PARA RÖPORTAJ/ ÜRÜN DİRİER Girişimcilik ekosisteminin deneyimli adları tarafınca hayata geçirilen Startup Borsa, girişimcileri ve yatırımcıları bir araya getirerek yatırıma aracılık eden bir pazaryeri. Teknoloji temelli girişimleri melekler, bireysel yatırımcılar ve kurumsal yatırım ofisleriyle bir araya getiriyor. Gelişme potansiyeline haiz girişimlerin en sıkıntılı süreci olan yatırım yolculuğunu kolaylaştırıyor. Yatırımcıları tertipli olarak yeni girişimlerden haberdar ediyor, girişimlerin ise kendilerini anlatmalarına destek oluyor. Startup Borsa CEO’su Levent Burak Demiralp ile sistemin iyi mi işlediğini ve bir girişimde en oldukça nelerin arandığını konuştuk.
Startup Borsa nedir, ne yapıyorsunuz?
Startup Borsa, girişimciyle yatırımcıyı bir araya getiren bir pazaryeri. Hedefimiz girişim dünyasındaki likidite problemini çözmek. Yatırımcılarımız içinde bireysel yatırımcılar, melek yatırım ağları, VC’ler Venture Capital-Girişim Sermayesi) ve hatta aile şirketlerinin kurduğu yatırım ofisleri yer ediniyor. Girişimcinin işi yatırımcı bulmak değil. Bir yatırımcıya gidip aradığını bulamazsa diğerine gidiyor, sonrasında diğerine. Biz bu işi onlar için yapıyoruz. Türkiye’de şu an 266 tane değişik melek yatırım ağı, VC, Corporate VC var. Bunların 70’den fazlası Startup Borsa’da yatırımcı olarak kayıtlı. Web sitemiz üstünden girişimleri takip ediyorlar. Artık yatırımcı girişimciyi görüyor. Daha öncesinde bu girişimciler yatırımcılara ya mail atarak ya da LinkedIn üstünde ulaşmaya çalışıyorlardı. Startup Borsa olarak ilk çözdüğümüz sorun girişimcilerin görünür olmasını sağlamak ve erişilebilir hale getirmek.
Startup Borsa ne süre kuruldu?
Startup Borsa 2021 senesinde hayata geçti. Firmanın büyük ortağı Gedik Yatırım. İçerisinde ufak ortak olarak Koray Bahar ve Ersin Pamuksüzer de bulunuyor. 2021 senesini bu sitenin yazılması ve özelliklerinin eklenmesiyle geçirdik. 9. ayında ilk tura aracılık işlemini yaptık ve Elif Boyner’in iyi yaşa. app’ini Startup Borsa üstünde yeni yatırımcılarıyla buluşturduk. İlk işlemimiz bu oldu. Ben de şirkete 2021 yılının Kasım ayında katıldım.
Iyi mi görünür hale getiriyorsunuz peki?
Birincisi girişimci platformumuzda listeleniyor. Şu an 3 binden fazla kullanıcımız var ve sayı her geçen gün artıyor. Bu rakamın 70 tanesi kurumsal yatırımcı (VC, melek yatırım ağı, aile şirketleri yatırım ofisleri benzer biçimde), 800’ü aşkın bireysel yatırımcı var, geri kalanı da doğrusu 2 bin civarında da girişimci bulunuyor. Bir girişimi listelediğimiz anda artık girişimci yatırımcıyı, yatırımcı da girişimciyi görüyor. Yatırımcı girişimin alanına gore arama yapabiliyor açık oturum üstünde. Mesela bir tek ziraat girişimleriyle ilgileniyorsa onları görebiliyor. Yatırımcı iyi girişim bulmaya çalışıyor, girişimci de para bulmaya çalışıyor. İkisini bir araya getiriyoruz. Haftada üç gün yeni girişimleri duyuyoruz.
Girişimcileri öne çıkarmak için torpil yapıyor musunuz peki? Türk genci her alanda torpilden ve görünür olamamaktan şikayetçidir bildiğiniz gibi. Akla ilk gelen de ‘kati torpil vardır’ yargısı oluyor…
Hayır, torpil benzer biçimde bir durum kesinlikle yok. Girişimlerin görünür olması için girişimcileri çağrı ediyor, girişimlerini anlattıkları videolar çekiyoruz onlara. Ondan sonra bu videoları duyuru kanallarımızda ve web sitemizde yayınlıyoruz. İşlerini yazılı olarak özetleyen metinleri de ekosistemimizde yayınlıyoruz. Böylece girişimleri duyurma, yatırım dünyasının fark etmesini sağlamaya çalışıyoruz. Fakat aslolan işimiz bu değil bizim, aslolan işimiz girişimcinin gereksinim duyan parayı bulmak.
Para bulma süreci iyi mi işliyor?
Bir yatırım turuna çıkmak isteyen şahıs bizlerden yatırım turu talebinde bulunuyor. Bu talepte bulunmuş olduğu andan itibaren bizim panelimize düşüyor ve görüşmeye başlıyoruz. Ilk olarak ne iş yapıyor onu anlıyoruz. Sonrasında diyoruz ki tamam pitch tech’ini de gördük, diyoruz ki tamam anlamlı bir iş yapıyorsun bu büyüyebilecek bir iş, bizlere finansallarını ve 3-5 senelik ne kadar var ise iş planını gönder. İş planını da aldıktan sonrasında analistlerimiz bu iş planını hakkaten olur mu olmaz mı, gerçekçi mi değil mi bakıyor. Aynı bir VC benzer biçimde yatırım analizi raporuna dönüştürüyor. Bana getiriyor bana getirdikten sonrasında ben buradaki yapıya bakıp eğer tamamsa girişimle kendim görüşüyorum. Ben görüştükten sonrasında tamamsam bunu yatırım komitesine götürüyorum. Yatırım komitesinde Inveo Tüm ortaklık’in Yönetim Kurulu Başkanı Onur Topaç, Ersin Pamuksüzer ve Figopara Kurucu Ortağı ve CEO’su Koray Bahar var. Onlara kendileri yatırım yapacaklarmış benzer biçimde diyorum ki; A şirketi var 10 milyon değerlemeden 1 milyon dolar arıyor. Bu şekilde bir iş planı var, yatırım yapılamasını istiyor ve verileri de budur. Kendileri yatırım yapacaklarmış benzer biçimde bakıyorlar ve ona gore tamam çıkabilirsin diyorlar. Ben artık bundan sonrasında dönerek melek yatırımcılarla VC’lere sunuyorum. Birer brief doküman gönderiyorum. Ek olarak videolarını çekip toplumsal medya kanallarımız için postlar hazırlıyoruz ve duyurularını yapıyoruz.
Siz nereden para kazanıyorsunuz?
Biz girişimci ana para aldıktan sonrasında onun üstünden belirli bir komisyon alıyoruz. İkili sözleşmemiz var.
Diyelim bir girişime yatırım yapmak isteyen beş yatırımcı çıktı. Kim ne kadar yatırım meydana getirecek iyi mi belirleniyor?
Bu şekilde bir durumda hepsini karşı karşıya getiriyoruz. Yatırımcı derinlemesine ne kadar sorusu var ise hepsini soruyor. Girişimci yanıt veriyor ve karşılıklı olarak tamam dedikleri durumda o yatırımcıyı kabul edebiliyor. Fakat isterse etmeyebilir de. Mesela kitle fonlamada yatırımcıyı seçme şansınız yok. Kredi kartından ödeyen hepimiz yatırım yapar. Burada yatırımcısını girişimci kendi seçer. Şundan dolayı iyi bir yatırımcı doğru bir yatırımcıysa o şirketi bambaşka bir yere götürebilir de o şirketi kilitleyip çalışmasını engelleyebilir de… O nedenle yatırımcı seçmek oldukça önemlidir. Biz bu alanda da hangi yatırımcıyı seçmesi gerektiğine dair girişimciye mentorluk yapıyoruz. Yüzde 80 hata yapmalarının önüne geçiyoruz.
Minimum yatırım tutarı iyi mi belirleniyor?
Bizde minimum tutara girişimci kendisi karar veriyor. Şu anda Malty isminde, Anadolu Efes’in sıhhatli atıştırmalık üreten bir girişimini çıkartıyoruz sözgelişi. Minimum meblağ 5 bin 500 dolar. Geçenlerde Vemaker diye Metaverse’te bir event şirketini çıkarttık, minimum yatırım tutarı 25 bin dolar, ondan ilkin Augmency diye bir şirketi çıkardık, tura hala devam ediyor, onun minimum yatırım tutarı ise 50 bin dolar.
Bir girişimde ve girişimcide en oldukça dikkat ettiğiniz şey nedir?
Birkaç tane şey var. İlk olarak bu ekip bu işi bir yere götürebilir mi diye bakıyorum. Şu demek oluyor ki işin başındaki şahıs bu sektörde bu işi yapabilecek şahıs mi? Kurucular bu düşsel hayata geçirebilir mi? İlk baktığımız şey bu. İkincisi “product-market fit’ doğrusu ürün pazara çıkarıldığında alan kişi bu ürünü kabul etmiş mi, bunun için para ödemeye başlamış mı? Gelir üretmeyen hiçbir şeyi biz Startup Borsa’da çıkarmıyoruz. Üçüncü olarak gizli saklı bir sos var mı, bir şeyin kodunu kırmışlar mı, bir şeyi değişik düşünüp değişik yapıyorlar mı buna bakıyoruz. Sonrasında onları globale iyi mi açarız diye bakıyoruz. Network’ümüzde bulunan bankalar, telekom operatörleri benzer biçimde şirketlerle iş birliği sağlarsak girişimi büyütebilir miyiz onu da düşünüyoruz.
Fintek alanında oldukça iyi girişimler çıkıyor. Bu alanda iyi olmamızın sebebi nedir sizce?
Bankacılıkta oldukça eskiye dayanan bir inovasyon kültürümüz var. Bakın şimdi ABD’de ‘Buy Now Hisse Later’ işi büyüyor. Biz esasen yılladır kredi kartımızı taksitlendirmiyor muyuz? Biz ürünü seneler ilkin bulmuşuz, kullanıyoruz. Yabancılar buna şaşırıyorlar. ABD’daki bir adam çıkıyor Buy Now Hisse Later diye “BNPL” niye kodluyor, çıkıyor Silikon Vadisi’nde lanse ediyor. Aniden sanki yeni bir trendmiş benzer biçimde dünyaya yayılıyor. Oysa bizim esasen kullandığımız bir model, yeni bir şey değil. Tayland çip işinde dünyada en iyi, Hindistan yazılım işinde oldukça iyi, Apple Çin’den çekiyor üretimini Hindistan’a taşıyor. Dolayısıyla artık bir yerde durup, Türkiye’nin dünyada hangi alanda en iyisi olacağına karar vermemiz lazım. Blockchain diye bir şey geliyor kaçmayacaksınız doğrusu. İnsansız araçlar geliyor o süre suni zekayı, makine öğrenmesi işlerini öğreneceksiniz, başka çareniz yok. Şundan dolayı dünyayı değiştirecek olan şeyler bunlar. Benzinli motor bitiyor, fosil yakıt bitecek, o süre sen yeşil enerjinin ve naturel yollardan enerji üretmenin dünya üstündeki en iyi ülkesi olacağım diyeceksin sözgelişi, başka çaren yok…
