Sürdürülebilirlik yönetim şirketi Altensis’in Yönetici Ortağı Dr. Emre Ilıcalı, ” Karbon maliyetlerinin 2022 yılı düzeyinde kalması durumunda SKDM’nin Türkiye’nin AB-27’ye ihracatına ihtimaller içinde tesiri, senelik ortalama 3.3 milyar euro. Çimentodan tarıma kadar pek fazlaca sektörü bir takım tedbir bekliyor” dedi.
Avrupa Birliği’nin (AB) iklim değişikliğiyle savaşım çabasını küresel düzeyde çoğaltmak amacıyla karbon emisyonlarını azaltmak için getirmiş olduğu ‘Sınırda Karbon Düzenlemesi Mekanizması’ (SKDM), 2026 senesinde tamamen hayata geçirilecek. Bu mekanizma ile AB içinde uygulanan Emisyon Tecim Sistemi’ne eşdeğer bir karbon fiyatlandırmasının SKDM kapsamına giren ürünlerin ithalatı aşamasında da uygulanması, Türkiye’yi ihracatta mühim bir eşiği geçmeye hazırlıyor.
Emisyon tecim sistemi kurulup uyum sağlanmalı
Yeşil binalar ve sürdürülebilirlik alanında danışmanlık veren Altensis’in Yönetici Ortağı Dr. Emre Ilıcalı, ülkemizin 2023 senesinde süregelen hazırlık ve geçiş sürecini tamamlaması için yalnız 2 yıl kaldığını, bu sürede emisyon tecim sistemi kurması ve uyum sağlaması icap ettiğini hatırlattı.
Türkiye’nin SKDM sürecini sorunsuz atlatmak için herhangi bir mali yükümlülüğün söz mevzusu olmadığı bu zamanda lüzumlu olan önlemleri almasının elzem olduğuna dikkat çeken Ilıcalı, “Meydana getirilen araştırmalar, karbon maliyetlerinin 2022 yılı düzeyinde kalması durumunda SKDM’nin Türkiye’nin AB-27’ye ihracatına ihtimaller içinde tesirinin, senelik ortalama 3.3 milyar euro olarak hesaplandığını gösteriyor. Bu durum, bilhassa çimento, elektrik, öteki mineral ürünleri, ziraat ve demir-çelik sektörlerinde ihracat gelirinde düşüş yaşanabileceğini bizlere gösteriyor” değerlendirmesini yapmış oldu.
Enerji yoğun sektörler, nelerle karşılaşacak?
Ilıcalı, bu düzenlemenin başta demir-çelik, çimento, alüminyum, gübre ve elektrik olmak suretiyle karbon kaçağı riskinin en yüksek olduğu, enerji yoğun sektörlerde etkinlik gösteren sektörlerdeki işletmeleri etkileyeceğini kaydetti. SKDM’nin AB’ye ihracat meydana getiren ülkelerin ürünlerinin pazardaki rekabetçiliğini etkileyebilecek maliyet artışları yaşayacağını ifade eden Ilıcalı, “İhracatçılar, AB’nin karbon düzenlemesine uyum sağlamak için karbon yoğun üretim süreçlerini iyileştirmek, karbon emisyonlarını azaltma yatırımları yapmak yada SKDM kapsamında vergi ödemek benzer biçimde ek maliyetlerle karşılaşabilirler” dedi.
Firmalar için ilk eleştiri adım, karbon ayak izini ölçmek
Enerji yoğun sektörlerdeki şirketlerin karbon ayak izlerini ölçmeye başlamasının fazlaca mühim bir adım olacağını vurgulayan Ilıcalı, bunun için piyasada değişik kapsam ve ölçeklere nazaran hizmet veren birçok yazılım çözümü bulunduğunu belirtti. Ilıcalı, atılması ihtiyaç duyulan öteki adımları şu şekilde aktardı: “İkinci adımda firmalar, ölçüm neticelerini çözümleme ettikten sonrasında üretim süreçlerini daha verimli hale getirmeli ve yenilenebilir enerji kaynakları ile daha azca karbon emisyonu üreten teknolojilere yatırım yaparak karbon ayak izlerini azaltmalı. Tedarik zincirindeki karbon emisyonlarını azaltmaya yönelik stratejilerin geliştirilebilmesi için tedarikçi ve son kullanıcı tarafında da lüzumlu takip mekanizmasının kurularak data akışının sağlanması önceliklendirilmeli.”
Hükümet teşvikleri ve internasyonal iş birlikleri, süreci desteklemeli
Türkiye’nin bu süreci sorunsuz atlatması için kamu düzeyinde atılması ihtiyaç duyulan adımlara da değinen Ilıcalı, yeşil teknolojilere geçiş ve karbon salımını azaltma çabalarının hükümet tarafınca verilecek mali teşvikler ve desteklerle özendirilmesi icap ettiğinin altını çizdi. Bunun bilhassa yüksek başlangıç maliyetleri sebebiyle yeşil dönüşüme geçişte tereddüt eden firmalar için mühim bir motivasyon deposu olabileceğine işaret eden Ilıcalı, Türkiye’nin kendi karbon vergilendirme ve tecim sistemlerini geliştirmesinin de SKDM’ye uyum sürecini kolaylaştırarak internasyonal normlara uyumu teşvik edebileceğini kaydetti.
Türkiye’nin SKDM benzer biçimde küresel çapta mühim düzenlemelere uyum sağlama mevzusunda öteki ülkelerle ve internasyonal kuruluşlarla iş birliği yapmasının lüzumlu bulunduğunu belirten Ilıcalı, şu şekilde devam etti: “Bu tür işbirlikleri, en iyi uygulamaların paylaşılması ve teknik destek alınması açısından kıymetli olabilir. Bununla beraber düşük karbonlu teknolojilerin geliştirilmesi ve uygulanması kadar; şirketlerin ve tüketicilerin karbon düzenlemesi mevzusunda bilgilendirilmesi de oldukça mühim. Bu konudaki farkındalıklarının artırılması gerekiyor. Bu sayede, sürdürülebilir tüketim ve üretim pratikleri mevzusunda daha bilgili kararlar alınabilir.”
‘Sürdürülebilir kalkınmaya giden yolda mühim bir eşikteyiz’
Türkiye’nin SKDM benzer biçimde mühim çevresel düzenlemelere uyum sağlarken bununla beraber sürdürülebilir kalkınma hedeflerine yetişme yolunda mühim adımlar atmış olacağını kaydeden Ilıcalı, “Bu süreçte, çevresel sürdürülebilirliği ekonomik gelişme ile entegre etmenin ülkemizin uzun vadeli refahı için dirimsel öneme haiz bulunduğunu düşünüyorum. AB ile ticarette mühim bir yere haiz olan Türkiye’nin, SKDM benzer biçimde düzenlemelere proaktif bir yaklaşım sergileyerek, hem ekonomik çıkarlarını koruması hem de sürdürülebilir kalkınma hedeflerine yetişmesi ehemmiyet arz ediyor. Bu sürecin, Türk sanayisinin dönüşümünü hızlandırması ve internasyonal ticarette rekabetçiliğini korumasına destek olacağına inanıyorum” değerlendirmesini yapmış oldu.
