Geçtiğimiz günlerde Dünya’ya varması beklenen Güneş fırtınası, 22 Ocak Pazartesi günü gezegenimize ulaştı. Pasifik Okyanusu üstünde tespit edilen radyo sinyali kesintisiyle anlaşılan fırtınanın, TSİ 00:20’de Dünya’ya çarptığı belirlendi. ABD’nin batı kıyıları ve Cenup ABD’dan da tespit edilen fırtınanın tesirleri yalnız birkaç saniye sürdü.
Fırtınanın niçin olduğu yoğun enerjili parçacıkların kutupları da etkilediği açıklamalar içinde içeriyor. Radyo kesintisinin kutuplarda neredeyse 7 saat sürdüğü söyleniyor.
Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi’nin Uzay Hava Tahmin Merkezi (SWPC) yapmış olduğu açıklamayla elektrik altyapısının etkilenme ihtimalinin yüzde 60 seviyesinde bulunduğunu belirtti. Bununla beraber bir öteki fırtınanın Dünya’yı 24 Ocak Çarşamba günü vurması da planlanıyor. Bu fırtına da radyo sinyalleri, uçuş iletişimi ve uydu operasyonlarını etkileyebilir.
Fırtınayla beraber ABD’nin Wyoming, Cenup Dakota, Wisconsin, Michigan, New York, New Hampsire, Vermont ve Maine bölgelerinde büyüleyici şimal ışıkları oluşturması da planlanıyor.
Fizikçi Tamitha Skov, mevzuyla ilgili açıklamasında şunları söylemiş oldu: “Radyo sinyalleri kesintisi mevzusunda risk giderek artıyor. İki tane M sınıfında fırtına yaşandı ve dün itibarıyla kısa süreli bir R1 seviyesi radyo kesintisi yaşandı. Sadece bu kesintiler daha uzun ve büyük ölçekli olabilir. SWPC önümüzdeki birkaç gün için R1 ve R2 seviyesinde radyo kesintilerinin yaşanma ihtimalini %60 olarak belirledi.”
Orta ölçekli fırtınalar M sınıfı olarak nitelendiriliyor ve çoğu zaman Dünya’nın kutup bölgelerini kısa süreyle etkileyen radyo kesintilerine niçin oluyorlar.
Şu an Güneş’te etken durumda olan 3559 ve 3555 numaralı Güneş lekelerinin, ilki cumartesi günü olmak suretiyle bigün arayla kütle saçmış olduğu belirlenmişti. Bu patlamalarda Güneş’in yüzerinden tonlarca materyal uzaya doğru saçılıyor. Saçılan materyalin manyetik alanları değiştirdiği biliniyor.
Güneş fırtınaları kaç seviyeden oluşuyor?
Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi, S ölçeği isminde olan beş seviyeli bir sistem kullanıyor. Şu an yaşanmış olan jeomanyetik fırtınanın G2 seviyesinde bir fırtına olduğu belirtiliyor. Bu da ölçeğe nazaran orta seviyede bulunuyor. G2 seviyesindeki fırtınalarda elektriksel sistemlere voltaj düzenlemeleri yapılması gerekebiliyor ve bazı cihazların yanlış alarm verdiği biliniyor. Ek olarak uydu ve uzay araçlarının da operasyonlarını bozacak yörünge kaymaları da yaşanabiliyor.
Daily Mail’in haberini Özgür Yıldız Türkçeleştirdi.
