PARA ANKARA/ HÜLYA GENÇ SERTKAYA Hayvancılığın geliştirilmesi için uygulanacak beş senelik yol haritasının bilgileri belli oldu. Sektör paydaşları ve uzmanların görüşleri alınarak Ziraat ve Orman Bakanlığı’nca hazırlanan 2024-2028 yıllarını kapsayan yeni yol yol haritasıyla hayvancılıkta verimli, kaliteli ve sıhhatli üretimin artırılması amaçlanıyor. Stratejik öneme haiz kırmızı et, beyaz et, süt ve yumurtanın, suyu merkeze alan ve organik kaynakların korunduğu bir sistemle üretimi planlanıyor. Alıcı ve satıcıyı güvence altına alan sözleşmeli üretim modeli yaygınlaştırılıyor. Hayvancılık işletmelerinin ekonomik açıdan kuvvetli, dirençli ve sürdürülebilir bir yapıya ulaşması için etkin bir destekleme modeli hayata geçiriliyor. Yeni desteklemelerde sınırlandırmalar kaldırılıp, üreten her insana ürettiği kadar destek veriliyor. Aile işletmelerine tüm hayvancılık desteklemelerinde ilk kere ilave destek sağlanıyor. Hayvancılıkta ilk kere hanım ve genç üreticilere yüzde 70 ilave destek veriliyor. Sübvansiyonlu kredilerde; bayanlara, gençlere ve planlı üretim bölgelerine ilave indirim oranları uygulanıyor. Sınırlama olmaksızın üretilen her buzağı, oğlak ve kuzuya destek ödemesi yapılıyor. Hastalıklarla mücadelede yeni tedbirler alınıyor.
Beş senelik hayvancılık yol haritasının bugüne dek sektörle ilgili dile getirdikleri problemler ve çözüm önerileriyle örtüştüğünü vurgulayan sektör temsilcileri, hayvansal üretimin planlanmasını fazlaca önemsiyor. Açıklanan yol haritasının fiil planlarına dönüştürülmesi beklentilerini dile getiren sektör temsilcileri, hayvancılığa dayalı bitkisel üretimin de göz ardı edilmemesi icap ettiğinin altını çiziyor.
HAYVANSAL ÜRETİM PLANLANIYOR
Ziraat ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, Ziraat İşletmeleri Genel Müdürlüğü (TİGEM) Toplumsal Tesisleri’nde düzenliği basın toplantısında hayvansal üretimin geliştirilmesine yönelik başladıkları ve beş yılda atacakları adımları paylaştı. Yol haritasını genel olarak 10 maddede topladıklarının altını çizen Yumaklı, yol haritasıyla ilgili ilerlemeyi ve gelinen aşamayı ara sıra kamuoyu ile paylaşacaklarını kaydetti. Yumaklı, Ziraat ve Orman Bakanlığı’nın ana görevinin 85 milyon vatandaşın ve 57 milyondan fazla turistin besin ihtiyacını güvenilir şekilde karşılamak bulunduğunun altını çizdi.
Yol haritasının ilk başlığı hayvansal üretimin planlanması oldu. Yumaklı, yeni sistemde üretimin maliyet, kapasite ve pazarlama imkanları doğrultusunda planlanmasını ve ürünlerin bölgesel bazlı nerede ne kadar üretileceğine dair üretim modeli oluşturduklarını altını çizdi. Yumaklı’nın açıklamalarına nazaran stratejik öneme haiz kırmızı et, beyaz et, süt ve yumurtanın; kaliteli, kafi ve sıhhatli üretiminin devamlılığı için, suyu merkeze alacak şekilde kaba yem üretim kapasitesini, mera varlığı ve yapılarını, pazarlama imkanlarını dikkate alarak üretim planlaması yapılıyor. Alıcı ve satıcıyı güvence altına alan sözleşmeli üretim modeli yaygınlaştırılıyor.
YENİ DESTEKLEME MODELİ
Yol haritasına nazaran; hayvancılık işletmelerinin ekonomik açıdan kuvvetli, dirençli ve sürdürülebilir bir yapıya kavuşmasını sağlamak amacıyla etkin bir destekleme modeline geçiliyor. Desteklemeler temel, yönlendirici ve verimlilik odaklı başlıkları altında üçe ayrılıyor. Yeni modelde tüm üreticiler, temel desteklerden yararlandırılıyor. Yeni modelde, sınırlama olmaksızın aşısı ve kaydı meydana getirilen her buzağı, oğlak ve kuzuya destek ödemesi yapılıyor. Desteklemelerde uygulanan işletme büyüklüğü bakımından sınırlandırmalar kaldırılıyor. Aile işletmelerine tüm hayvancılık desteklemelerinde ilk kere ilave destek sağlanıyor. Yumaklı’nın ifadelerine nazaran, bu sayede aile işletmeleri temel destekle aynı oranda ilave destek alarak minimum iki kat destek almış olacak. Yeni modelde kırsalda üretimin ana direği olan bayanlara ve gençlere pozitif ayrımcılık yapılıyor. İlk kere genç ve hanım üreticilere yüzde 70 ilave destek veriliyor. IPARD destekleri 81 ile yaygınlaştırılarak faydalanıcı sayısı artırılıyor. Sübvansiyonlu kredilerde; bayanlara, gençlere ve planlı üretim bölgelerine ilave indirim oranları uygulanıyor. Yeni destekleme modelini örnek ile detaylandıran Yumaklı, şunları kaydetti:
“Sahibi hanım olan bir aile işletmesi düşünelim. Tüm şartları yerine getirdiğinde, buzağı başına mevcut modelde 2 bin 68 lira destek alırken, yeni sistemde, ilave verdiğimiz aile işletmesi, hanım desteği ve öteki verimlilik destekleriyle 5 bin 200 lira alacak. Kısaca iki buçuk kat fazla destek alacak. Eğer bu işletme, ari işletme olursa ilave destek vereceğiz ve bu sayı buzağı başına 7 bin 900 liraya kadar çıkabilecek. Böylece desteği ortalama dört kat artmış olacak. Öteki taraftan besici aile işletmesi, besilik olarak 20 buzağısını kesime kadar beslerse ve bu verimlilik kriterlerine uygun bir süreç olması durumunda, kesim anında dana başına ilave olarak 4 bin 500 liraya kadar destek alabilecek.”
“AİLE HAYVANCILIĞININ DESTEKLENMESİ ÇOK OLUMLU”
Ulusal Kırmızı Et Konseyi (UKON) Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Hacıince, desteklemelere ilişkin en dikkat çeken açıklamanın “aile işletmelerine yapılacak desteklerin diğerlerine nazaran daha yüksek olması” bulunduğunu altını çizdi. Aile hayvancılığının desteklenmesini fazlaca pozitif bir gelişme bulunduğunu belirten Hacıince, “Devamlı dile getirmişimdir, hayvancılık ailece yapılacak bir iş koludur. Gençlerin ve bayanların kredi kullanımında bilhassa desteklenmesini de fazlaca yararlı görüyorum. İşletme başına verilen kredi limitinin 60 milyona yükseltilmesi pozitif bir gelişme. Kuzulara da buzağı desteği benzer biçimde destek verilmesi yerinde bir uygulama. Büyükbaş ve küçükbaş hayvanların sağlıklarının korunması yönünde meydana getirilen aşı desteklerinin faydası küçümsenemez” dedi.
HASTALIKLA MÜCADELEDE YENİ TEDBİRLER
Yol haritasında hastalıklarla mücadelede yeni tedbirler alınıyor. Hayvanlarda görülen bulaşıcı hastalıklara karşı da koruyucu aşı uygulaması yaygınlaştırılıyor. Aile işletmelerinde buzağı, kuzu ve oğlak sağlığını koruyucu tedbirlere ağırlık vererek aşı desteğe sağlanıyor. Bakan Yumaklı’nın açıklamalarına nazaran, şap hastalığına karşı her yıl rutin olarak iki doz uygulanan aşı sayısı bu yıl üçe çıkarıldı. Buzağı kayıplarını azaltmak için, ilk etapta 200 bin hamile sığırı aşılanacak. Kuzu kayıplarını azaltmak amacıyla ülke genelindeki tüm küçükbaş hayvanlara bu yıl içinde koyun keçi çiçek aşısı, yeni doğan tüm küçükbaş hayvanlara ise koyun keçi vebası aşısı yapılacak. Bahsedilen tüm bu aşıların ücretlerini Bakanlık karşılayacak.
Hayvan hastalıklarının yayılmasını önlemek amacıyla baytar yol denetim ve denetim istasyonlarının sayısı artırılıyor. Yedi gün 24 saat vazife meydana getirecek bu istasyonlardan ilki Erzurum’da açılırken, ikincisi ise gelecek günlerde Elazığ’da açılacak. Yıl sonunda bu sayının yediye çıkartılması hedefleniyor.
Bakanlığa ilişik Pendik Baytar Denetim Enstitü Müdürlüğü’nde yeni bir ulusal aşı üretim tesisi kuruluyor. Burada daha çağıl ve teknolojik imkanlarla yüksek kapasiteli aşı üretimleri gerçekleştirilecek.
Baytar Tıbbi Ürün Denetim Merkezi oluşturuluyor. Burada da her türlü ilaç, aşı ve tıbbi malzemenin testleri yapılacak.
Hayvan hastalıklarından korunmak amacıyla kullanılan aşıların ve ilaçların üretimden uygulama aşamasına kadar geçen süreçte, soğuk zincir seyretme sistemi bu senenin ilk yarısında kurulacak.
Bakan Yumaklı’nın açıklamalarına nazaran; verilecek ilave desteklerle ari işletme sayısının bin 136’dan 2024’te 2 bine, 2025’te ise 2 bin 500’e çıkarılması hedefleniyor.
“ÇOBAN SORUNU ÇÖZÜLMELİ”
Sektörün beklenti ve talepleri içinde “çoban” problemininin çözümü de yer ediniyor. Yol haritasında hayvan bakıcısı yada çoban olarak adlandırdıkları işçi temininde yaşanmış olan sorunların giderilmesine yönelik de bir program göremediklerini vurgulayan UKON Başkanı Ahmet Hacıince, yol haritasında değinilmemiş olsa da bu probleminin giderilmesi için lüzumlu adımların atılacağına inandıklarını kaydetti.
Türkiye Koyun Keçi Yetiştiricileri Merkez Birliği (TÜDKİYEB) Genel Başkanı Nihat Çelik de yetiştiricilerin yaşamış olduğu çoban sorununa çözüm beklentisini dile getirdi. Bakanlığın verdiği kurslardan sertifika alan sertifikalı çoban sayısının 50 bine ulaşmış olduğu halde destek alan çoban sayısının yalnız 10 bin civarında olduğuna dikkat çeken Çelik, “Destek verilen çoban sayısı artırılmalı, çobanlık teşvik edilmeli, cazip hale getirilmelidir” ifadelerini kullandı.
Türkiye’nin kırmızı et üretiminin yüzde 27’sinin küçükbaş hayvancılıktan karşılandığını vurgulayan Çelik, şunları kaydetti:
“Merkez Birliği politikamız Cumhurbaşkanımızın talimatları gereği küçükbaş hayvan sayımızın nüfus başına 1 hayvan olacak şekilde minimum 80 milyon baş olmasıdır. Sadece sektörde yaşanmış olan girdi fiyatlarındaki artışlardan kaynaklı yüksek maliyetler sebebiyle kazanamayan yetiştiricimiz sürüsünü azaltmış yada hayvancılığı bırakmış, bu durum küçükbaş hayvan sayımızın azalmasına niçin olmuştur. Bu yüzden kırmızı et üretimimizin yüzde 27’sini karşılayan küçükbaş hayvancılığımız, bu üretim oranında desteklerden hisse almalıdır. Küçükbaş hayvan süt üretimi toplam pişmeden süt üretiminin yüzde 7’sini karşılamaktadır. Bu yüzden Ulusal Süt Konseyi koyun-keçi sütü için de referans fiyat belirlemeli, yetiştiricilerimiz de konseyde temsil edilmelidir.”
ANAÇ HAYVAN ÜRETİMİ ARTIRILACAK
Hayvansal üretimin geliştirilmesine yönelik yol haritasının mühim başlıklarından biri de anaç hayvan üretiminin artırılması oldu. Yetiştiricilerinin gerekseme duyduğu anaç hayvanlar kendi işletmelerinden karşılanacak şekilde planlama yapılıyor. Bu kapsamda; hastalıktan ari işletmelerde cinsiyeti belirli sperma kullanımını teşvik ediliyor. Anaç hayvan sayısının artırılması amacıyla hastalıklardan ari işletmelerde dişi buzağılara ilave destek veriliyor.
Bir öteki mühim adım ise TİGEM ve Et ve Süt Kurumu (ESK) iş birliğinde hayata geçirilecek yeni proje. TİGEM işletmelerinde anaç hayvan üretimi artırılacak. TİGEM işletmeleri, damızlık merkezleri olacak. ESK’nın da desteğiyle sayıları artacak damızlıklar, aile işletmelerine uygun maliyetle dağıtılacak. Böylece yerli üreticinin damızlık ihtiyacı kamu güvencesiyle karşılanacak.
Hayvancılıkta ıslah fiil planı hayata geçiriliyor. Genomik Kontrol Merkezi, Haziran 2024’te Ankara’da açılacak. Genomik seleksiyon ve embriyo transferi yöntemiyle yüksek genetik kapasiteli üretim boğaları Ocak 2025’te üretmeye başlanacak. Yerli sperme üretim ve kullanımı teşvik edilecek.
“HEM SÜT HEM ET SEKTÖRÜNE KATKI SAĞLAYACAK”
TİGEM Damızlık Merkezi projesini değerlendiren Türkiye Süt, Et, Besin Sanayicileri ve Üreticileri Birliği (SETBİR) Yönetim Kurulu Başkanı Dr. İsa Coşkun, damızlık merkezlerinin kurulmasıyla ülkenin damızlık ihtiyacının karşılanması ve dişi buzağılara verilen destekle de anaç hayvan üretiminin artırılmasının amaçlandığını altını çizdi. Bunun hem süt hem de kırmızı et sektörüne katkı sağlayacağına dikkat çeken Coşkun, “İşletmelerin anaç hayvanlarından doğan adam buzağılar besilik olarak değerlendiriliyor. Bu yüzden besi danası yetiştiriciliği yapmak için tedarik zinciri sisteminin kurulması gerekiyor. Besiciler, gerekseme duydukları besi hayvanını istediği zamanda ve istediği kalitede temin edemediği için ithalata yönelmektedir. Netice olarak, açıklanan 2024-2028 yıllarını kapsayan bu yol haritasının hayvancılık sektörüne mühim katkıları olacağını düşünmekteyiz” dedi.
Üç yılda et ithalatının sona erdirilmesi amaçlanıyor
Görüşmede basın mensuplarının sorularını yanıtlayan Ziraat ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, yetiştiricilerin süt ve et verimliliğinde daha üstün ırklara haiz olmalarıyla ilgili program başlattıklarını vurgulayarak, işletmelerin elindeki verimsiz hayvanları verimlileriyle değiştirecek bir süreci de başlatmış olacaklarını kaydetti. Bakan Yumaklı, “Daha verimli ve daha üstün özelliklere haiz ırkları üreticilerimize verdiğimizde, onlar esasen diğerlerini otomatikman elemine etmiş olacak. Minimum iki yıl içinde bunun neticelerini almış olacağız” ifadelerini kullandı.
Hayvancılık sektöründe ithalatı devlet kontrolüne aldıklarını belirterek, “Buradaki devamlı ithalata yönelimi gördük. Ne süre ne kadar gerekseme var ise bunun planlamasını Et ve Süt Kurumu (ESK) vasıtasıyla regüle ettik. Gayemiz burada, ithalata yönelimi engellemek. Bizim gayemiz, en geç üçüncü yılda bu ithalat konusunu artık tamamen sona erdirmek” dedi.
Ramazan ayının başlamasının fiyatların yükseltilmesiyle ilgili bir gerekçe olarak görüldüğüne dikkati çeken Yumaklı, Tecim Bakanlığı ile fazlaca yakından çalıştıklarını, bitkisel ve hayvansal üretimde haksız kazanca yol açacak ne var ise bunlara zerre kadar tahammül etmeyeceklerini, bunlarla mücadeleyi sürdüreceklerini kaydetti. Yumaklı, “Gelecek günlerde görmüş olacaksınız, fazlaca değişik bir noktaya gidecek” ifadelerini kullandı.
Türkiye’de ürün arzıyla ilgili sorun olmadığını ifade eden Yumaklı, maliyetlerle ilgili mevzuları günlük olarak takip ettiklerini bildirdi.
Bakanlık olarak rutin besin denetimlerine aralıksız devam ettiklerini kaydeden Yumaklı, geçen yıl başlatılan sektörel denetimlerin de devam ettiğini, vatandaşlardan gelen her şikayeti dikkate aldıklarını aktardı. Bir sual üstüne Yumaklı, ziraat sayımını 2026’da tamamlamayı planladıklarını açıkladı.
Dr. Vet. Ahmet YÜCESAN / Kırmızı Et Sanayicileri ve Üreticileri Birliği (ETBİR) Yönetim Kurulu Başkanı
“Teşvik ve desteklerin artırılması ehemmiyet arz ediyor”
Ülkemizin coğrafi şartlarına bağlı olarak hayvansal üretim maliyetlerinin yüksek olması ve bu maliyetlerin nihai tüketiciye yansıması, tüketimde daralmalar oluşturuyor. Alım gücüne bağlı bu tür baskılanmalar Ramazan, Kurban Bayramı ve gezim sezonu benzer biçimde dönemlerde düzgüsel zamanların aksine tüketimde artış oluşmakta. Bu süreçler devamlı için üretici açısından tedirginlik oluşturan gelişmeler. Bu dönemsel hareketlilik ile beraber, üretim maliyetlerinin de yüksek olmasıyla yapısal düzenleme ve istikrarlı üretim yapabilmek güç. Ek olarak, bu çelişkiyi daha da zorlaştıran, tüketicilerin ülke genelinde oluşabilecek rahat de olsa ekonomik sıkıntılarda, derhal kırmızı et haricinde alternatif ucuz protein içerikli ürünlere yönelebilmesidir. İlgili Bakanlığımızın hazırladığı ‘Hayvancılık Yol Haritası’ hepimiz için birçok açıdan mühim. Yukarıda bahsi geçen negatif davranışların konsolide edilebilmesi için, hayvancılıkta teşvik ve desteklerin arttırılması yanında, bilhassa üreticiye üretiminin sürem başlangıcında güvence verilmesi hususu fazlaca ehemmiyet arz ediyor. Hayvansal üretim aylara ve yıllara bağlı bir üretim modeli olduğundan dolayı, üretici bugünden başladığı besi peryodunun 6-8 ay sonrasında tamamlandığında, bu süre diliminde hangi fiyat olgusuyla karşılaşacağını tam olarak bilemediğinden oluşan tedirginlik üretimini baskılıyor. Bu yapısal problemin kamu aracılığı ile çözülmesi sektörün büyümesi ve gelişmesi elzem bir husus. Gerek TİGEM ve gerekse ESK benzer biçimde kamunun kuvvetli yapıları daha fazlaca projenin sürdürülebilir olması için düzenleyici olmanın yanında fiili ticaretinde değil, denetleyici olması kanaatindeyiz.
Nihat ÇELİK / Türkiye Koyun Keçi Yetiştiricileri Merkez Birliği (TÜDKİYEB) Genel Başkanı
“İthalata bağımlılık azalacak”
Yeni yol haritası hayvancılığımızda yeni ufuklar açacak. Memnuniyetle görüyoruz ki önerilerimizin birçoğu yeni yol haritasında yer almış. Hayvancılığı darboğaza sürükleyen tüm detaylar, titizlikle ele alınmış ve isabetli bir emek harcama olmuş. Planlı üretim ve sözleşmeli üretimin yanında aile işletmelerinin ilave desteklerle güçlendirilecek olması bizim de en büyük beklentilerimizdendi. Öteki taraftan sıkça dile getirdiğimiz yalnız anaç koyun keçiler değil, kayıtlı tüm hayvanların destekleme kapsamına alınması mevzusuydu. Bu mevzuda fazlaca mühim bir adım atılarak aşılı ve kayıtlı tüm kuzu ve oğlakların buzağılarda olduğu benzer biçimde destekleneceği yeni yol haritasında yer aldı. İlk kez uygulanacak destekleme modeli olması bakımından kayda kıymet buluyoruz. Bu desteği bununla beraber kuzu ve oğlak ölümlerinin önüne geçilmesinde yarar sağlayacak bir destek olarak görüyoruz. Ek olarak aile işletmelerine ilave destek verilmesi mevzusu hayvancılığımıza büyük ivme kazandıracak. Şundan dolayı aile işletmeciliği tarımın sürdürülebilirliği açısından son aşama mühim. Gene ilk kere olmak suretiyle genç ve hanım üreticilere yüzde 70 ilave destek sağlanması da kayda kıymet öteki bir mühim destek olacak. TİGEM’in en mühim görevlerinden biri de yetiştiricilere bitkisel ve hayvansal üretimde damızlık materyal temin etmesi. Daha da önemlisi bu damızlık materyalleri, yetiştiricilere daha uygun fiyatlardan verebilmesi. Damızlık materyalin proje kapsamında uzun vadeli taksitlerle verilmesi zor durumda olan yetiştiricilerimizi bir nebze olsun rahatlatacak. Ülkemiz hayvancılığında damızlık problemininin çözümü demek milyarlarca liralık dövizin yurtiçinde kalması demek. Dolayısıyla damızlık mevzusunda alınacak mesafe ile ithalata bağımlılık da azalacak. Koyun Keçi Yetiştiricileri Birliklerimizce 1.2 milyon hayvanla yürütülen ıslah projelerinden elde edilmiş damızlıkların da TİGEM ile ortaklık halinde yetiştiricilere dağıtılmasını talep ediyoruz.
Ahmet HACIİNCE / Ulusal Kırmızı Et Konseyi (UKON) Yönetim Kurul Başkanı
“İyi bir üretim planlaması yapılmalı”
Kırmızı et sektöründe iyi bir piyasa düzeni için ilk olarak iyi bir üretim planlamasının yapılması gerektiğine inanıyorum. Bu yüzden de hayvansal üretim planlamasına geçileceği yönündeki açıklamayı pozitif bir gelişme olarak değerlendiriyorum. Hayvancılığın temel problemlerinden birisi olan mera mevzusunda; meraların korunması, genişletilmesi ve iyileştirilmesi yönünde hareket edileceğine dair herhangi bir ifadeye yer verilmemiş olmasını kaba yem açığının kapatılmasına yönelik büyük bir eksiklik olarak değerlendiriyorum. Daha öncesinde yapmış olduğumuz açıklamalarımızda da yer verdiğimiz suretiyle; sığırcılıkta besi materyali temininde dışa bağımlılıktan kurtulmanın en mühim adımlarından biri ‘kullanma melezlemesi ile süt işletmelerinden adam besi materyali temin edilebilmesidir.’ Bakanımızın açıklamalarında bu yönde bir detaya rastlanılmamıştır. Sadece desteklemeler içinde bahsi geçen dişi ve adam cinsiyeti belirli sperma kullanımının özendirilmesi sağlanabilirse besi materyali teminine mühim bir katkı sağlanacaktır. Doğal ki bu mevzuda destekleme miktarlarının özendirici büyüklükte olması fazlaca önemlidir. Besi materyali sığır temininde kaynak konumunda olan illerimizde (bilhassa doğu illerimiz) anaç sığır sayısının artırılmasına büyük gerekseme var. Şundan dolayı her geçen yıl dişi sığır sayısı azalıyor. Açıklamalarda bu nitelikteki işletmelerinin desteklenmesine yönelik de bir planlamaya rastlanılmadı. 14 işletmesinde sığırcılık faaliyeti yürüten TİGEM’in mevcut kapasitesi verimli kullanılabildiği takdirde sektörümüzün gerekseme duyduğu damızlık sığırın karşılanması fazlaca büyük katkı sağlayacak.
Dr. İsa COŞKUN / Türkiye Süt, Et, Besin Sanayicileri ve Üreticileri Birliği (SETBİR) Yönetim Kurulu Başkanı
“En dikkat çekici nokta, suyu merkezine alan bir sistem oluşturulması”
Hayvancılıkta verimli, kaliteli, kayıtlı ve sürdürülebilir üretim yapabilmek için ilkin planlama yapılması lüzumlu. Yeni sistemde en dikkat çeken nokta, suyu merkezine alan ve organik kaynakların da korunduğu bir sistem oluşturulması. Oluşturulacak bu üretim modeli ile hangi bölgede hangi ürünlerin yetiştirileceği planlanmış olacak. SETBİR olarak devamlı vurguladığımız benzer biçimde desteklemelere ilişkin yeni bir model oluşturulmasıyla hayvancılık sürdürülebilir bir yapıya kavuşacak. Hayvan hastalıklarıyla savaşım mevzusu ülkemizin en büyük problemlerinden biri. Aşılamanın artırılması ve yeni aşı üretim tesisi kurulmasından büyük sevinç duymaktayız. Açıklanan bu emekler içinde hayvan varlığımızın artmasına destek olacak en mühim madde damızlık hayvan sayısının artırılmasıdır. Sektör olarak en büyük beklentilerinin açıklanan yol haritasının fiil planlarına dönüştürülerek, bu çerçevede görevli kurum, kurum ve birimlerin belirlenmesi, eylemlerin takvimlendirilmesi, çalışmaların izlenmesi, sonuçlarının ise ilgili kurum, kurum ve kamuoyu ile paylaşılması. Hayvancılık sektörü, kırmızı eti, sütü ve yem sektörünü kapsayan ve birbirinden ayrılmaz bir yapıda. Ek olarak hayvancılığa dayalı bitkisel üretimin de göz ardı edilmemesi gerekmekte. Tüm bu tarz şeyleri kapsayan bir destekleme modelinin bulunduğunu görmek oldukça ümit verici. Etkin bir destekleme modeline geçiliyor. Minik aile işletmelerine ilave destek, kırsalda çalışan hanım ve gençlere pozitif ayrımcılık yapılması, desteklerin etkin ve doğru kullanılması halinde üretim planlaması ve ürün deseninin oluşturulması fazlaca daha kolay ve sıhhatli olacak. SETBİR olarak hazırlamış olduğumuz problemler çözüm önerileri raporumuzda, devletimizde tarımın etkin ve performansa dayalı bir halde desteklenmesi icap ettiğini vurgulamıştık. Bunun için bilhassa damızlık üreticilerine devlet desteğinin artırılması ve başta buzağı olmak suretiyle girdi maliyetlerinin düşürülmesini sağlayacak uygulamaların geliştirilmesi ihtiyacı bulunduğunu belirttik. Hayvancılık yol haritasının esas itibarıyla SETBİR olarak ortaya koyduğumuz görüşlerimizle paralel olmasından sevinç duymaktayız.
