Oldukça uzun süredir ilk 10 bölümüyle bu denli başarı yakalamış bir tv dizisine rastlanmıyordu. Geçmişte birçok efsaneşleşmiş dizi ya da şu sıralar gündem yaratan diziler, fanatik kitlesi büyüdükçe, climax’ine ya da finaline yaklaşıldıkça ülkeyi ekran başına kitleyerek zirveden inmez olmuştu sadece ilk 10 bölümüyle tüm kategorilerde gün birincisi olmak dikkat çekici. İnci Taneleri, 10’da 10 yaparak 10 haftadır ilk sırada içeriyor. Bunun bir yada birden fazla sebebi olmalı.
Kısaca özet geçmek gerekirse böylesi bir başarı için oyuncu ekibinin en minik sahnede bile etkisi altına alan performanslar sergilemeleri, iyi diyalog, iyi prodüksiyon ve elbet iyi ve merak uyandıran bir vaka örgüsü gerekiyor. İnci Taneleri tüm bu maddelere “tik atmayı” başarıyor.
Dolunay Tesiri isminde 10. bölümde de söz mevzusu faktörlerin iyi mi bir araya geldiğine tanıklık ediyoruz. Dokuzuncu bölümün sonunda Zahir, Alişan’ı otelden kaçırmış, Dilber gözyaşları içinde kalakalmıştı. Dilber’le Azem, Azem’in odasında bu mevzu üstüne dertleşirken elbet mevzu Dilber’in ruhsatsız tabancasına geldi. Dilber artık çaresiz hissediyor ve “deva” olarak Zahir’i öldürmekten açık açık söz ediyor. Azem ise aslına bakarsak Dilber’in de içten içe hissettiği ikilemi ortaya koymakta:
Senin deva söylediğin bir adamı öldürmek, bir hanımı yaşam boyu hapse tıkmak ve bir çocuğunu şu dünyanın ortasında yapayalnız bırakmak.
Bunun üstüne Dilber, seyirciye “E, sen de haklısın” dedirten şu cümleleri kuruyor; “Hepimiz ne yapmayacağımı söylüyor fakat ne yapacağımı kimse söylemiyor. Ne yapayım peki? … Fakat artık birinin bana bir yanıt vermesi lazım.”
Dilber topu yazarına attı!
Bu “biri” hikayenin yaratıcısı olan Yılmaz Erdoğan. Karakterle yazarının bilhassa postmodern edebiyatta bu şekilde diyaloglar kurduğuna tanıklık etmek mümkün. Bir karakter olarak Dilber, tıkandığı bu aşamada bir yanıt bekliyor. Ona bu cevabı verebilecek tek şahıs öykünün yazarı. Bu tıkanmışlığı Dilber’in İzzet’e “O (Zahir) gelirse nefsi savunma olur. Daha azca ceza alırım akıllım. Kim bilir asla almam. Silahımı bulayım da inşallah gelir” söylediği anlarda görüyoruz.
Sahnenin buradan bağlandığı yer ise oldukca manidar. Azem, elinde silahıyla kızına dair detayları kendisiyle paylaşmayan yetkili toplumsal hizmetler memurunun otomobiline gizlice bindi ve tehditle Dere’in hangi ailenin korumasına verildiğini öğrendi. Arabadaki o konuşma o denli mühim detaylar barındırıyor ki… Mesela Azem, “İnsanlar bir garip olmuşlar. Birinin elinde tabanca görmeden onun niyetinin ciddi bulunduğunu anlamıyorlar artık. Örnek olarak siz de ilk kez beni bu kadar dikkatle dinliyorsunuz” diyor.
Dizinin 8. bölümünden sonra yayınlanan yazımda Alfred Hitchcock’un tarif ettiği “Endişeli beklenti” kavramına değinmiştim. Burada da aynı beklenti oluşurken hem seyirci hem de Azem’in silahını doğrulttuğu işgören endişeyle dikkat kesilmek durumunda kaldı. Sadece Azem’in “İnsanlar bir garip olmuşlar” tespiti de mühim. Azem her ne kadar Walter White’a benzese de yaşamış olduğu/yaşamak suretiyle olduğu dönüşüm, yönetmenliğini Todd Phillips’in yapmış olduğu 2019 yılında yapılmış Joker’da Joaquin Phoenix’in yaşam verdiği Arthur Fleck’in dönüşümünden izler taşıyor.
Arthur benzer biçimde Azem’i de sistem görmüyor. Ya da gene Arthur benzer biçimde Azem de suça doğru gidişini bu yanılgıyla kendi içinde rasyonalize etmeye çalışıyor. Azem ne kadar bir kötü karaktere ya da ‘vigilante’ye dönüşecek kim bilir sadece oğlu Özgür yardımıyla her geçen gün daha da fazla (kelime esprisi barındıran da bir halde) “mafya babasına” dönüşüyor. Azem’in yaşamış olduğu tereddütü ve Arthur’un terapisti ile olan sahnelerindeki benzer biçimde verdiği dönüşüm sinyallerini otomobilde sarf etmiş olduğu şu sözleriyle görüyoruz:
Oysa görüştük iki kere. Çayınızı içtim. Hatta yanınızda dayanamadım, ağladım. Siz benim gözyaşlarımı bile gördünüz fakat hala adımı bilmiyorsunuz. Adımı, hikayemi, acımı umursamıyorsunuz. Bu yaşam benim aklımın dengeleriyle oynuyor. Ben bir öğretmenim. Türk dili ve edebiyatı fakat bir katil damgasıyla yaşıyorum ve elimde bir tabanca var şu anda.
Sonucunda Azem bilgiyi aldı. Sadece gördük ki Azem her ne kadar “Sizin şu akıllı bilgisayarlarınızdan bir tanesinde kimsenin umursamadığı Yücedağ ailesinin hikayesi olacak” demiş olsa da dosya bilgili olarak gizlenmiş. Kızı Dere öyleki istemiş. Azem kızının bu tercihine saygı göstermezken devletin koruma bariyerini de zor kullanarak, kabahat işleyerek ve işleterek aşmış oldu.
Aslına bakarsak Dere, hakkaten annesini öldürmüş bir adamdan uzak durmak için kimliğini gizlemek istemiş ve bu aşamada devletten yardım almış bir karı olabilirdi. Müdür, Azem’in rol yapmış olup yapmadığını bilmesi imkansız. Doğrusu müdürün bilgiyi vermek istememesi kadar organik bir şey yok. Burada Azem’in düzgüsel yaşamın içinde hakkaten ne kadar sıkıştığını ve “sırtına yüklenen yaftanın hakkını” hakikaten suça bulaşarak vermeye ne kadar yaklaştığını öğreniyoruz.
Doğrusu hem Azem hem de Dilber “Kendini ikna etme” safhasını aşmak suretiyle… Ayrıca Azem’in dağılmış yaşamını sembolize eden saklamış olduğu inci tanelerini ipe dizmeye emek vermesi, yaşamını düzene sokmayı denediğini gösteriyor sadece bu çaba esnasında inci tanelerinin iğneden dökülmüş olması da bir rastlantı değil.
Bölümde Dere’in uyuşturucu tedavisi gördüğünü ve tedavi görmüş olduğu merkezden beş yıl ilkin kaçtığını öğrendik. Koruyucu ailenin fertlerinin kafa karıştırıcı tavırları Dere’in öyküsünü daha da merak etmemize yol açtı.
Ayrıca Özgür, Aleyna’yı görmüş oldu. Ikimiz de Aleyna’yı gördük. Hatta Aleyna, Özgür ve Necmi’nin arabasındayken Dere bulunduğunu düşündüğümüz hanım otomobiliyle Özgür’ü takip ediyordu. Bu sahne ile Aleyna’nın Dere olmadığının altı çizilmiş oldu.
Doğrusu Azem, Dere’i bulmak adına ipin ucunu tuttu sadece o ipin bir yere yetişmesi pek de kolay olmayacak benzer biçimde. Bekir Aksoy’un Cenk, Selim Erdoğan’ın ise Reyyaz karakteriyle diziye dahil olmaları da coşku verici. İki deneyimli oyuncu derhal dizinin evrenine adapte olmuş durumda. Bilhassa de “benzetilme” hikayesi de akıllara derhal Organize İşler’i getiren Reyyaz.
Yılmaz Erdoğan’dan görkemli bir isim tercihi daha: Reyyaz.
Bir Demet Tiyatro’dan beri isim tercihlerine bayıldığım Yılmaz Erdoğan; minimum Mükremin, kişisel favorim Kudbettin, Saldıray, Füreyya, Midyat, Telviye benzer biçimde Azem, Reyyaz, Zerre, Berzan, Sırat benzer biçimde isimlerde de şahane bir iş çıkarmış.
Özgür’e de bir çift söz etmek gerek. Hekim Elif Sürmen, oldukça anlaşılabilir bir halde yasadışı yaşamdan çıkmadığı sürece Özgür’le bir ilişki içinde olamayacağını söylerken Özgür, travmatik yapısı ile birleşen aşağılık kompleksiyle Elif’i suçladı, “parayı bulunca karşına çıkacağım” benzer biçimde abuk subuk sözler etti. Daha ilkin de söylediğim benzer biçimde Özgür tam bir çocuk, yaşamı ve gelişimi ergenliğinde maalesef yaşamış olduğu travmayla durmuş bir olay. O yüzden her sahnede babasına ne kadar ihtiyacı olduğu görülüyor. Yeniden yine Kubilay Aka’yı da takdir etmek gerek.
Favori çiftim Zerre ve Yıldız cephesinde Yıldız’ın buzları yavaş yavaş eritiyor olması sevinç verici. Senaryo matematiğine bakılırsa Yıldız’ın tavrının bir noktada Zerre’yi etkisi altına alan bir ciddiyete büründürmesi, bu kıvılcımın da ikiliyi daha da yaklaştırması olası.
Son olarak İzzet, tam tümülüs ile höyük arasındaki farkı Dilber’e anlatıyordu ki Kamuran, Yıldız ve Dilber’i pavyona çağırdı. Biz açıklayalım; tümülüsler gömüt yerlerinin, höyükler ise yerleşim yerlerinin zaman içinde toprak, kum, vb. ile örtülmesi sonucu oluşmakta. Tümülüsler suni olarak taş, toprak taşınarak bir defada oluşturulurken; höyükler binlerce yılda oluşuyor.
