İş hayatında patolojik kıskançlığa dikkat!

NUR DEMİROK Toplumsal yaşamda olduğu şeklinde iş ortamında da kıskançlığın çeşitli türleri görülüyor. Hatta bu kıskançlık türleri, düzgüsel ve sıhhatli rekabet olgularını aşıp kronikleştiği süre ciddi problemler da yaratabiliyor; bazı durumlarda patolojik ya da klinik rahatsızlıklara niçin olup emek harcama ortamını negatif etkileyebiliyor.

Patolojik kıskançlığın tıpta ve emek harcama yaşamı literatüründe birçok tanımı var. Hakkaten de kıskançlık birçok nedenden kaynaklanabildiği şeklinde değişik görünümlerde de belirebiliyor.

Çoğu zaman duygusal kıskançlık; insanoğlunun kendisinde olan özelliğin ve değerin bir başkasında daha iyi bulunduğunu gördüğünde ya da kendisinde olmayan özelliğin bir başkasında bulunduğunu hissettiği andaki yoğun güçsüzlük, nefret ve çekememezlik şeklinde negatif duygular bütününe verilen genel ad.

KRONİK KISKANÇLIKLARA DİKKAT EDİN!

Sadece kıskançlık sanıldığından fazlaca daha karmaşık karmaşık bir yapıya haiz; mesela sevilmiş olduğu bir özelliği başkasına kaptırma korkusu ya da onu yitirme endişesi, orantısız rekabet, bencillik, aşırı hırs ve hiddet, bu süreci başlatan olguların başlangıcında geliyor.

Toplumsal yaşamda da kıskançlığın çeşitli türleri var; sanrılı kıskançlık, akut ya da kronik kıskançlık, obsesif kıskançlık, Othello sendromu şeklinde… (Bu sonuncu, örnek Shakespeare’in meşhur eseri Othello’dan esinlenilerek verilmiş hususi bir tarif.)

Hepsi denetim altına alınamayıp obsesif ya da patolojik bir hal aldığında günlük yaşamda -ne yazık ki- hanıma sertlik şeklinde fazlaca çirkin, insanlık dışı ve kabul edilemez durumlara da yol açabiliyor.

Sadece bu yazımızın mevzusu birazcık daha spesifik: İşyeri kıskançlıkları…

İşyeri kıskançlıkları, çoğu zaman bir çalışanın başka bir çalışanın kabiliyetleri ve başarıları karşısında kendini kuvvetsiz ve değersiz hissetmesiyle başlıyor.

Bu durum süreğen bir takıntıya yol açıyor.

Sıhhatli rekabet; insanlık değerleri sınırları içinde, aşırıya kaçmayan olgun bir tavırla, profesyonelce yapıldığı taktirde, bilhassa iş ortamlarında pozitif motivasyon yaratıyor. Oysa bunun tam tersi durumlarda negatif dinamikler beliriyor ve emek harcama temposu negatif etkilenebiliyor.

Derhal her vakada çoğu zaman kıskanılan insanoğlunun (ya da insanların) başarılarının ve yeteneklerinin imrenenler tarafınca bloke edilmesi, hatta sabote edilmesi de söz mevzusu.

Aşırı durumlarda kıskanç insanoğlu, kıskanılan kişinin (bireylerin) çalışmalarını kendi üstlerine devşirerek ya da belirgin bir halde başarı göstermiş kişilik özelliklerini öykünmek ederek o özelliklerin aslına bakarsak kendilerine ilişik bulunduğunu vurgulamaya çalışıyor.

Hepsi özgüven eksikliği ya da kişiliklerinin yeterince gelişmemesi yüzünden ortaya çıkıyor.

ÖVGÜ YOLUYLA UYUTANLAR

Derhal belirtmemiz gerek ki tüm sıhhatli iş ortamlarında pozitif yönde eleştiri yapmak, başarının anahtarı.

Ek olarak başarı göstermiş bireylerin örnek alınması da ustalaşmış gelişime katkıda bulunuyor, çalışanları vizyon sahibi bireyler olmaya hazırlıyor.

Sadece; salt kıskançlık söz mevzusu olduğunda yukardaki pozitif unsurlar yerine iş ortamında sık görülen ani ‘kıymet devşirme’ hatta ‘kıymet çalma’ olguları oluşuyor.

Şunu bilhassa aklınızın bir köşesine derhal not etmelisiniz: Samimi olmayan iltifatlarla sizi aşırıya kaçan bir halde överek özelliklerinizi çalan ya da tam tersi sizi hak etmediğiniz şekilde eleştirip yeteneklerinizi imrenen insanlara her an dikkat!

Bu tür insanoğlu çoğu zaman ‘sizden daha fazlaca siz’ olmaya çalışan, bunu yaparken de değerlerinizi devşirip öykünmek kanalıyla sizi baskılamaya uğraşan ya da kendi bulundukları düzeyi geçemeyesiniz diye yolunuza taş koyan kişiler olabilir. Onların yaşam görüşleri, vizyonları ve kabiliyet düzeyleri, sizden ne olursa olsun daha aşağıda…

Bunların kendisinden daha yetenekli fertleri baskılama isteği obsesif ve marazi bir hal aldığında bu kıskanç bireyler kişiliklerini geliştirip, ustalaşmış ilerleme sağlamaya odaklanacaklarına hem kendilerini hem de kıskandıkları, çalışanları stres altına sokarak işyeri dinamiklerini de bozabiliyorlar.

Bu kişiler yeterince emek vermeden, kolay yoldan bir bölgelere gelme arzusu ve etik olmayan rekabet duygusuyla hep beğenilme, övülme çabası şeklinde ya da benzer ruhsal sorunlara sahipler.

İŞLETMENİZDE UZMAN PSİKOLOGLARA YER VERİN

İş ortamında üst düzey yöneticilerin bu süreci profesyonelce, yansız yaklaşımlar sergileyerek ele almaları ve çözmeleri gerekiyor.

Özetle söylemek gerekirse; engelleme, değersiz gösterme, ‘özellik çalma’ emareleri gösteren kıskanç bireylerin bu şekildeki eğilimleri, ruhsal zayıflıklarının daha da yoğunlaşmasına niçin olabiliyor.

Netice olarak; bu insanoğlu özgünlükten yoksun, kişiliksiz, başkalarının kabiliyetlerini baskılayan ya da başkalarının özelliklerinden beslenen davranışlar sunarak gösteriş yapma ve kibir sergilemeye kadar gidebilen bir süreci de başlatmış oluyorlar.

İş ve emek harcama ortamını etkileyen bu şeklinde durumların duyarlılıkla ele alınması koşul. Hatta bu şekilde olumsuzluklar söz mevzusu olduğunda uzman psikologlara başvurulması ya da bu mevzular hakkında ’emek harcama workshop’ları düzenlenmesi gerekiyor.

Bugün dünyada bir çok meşhur şirket bünyesinde uzman psikologlara ve klinik terapistlere de yer veriyor. Bu uzmanlar yalnızca işyeri kıskançlığı ve bunun uzantıları olan depresyon, hiddet, geçimsizlik şeklinde sorunları çözmekle kalmıyor, bununla beraber çalışanları da eğitip bilgilendiriyor.

UMUTSUZLUĞA VE ENDİŞEYE KAPILMAYIN!

Bu konudaki son araştırmalar, söz mevzusu sürecin reddedilemez bir gerçeklik bulunduğunu da gösteriyor.

Şunu belirtmeden geçmeyelim: Eğer gizli saklı yada açık şekilde kıskanılıyor ve bunu birileri sık sık (dedikodu yaparak, başarılarınızı engelleyerek, yeteneklerinizi baskılayarak, sizi öykünmek edip çalmaya emek vererek ya da fena reklamınızı yaparak) gösteriyorlarsa ve siz kendinizin bilincinde ve yeteneklerinizden eminseniz, tüm başarılarınızın daima alkışlanmaya kıymet düzeyde olduğundan güvenli olabilirsiniz.

Asla umutsuzluğa kapılmayın ve kendinizi kutlayın; bundan dolayı siz başarılısınız. Hepsi sizin emsalsiz ve yaratıcı olduğunuzun da en tipik emareleri.

Bu gerçeği yalnız ben değil, emek harcama yaşamını derinlemesine çözümleme eden tüm uzman psikologlar da söylüyor.