Girişim sermayesi yatırımları yedi çeyrektir düşüşte

Global ölçekte 7 bin 435 yatırım işleminin gerçekleştiği 2023 yılının 3. çeyreğinde toplam yatırım miktarı 77,05 milyar dolara geriledi. En fazla yatırım çeken 10 girişimden 4’ü Çin, 3’ü ise ABD merkezli firmalar oldu. Yatırımcıların suni zekâ alanında etkinlik gösteren girişimlere ilgisi artarken enerji ve temiz teknoloji de cazibesini sakınan öteki alanlar oldu.

KPMG’nin girişim sermayesi piyasasının karşılaşmış olduğu temel eğilimleri, fırsatları ve zorlukları ortaya koyan Venture Pulse raporu yayımlandı. 2023 yılı 1 Temmuz – 30 Eylül arasını kapsayan 3. çeyrek raporuna nazaran küresel çapta girişim yatırımları (VC) üst üste yedi çeyrek dönem süresince düşüşünü sürdürdü. 7 bin 435 yatırım işleminin gerçekleştiği 3. çeyrekte toplam yatırım miktarı ise 77,05 milyar dolar oldu. Bölgesel bazda da hem ABD hem de Asya’daki toplam yatırımlarda düşüş yaşanırken Avrupa’da ise hafifçe bir artış oldu.

ABD kıtası, küresel olarak girişim sermayesi yatırımlarından en büyük oranı alırken suni zekâ girişimi olan Anthropic’in almış olduğu 4 milyar dolarlık ve batarya geri dönüşüm girişimi olan Redwood Materials’ın almış olduğu 997 milyon dolarlık yatırımlar da dâhil olmak suretiyle ABD bölgeye meydana getirilen yatırımların büyük çoğunluğunu çekti. Öte taraftan, Çin merkezli elektrikli vasıta girişimleri olan RoX Motor ve Neta Auto’nun sırasıyla almış olduğu 1 milyar dolar ve 969 milyon dolarlık ve yatırımlar elektrikli vasıta dikeyini bu çeyrekte öne çıkardı. Avrupa’da ise bu çeyrekte temiz teknoloji işlemleri öne çıktı. Batarya geri dönüşüm girişimi olan Fransa merkezli Verkor 2,27 milyar dolarlık, üretim tekniği ile karbon emisyonunu yüzde 95 azaltan İsveç merkezli H2 Green Steel ise 1,63 milyar dolarlık yatırım turlarıyla bu çeyrekte Avrupa’da gerçekleşen en büyük iki işlem olarak göze çarptı.

Raporu değerlendiren KPMG Türkiye M&A Danışmanlık Hizmetleri, Şirket Ortağı Özge İlhan, “Girişim sermayesi piyasası 2023 yılının 3. çeyreğinde de küresel ölçekteki makroekonomik ve jeopolitik belirsizliklerin baskısını hissetmeye devam etti. Global ölçekteki yüksek faiz ortamı ve belirsizlikler değerlemeleri baskılarken, çıkış işlemlerinin uzun süredir devam eden eksikliğinin de etkisiyle küresel girişim sermayesi yatırımları bu çeyrekte geçen son on altı çeyreğin en düşük seviyesine gerilemesinin temel sebepleri oldu. Öteki taraftan risk sermayesi yatırımcıları, potansiyel yatırımlarla ilgili daha çok davranışlarında ölçülü davransa da suni zekâ odaklı girişimlere ilgilerini sürdürdüler. Temiz teknoloji ve enerji ile elektrikli araçlar alanlarında etkinlik gösteren girişimler de küresel çapta yatırımcıların mühim seviyede ilgisini çekmeye devam eden öteki dikeyler olarak öne çıktı. Önümüzdeki çeyrekte de girişim sermayesi yatırımlarının küresel olarak nispeten yatay bir seyir izlemesini bekliyoruz. Sadece suni zekâ muhtemelen dünyanın tüm bölgelerinde fazlaca cazip bir yatırım alanı olmaya devam edecek şeklinde görünüyor. Suni zekâda sektöründeki gelişme göz önüne alındığında, bu alandaki yeni regülasyonlar da önümüzdeki çeyreklerde izlenmesi ihtiyaç duyulan bir mevzu olacaktır.” Dedi.

Anlaşmaların tamamlanması daha uzun sürdü

Değerlemeler, potansiyel getirilerdeki belirsizlik, çıkış sürelerinin uzaması, yüksek faiz oranları ile ilgili endişelere yol açan belirsiz jeopolitik ve makroekonomik ortamdan dolayı dünyanın bir çok bölgesinde girişim sermayesi işlemlerinin tamamlanma süresi mühim seviyede yavaşladı. Birçok girişim sermayesi yatırımcısı antak kalma fırsatlarını değerlendirmek, durum tespiti yapmak ve kârlılığa giden yolları iyi belirlemiş şirketleri saptamak için daha çok vakit ayırdı. Girişim sermayesi yatırımcıları ek olarak kendi portföy şirketlerinin operasyonlarını ve mali durumlarını iyileştirmelerine destek olmak için üçüncü çeyrekte bu şirketlerle daha çok vakit harcadı.

Suni zekâya ilgi yatırımcılar içinde artıyor

Küresel çapta girişim sermayesi yatırımcıları, son yıllara kıyasla daha çok durum tespiti yaparak, geç aşama anlaşmalardan geri çekilerek ve ilk olarak fazlaca kuvvetli iş stratejilerine ve kârlılık potansiyeline haiz şirketlere odaklanarak yatırımlarında fazlaca davranışlarında ölçülü bir tutum sergiliyor. Sadece suni zekâ bu davranışlarında ölçülü duruşlarında bir kural dışı oluşturuyor. Bundan dolayı suni zekâ, girişim sermayesi yatırımcıları içinde büyük ilgi görmeye devam ediyor. Sadece yatırımcılar değişik yaklaşımlar benimsiyor. Bazıları sektöre erkenden girmek için suni zekâ ekosistemi ve endüstrilerindeki erken aşama şirketlere bir takım minik yatırım yapmayı seçerken bazıları ise yatırım yapacakları belirli şirketlere odaklanmadan ilkin dış pazar fırsatını değerlendirmek için altı ila dokuz ay bekliyor. Bu senenin 3. çeyreğinde ABD merkezli Anthropic (4 milyar dolar), Databricks (500 milyon dolar), Neuralink (280 milyon dolar), Japonya merkezli Telexistence (170 milyon dolar) ve Almanya merkezli Aleph Alpha (225 milyon dolar) dâhil olmak suretiyle birçok suni zekâ girişimi mühim yatırımlar aldı.

Enerji ve temiz teknoloji yatırımcılar için cazibesini koruyor

Enerji ve temiz teknoloji de 3. çeyrekte küresel çapta girişim sermayesi yatırımcıları için mühim bir çekicilik merkezi olmaya devam etti. Çinli elektrikli vasıta üreticileri Neta Auto, Rox Motor ve Farizon’a meydana getirilen büyük yatırımlara ek olarak, Fransız merkezli batarya üreticisi Verkor’a meydana getirilen 2,27 milyar dolarlık yatırım ile ABD merkezli batarya geri dönüşüm girişimleri Redwood Materials ve Ascend Elements’e meydana getirilen 997 milyon dolarlık ve 460 milyon dolarlık yatırımlar batarya teknolojisine mühim bir yatırımcı ilgisi bulunduğunu gösteriyor. Ek olarak, temiz teknoloji yatırımları içinde Hindistan’daki Juniper Green Energy’nin almış olduğu 350 milyon dolarlık yatırım ve İngiltere merkezli Ovo Energy’nin almış olduğu 256 milyon dolarlık yatırım da öne çıkıyor.

2023 yılının dördüncü çeyreğinde takip edilecek trendler

Rapora nazaran küresel pazardaki belirsizliklerin devam etmesi sebebiyle bu senenin 4. çeyreğinde küresel çapta girişim sermayesi yatırımlarının nispeten yatay seyretmesi umut ediliyor. Ek olarak suni zekâ, enerji ve temiz teknolojilerin bir çok ülkede girişim sermayesi yatırımcıları için cazibesini koruması da öngörülüyor.

2023 yılı 3. çeyrekte gerçekleşen en büyük küresel finansman işlemleri