Neredeyse dünya nüfusunun onda biri yazın gökyüzünün olduğu benzer biçimde mavi ve tonlarında göz rengine haiz.
Hatta bazı Avrupa popülasyonlarında bu durum dörtte üç benzer biçimde yüksek oranlara da çıkıyor. Evrimsel açıdan bakıldığında bu renk tonunun, daha koyu pigmentli yapılara gore niçin hâlâ rekabetçi olduğu ise münakaşa mevzusu. Sadece bu tartışmalara garip bir yorum, İngiliz antropologlardan geldi.
Niçin mavi gözlüler daha talihli?
Liverpool John Moores Üniversitesi’nden Kyoko Yamaguchi ve talebesi Faith Erin Cain, 39 erişkin gönüllü denek üstünde, kolay bir 30 saniyelik görüş testi uyguladı. Bu görüş testi, azalan ışık koşullarında gerçekleştirildi.
Denekler göz renklerini kendileri belirttikten sonrasında, kısa sürede geliştirilmiş bir sınıflandırma rehberine gore bu renkler doğrulandı. Deneklerden 25’inin mavi ve tonlarında, 14’ünün de kahverengi ve tonlarında göz rengi olduğu belirlendi.
Deneklerden mavi göz rengine haiz olanların, minimumda averaj 0.7 lüks aydınlıkta (E.N.: “lüks” bir yüzeyin belirli bir alanına düşen ışık akısının miktarı) duvardaki kodları okuyabilirken, kahverengi tonlarında göz rengine haiz olanların bunu sadece averajda 0.82 lükslük aydınlıkta okuyabildiği ortaya çıktı.
Her ne kadar araştırmanın hemen hemen ilk aşamalarında olduğumuzu ve denek sayısının oldukça azca olduğu belirtilse de, deneyde ortaya çıkan bulgular, iristeki renk pigmenti kaybının, düşük ışıklı ortamlarda daha iyi görüşe haiz olmak için işe yarar bir değişiklik olduğu teorisini destek sunar özellikte.
Kahverengi gözlüler de talihli doğal ki
İriste yer edinen proteinlerin oranı, bir gözün ne kadar koyu olacağını belirliyor. Doğal ki evrimsel değişimlerle kahverengi gözlere haiz olmanın da pozitif yanları var: Koyu renk gözlere haiz kişilerin kanser ve makula dejenerasyonu (sarı nokta hastalığı olarak da biliniyor) yaşama ihtimali, mavi gözlülere oranla oldukca daha düşük.
Mavi gözlülüğün evrimsel süreçte ortadan kaybolması her ne kadar uygun görünse de, bu özelliğin popülasyonlarda hala bulunuyor olmasının birkaç ihtimaller içinde açıklaması var benzer biçimde görünüyor.
Mavi gözlü olanların “daha prestijli” ya da “daha güzel” olduğu algısı, üremede seçicilik yaratmış olabilir. Hatta bazı araştırmalara gore, mavi gözlere haiz olanların, kış mevsimlerini daha “azca depresif” geçirdiği bile düşünülüyor.
Science Alert’ün haberini Özgür Yıldız Türkçeleştirdi.