Ulusal Havacılık ve Uzay Ajansı NASA, QUESST misyonunun temel taşı olan süpersonik uçağını 12 Ocak Cuma günü Kaliforniya çölündeki hangarından çıkarmaya hazırlanıyor.
Bu büyük an için sabırsızlanıyoruz zira bu deneysel tayyare üstünde tam altı senedir çalışılıyor. Ve eğer vazife başarıya ulaşmış olursa X-59 sonik patlama olmadan sesten süratli bir uçuş gerçekleştirecek.
Ortalama 30 metre uzunluğundaki tayyare bir tek 4,27 metre uzunlukta ve taraftan bakıldığında bir iğne benzer biçimde görünüyor. Tek motorlu jet 55,000 feet (16,764 metre) seyir irtifasına haiz olacak.
Deneysel uçağı geliştirmek için NASA ile iş birliği meydana getiren Lockheed Martin’e göre, tayyare yalnızca 75 PLdB seviyesinde ses çıkarıyor. Bu da neredeyse bir otomobil kapısını hafifçe sertçe kapattığımızda çıkan gürültüye denk geliyor.
Watch the unveiling of @NASAAero‘s X-59 aircraft, set to fly this year to kontrol quieter supersonic flight technology. The Quesst mission could help bring a return to supersonic air travel over land.
Livestream starts Friday, Jan. 12 at 4pm ET (2100 UTC): https://t.co/RBo9WkII72 pic.twitter.com/b3mz9aiL9D
— NASA (@NASA) January 5, 2024
Yüksek sesli sonik patlamalar, bir nesne ürettiği ses dalgalarından daha süratli hareket ettiğinde ortaya çıkıyor. Bu şok dalgaları binalara zarar verebiliyor, hayvanları ürkütebiliyor ve genel olarak çevredeki hepimiz için epey sorun yaratabiliyor.
Aslına bakarsak deneysel uçağın ilk uçuşunu 2023 senesinde yapması bekleniyordu
Sadece NASA’dan meydana getirilen açıklamaya nazaran, işler pek planlandığı benzer biçimde gitmedi; uçağın bazı sistemlerini entegre etmek ve bilgisayarlarında yine eden bazı sorunları gidermek için birazcık daha çok zamana gerekseme duyuldu. Ek olarak tayyare bir takım yapısal araştırmalardan ve yer testlerinden geçirildi.
İlk X-59 araştırma uçağı yeşili renkte sadece gelecek günlerde tanıtılacak olan tayyare kırmızı, beyaz ve mavi renklerde olacak.
Süpersonik uçaklardan bahsettiğimizde, 2003 senesinde son uçuşunu gerçekleştiren süpersonik ticari jet Concorde’dan bahsetmemek mümkün değil. Concorde çevresel engellemeler, verimsiz yakıt tüketimi ve yüksek maliyet sebebiyle ortalama yirmi yıl ilkin emekliye ayrıldı.
Sonik patlamaların yarattığı kuvvetli şok dalgaları yeryüzündeki camları kırabileceği için süpersonik uçakların bir tek okyanus üstünde gezi etmesi gerekiyordu. Concorde’un kulakları tırmalayan gürültüsü sebebiyle pek oldukça kent şikâyette bulunmuş oldu. Şu anda biz, doğrusu ticari yolcular sesten daha yavaş uçuyoruz.
Ve işte şimdi geri sayım başladı
Bu bir tek QUESST’in 1. fazının başlangıcı anlamına geliyor. Faz 2’de X-59’un sessiz süpersonik teknolojisi ve uçağın gerçek performansı havada kontrol edilecek. X-59’un üçüncü ve son aşaması ise uçağın birkaç ABD şehri üstünde uçmasını ve bölge sakinleriyle anket yapılmasını içeriyor. Görevin 2027 yılına kadar tamamlanması planlanıyor.
Şu anda ABD Federal Havacılık İdaresi sivil uçakların Mach 1’i aşan hızlarda gezi etmesine izin vermiyor. Sadece önümüzdeki birkaç yıl içinde QUESST görevi sonik çarpmaların yarattığı tesirleri kontrol edecek. NASA toplamış olduğu verileri yasal düzenleyicilere sunacak ve bu da kara üstünde ticari süpersonik uçuşla ilgili kuralların değişmesine niçin olabilir.
Altı senelik çabanın bir ürünü olan X-59’un ilk uçuşunu görmek için birazcık daha beklememiz gerekiyor. Sadece lansmanı 12 Ocak Cuma’yı 13 Ocak Cumartesi’ye bağlayan gece NASA Plus’tan seyredebilirsiniz.
Gizmodo haberinden Türkçeleştirldi. Ek kaynak: ABD Federal Havacılık İdaresi web sitesi. Fotoğraflar: NASA
