çiftlerin düğün planlama ve ev kurma sürecindeki tüm ihtiyaçlarını karşılayan pazaryeri platformu. 2 milyon 500 bin TL

Tourist: Sanal seyahati kolay ve erişilebilir hale getirirken, bir yandan seyahat ederken token kazandırmayı amaçlayan seyahat mobil uygulaması. 2 milyon TL

EPTS: Dünyanın en gelişmiş GPS tabanlı giyilebilir antrenman yeleklerini ve performans takip ekosistemini geliştirmeyi amaçlayan yüksek teknoloji girişimi. 1 milyon 974 bin TL

Naturiga: Süper gıdalar, glutensiz ve sağlıklı atıştırmalıklar üreten, Türkiye’nin yeni nesil gıda girişim şirketi. 5 milyon TL

Arkerobox: Çocukların, dünya kültürel mirasına karşı farkındalıklarını geliştirmek için yenilikçi eğitim metotları ile deneyimleyerek öğrenmelerini sağlayacak eğitici kutu oyunları geliştiren sosyal girişim. 2 milyon 750 bin TL

Sparga1: Türkiye’de İhracat Amaçlı Büyük Ölçekli Kuşkonmaz Üretimi girişimi. 4 milyon TL

Sitrett MX: Hayatın her alanında ve tüm yüzeylerde kullanılabilen, insan sağlığına, doğaya ve kullanılan yüzeylere zarar vermeyen, orta yüksek teknolojili, üst kalite temizleyici cihazlar ve ürünlerin ana markası. 12 milyon TL

JetConnect: Market, Yemek, Su ve Günlük Alışveriş Uygulaması. 2 milyon 490 bin TL

Clicksy: Yeni Nesil Fotoğraf Baskı Deneyimi Uygulaması. 2 milyon 900 bin TL

Caremed: Hayvanlar için tasarlanmış Kolaboratif Robotlu Ameliyatsız Böbrek Taş Tedavi Sistemi. 3 milyon 500 bin TL

Rawsome: Türkiye’nin ilk sağlıklı, vegan, glutensiz, şeker ilavesiz atıştırmalık üretici markası. 6 milyon 750 bin TL

Atronmac: Endüstriyel Sanayide kullanılan sac işleme makinalarının, yerli ve milli imkanlarla imalatını hedefleyen bir üretim girişimi. 6 milyon 500 bin TL

Sparga1 -2.Tur: Türkiye’de İhracat Amaçlı Büyük Ölçekli Kuşkonmaz Üretimi girişimi. 16 milyon TL

Genoride: Genoride geliştirdiği jeneratif sürüş teknolojisi ile çalışan dünyanın ilk elektrikli çocuk bisikletidir. 4 milyon 650 bin TL

Tech2Bio: Akıllı kovan teknolojileri ile kovan başına arı ve arı ürünleri veriminin artırılması, negatif etkenlerin oluşturabileceği maliyetlerin minimize edilmesini hedefleyen girişim. 850 bin TL

Miniyol: Kolay, hızlı ve güvenli araç kirala hizmetine aracılık eden pazaryeri girişimi olan ve uzun vadede Mobility SuperApp olmayı hedefleyen girişim. 8 milyon 500 bin TL

Contentrain: Web sayfalarındaki içeriklerin oluşturulabilmesi ve yönetilebilmesi için geliştirilmiş kullanıcı dostu ve yenilikçi bir Başsız İçerik Yönetim Sistemi girişimi. 3 milyon TL

Packard: Gelecek için Doğru İklimlendirme mottosuyla ürünler geliştiren teknoloji ve üretim şirketi. 1 milyon 800 bin TL

Kratos: Türkiye’de ilk ve tek patentli yüz cerrahisi için 3D simülasyon ve animasyon teknolojisi. 2 milyon 100 bin TL

Ortak: Tekrar kullanılabilir tüm ürünlerin kiralanabildiği, kiralamanın pazaryeri olarak hayata geçmiş bir kiralama platformu. 3 milyon 900 bin TL