Helikopterlerin arka pervaneleri ne işe yarar?
Günümüz taşıtları içinde en oldukca yönlü ve şaşırtıcı olanı helikopterdir. Üç boyutta da hareket edebilmesi, nerede ise her yere gidebilmesi sebepleri ile uçaklarla yapılamayan birçok hususi görevlerde de kullanılabilirler. Sadece helikopterlerin uçma mekanizmaları uçaklara gore oldukça karışık, üretim maliyetleri de daha yüksektir. Helikopterleri uçaklardan ayıran mühim özellikler, havada asılı durabilmeleri, kendi eksenleri çevresinde dönebilmeleri ve geri geri uçabilmeleridir.
Uçaklarda lüzumlu gücü motor sağlar fakat aslolan havada kalabilmelerini elde eden kanatlarıdır. Helikopterlerde ise havada kalmayı elde eden motora bağlı pervanelerdir. Onları bir çeşit dönen kanat olarak düşünebiliriz. Bir helikopterde iki yada daha çok kanat olabilir.
Kanatlara hafifçe bir açı verilip, ana motor çalıştırılınca, dönen kanatlar helikopteri kaldırmaya çalışır. Yerde iken mesele yoktur fakat havalanınca helikopterin gövdesi, pervanenin dönüş yönünün tersine dönmeye adım atar. İşte burada bu hareketi durdurabilecek ilave bir güce gerekseme vardır.
Bu ilave gücü sağlamanın en kolay yolu, dönüş yönüne dik ilave bir pervane koymaktır. Buna kuyruk rotoru denilir. Kuyruk rotoru aynen tayyare pervanesi şeklinde bir itiş gücü yaratır ve helikopterin gövdesinin dönmesini dengeleyerek durağan(durgun) kalmasını sağlar.
Kuyruktaki pervaneyi döndüren ayrı bir motor yoktur. Hareketini ana motordan bir şaft ile alır ve altındaki dişli kutusu vasıtası ile dönmesi ihtiyaç duyulan devirde döner. Helikopterleri tam olarak denetim edebilmek için ana ve kuyruk pervanelerinin ayarlanabilir olmaları gerekir. Kuyruk pervanesinde kanatların eğimlerinin, doğrusu açılarının ayarlanması ile helikopterin kendi ekseni çevresinde dönebilmesi sağlanır.
Ana pervane ise oldukca önemlidir. Yükseklik değiştirmeyi, ileri ve geri gitmeyi, dönmeyi o sağlar. Bunun için de inanılmaz derecede dayanıklı olması gerekir. İşin aslolan sırrı ise ana pervanenin dönen kanatlarının eğiklik açılarının bir tam tur süresince değişmesidir.
Helikopterlerin havada hareketsiz kalabilmeleri için pervanelerin açıları da durağan(durgun) olmalıdır. Bu açıları tüm kanatlarda aynı anda değiştirmekle alçalma ve yükselme sağlanır. Kanatlar arkaya geldiklerinde açıları büyük, öne geldiklerinde daha ufak ise ileri doğru hareket, tersi durumda da geriye doğru hareket sağlanır.
