Japonya’nın Ay’a ilk kez gerçekleştirdiği yumuşak inişte vazife alan robotik uzay aracının fotoğrafı, aracın tepetaklak indiğini gösteriyor.
Japon Uzay ve Havacılık Bulgu Ajansı (JAXA), bu fotoğrafı Ay’a gerçekleştirdikleri inişten 5 gün sonrasında, 25 Ocak günü paylaştı. Yer ekibi, inişten kısa bir süre sonrasında uzay aracının güneş panellerinin elektrik üretmediğini fark etti.
Altın rengindeki uzay aracını böylesine garip bir halde, parçalarına ayrılmamış halde görmek, ister istemez üstünden 60 yıl geçmiş olsa da, insansız uzay araçlarının Ay’a inişinin ne kadar zor bulunduğunu kanıtlar özellikte.
Ay’a “yüzüstü” inmek doğal ki planın bir parçası değildi, sadece JAXA ekibi ana amacı olan “nokta atışı” inişi gerçekleştirdiklerini doğruladı. JAXA’nın amacı, uzay aracını 100 metreden azca bir doğrulukla belirli bir noktaya indirmekti. Bir çok iniş alanlarının kilometrekarelerce büyük alanlar olmasına bakılırsa, hedefinden yalnız 10 metre şaşan JAXA’nın SLIM’le büyük bir iş başardığını söyleyebiliriz.
Japonya, Ay’a iniş yapmayı başaran Sovyetler Birliği, ABD, Çin ve Hindistan’dan sonrasında beşinci ülke oldu. Sadece JAXA’daki kontrolcüler, uzay aracının pilinin hızla boşaldığını fark ettiklerinde, görevin de büyük risk yaşadığını anlamış oldular.
İniş aracının bulunmuş olduğu ters pozisyon sebebiyle güneş panelleri doğru şekilde yönlenebilmiş değil, bu yüzden de muntazam şekilde güç üretemiyor. Ekip aracın inişinden 2,5 saat sonrasında gücü saklayabilmek için uzay aracını kapatmayı tercih etti.
Aslolan garip olansa fotoğrafın iyi mi çekilmiş olduğu. SLIM yüzeye indirilmiş olduğu anda iki minik yüzey aracı “ana gemiden” ayrıldı. Beyzbol topu boyutundaki bu robotlar, uzay aracının tepetaklak olmuş halini görüntülemeyi başardıl.
Devletimizde de “Transformers” ve “Beyblade” oyuncaklarıyla meşhur olan Japon oyuncak şirketi Takara Tomy’nin yardımıyla geliştirilen bu minik robotlar, ikiye bölünerek içindeki kamerayı ortaya çıkaran birer küreden ibaret. Kürenin ayrılan iki yarısı da bununla beraber robotun tekerlekleri şeklinde vazife alıyor.
Uzay ajansı halen araçla ilgili neyin yanlış gittiğini anlamaya çalışıyor. Ay yüzeyinden 50 metre yüksekte uzay aracının engelden kurtulma manevrası yapmış olduğu, bunun da nokta atışı inişin bir parçası olduğu belirtiliyor. Sadece bu aşamanın derhal öncesinde, iki ana motordan birinin durduğu ve bu yüzden iniş aracının dengesini bozmuş olduğu belirtiliyor. JAXA motor problemine neyin sebep bulunduğunu hala araştırmakta.
Ay’a iniş, bugüne dek meydana getirilen denemelerin yarısından azının başarıya ulaşmış olması sebebiyle hala sıkıntılı bir engel. Ay’ın atmosferi, oldukça düşük çekim kuvvetinden dolayı havadaki gazları fazlaca azca bir oranda yüzeyin yakınında tutabiliyor. Bundan dolayı de iniş araçlarının hızını kesecek bir tesir de bulunmayacak kadar azca. İşin daha kötüsü, bir aracın iniş noktasını belirlemesine destek olacak GPS sistemi de bulunmuyor.
“Nokta atışı” iniş yapabilmek için SLIM uzay aracı, konumunu belirleme amaçlı olarak fotoğraf eşleştirme teknolojisiyle donatılmıştı. Eşleştirme algoritması yalnız birkaç saniye içinde uzay aracının nerede bulunduğunu ve rotasını düzeltmeye gerek olup olmadığını anlayabiliyordu.
Uzay aracı her ne kadar şu an “uykuda” olsa da, SLIM ekibi görevi kurtarma mevzusunda umudunu yitirmiş değil. Güneş panellerinin batı yönüne bakmasından dolayı uzay aracının hala bir kısım güneş ışınını yakalaması ve güç üretmesi mümkün olabilir. Eğer günışığının açısı değişirse SLIM hala uyandırılabilir.
Doğal uzay aracı uyandırılacaksa da bunun fazlaca kısa süre içinde gerçekleştirilmesi gerekiyor. 1 Şubat’tan itibaren aracın bulunmuş olduğu bölge güneş alamayacak ve dondurucu sıcaklıklara maruz duracak.
Elisha Sauers’ın haberini Özgür Yıldız Türkçeleştirdi.