Devasa büyüklükte bir kamera ve onunla beraber çalışacak devrimsel bir teleskopu 2025 senesinde kullanmaya başlayacağız.
ABD’nin SLAC Ulusal Hızlandırıcı Laboratuvarı, 1,65 metreden daha yüksek ve 2 bin 800 kilogram ağırlığındaki LSST Kamera’yı bitirmek suretiyle. Kamera, Şili dağlarında yer edinen Vera C. Rubin Gözlemevi’nde kozmik görseller yakalayacak. Laboratuvar 3,7 metre uzunluğundaki kamerayı, üstünde objektifi ile gösteren fotoğrafları şu izahat ile yayınladı:
“Minik bir SUV boyutlarındaki LSST / Legacy Survey of Space and Time – Uzay ve Dönemin Eski Araştırması Kamerası, astronomi için yapım edilen en büyük kamera.”
Mühendisler bu dev kamerayı gözlemevindeki 8,4 metrelik Simonyi Gözlem Teleskobu üstüne yerleştirecek. Simonyi de Dünya üstündeki en süratli büyük teleskop, 180 derecelik bir dönüşü yalnız 20 saniyede tamamlayabiliyor.
Amaç, kozmosun benzersiz bir kataloğunu oluşturmak. Laboratuvar bunu “ilk kez bir teleskop, Dünya’daki insan sayısından fazla galaksiyi kataloglayacak” sözleriyle açıklıyor. Her 20 saniyede bir, devasa kamera 15 saniyelik bir görüntü yakalayacak. Kamera o denli büyük ki, her bir görsel gökyüzünde, dolunayın kapladığından 40 kat büyük bir alanı kapsayabilecek.
İşte karşınızda LSST kamerası, ön planda da onu geliştiren bilim adamları.
Dev teleskop ve bu büyük kamera ile küresel çapta astronomlar Güneş Sistemi, Samanyolu Galaksisi ve oldukca daha ötesindeki objeleri hızla inceleyebilme kabiliyetine haiz olacak.
Vera C. Rubin Gözlemevi’nde çalışan, Washingon Üniversitesi’nde profesör olan Mario Juric, Mashable’a 2023 senesinde yapmış olduğu açıklamada şu şekilde demişti: “Sema için Google aramayı ve tarayıcıyı inşa ettiğimizi düşünüyorum. Artık büyük bir teleskop ile çalışmak yerine (ki kimi zaman bir gözlemi önerip, onaylayıp, gerçekleştirmek aylar sürebiliyor) bir bilim insanı yalnız web sitesine gidip, sorguyu yürütüp, veriye saniyeler içinde ulaşabilecek. Mümkün olan en iyi veri setlerine erişime yönelik büyük bir verimlilik artışı ve adillik sağlanacak.”
Teleskop uzayı kavrayışımızı iyi mi değiştirecek?
– Son bir kaç yüzyılda, astronomlar ve NASA benzer biçimde uzay ajansları Güneş Sistemi içinde 1,2 milyon asteroid keşfetti. Rubin, yalnız üç ila altı ay arası gözlem yaparak bu sayıyı ikiye katlayacak. 10 yıl içinde 5 milyon asteroidi biliyor olacağız.
– Neptün’ün uzağındaki buzlu dünyaların (cüce gezegenler) sayısı ortalama 10 kat artacak.
– Şimdiye kadar bildiğimiz yalnız iki tane yıldızlararası nesne bulunuyor. Rubin bu sayısı 10 ila 50 kat içinde artıracak.
– “Ve eğer X Gezegeni var ise, Rubin büyük olasılıkla onu bulacaktır” diyor Juric ve ekliyor: “Gökyüzünde, olun bulunabileceği tüm alanı kapsayacağız.” X Gezegeni Güneş Sistemi içinde, Pluto’nun yörüngesinden oldukca uzakta bulunmuş olduğu iddia edilen münakaşaya açık bir gezegen.
Vera C. Rubin Gözlemevi, yakında gece göğünü izlemeye başlamış olacak tek büyük, futuristik teleskop değil. Evrenin evrimini ve Güneş Sistemimiz ötesindeki “öte gezegenlerin” doğasını araştıracak olan Devasa Macellan Teleskobu 2020’lerin sonunda devreye girecek ve 39 metrelik aynası ile, Dünya üstündeki en büyük optik teleskop olacak.
Mark Kaufman’ın haberini Erinç Eröz Türkçeleştirdi