Gebelik Izlemi

GEBELİK İZLEMİ

Gebelik izlemi, gebeliğin planlanmasıyla başlamış olan, sıhhatli sürdürülmesini ve sorunsuz
bir doğumu amaçlayarak lüzumlu tıbbi, ruhsal ve toplumsal desteği doğru, dikkatli ve
akılcı uygulamalarla gerçekleştiren kapsamlı bakım sürecidir.

Amaçlar
Gebelik sorunlarını erken tanı ve tedaviyle en aza indirmek
Bebeklerin gebelik ve doğum nedenli sorunlarını en aza indirmek
Gebelikteki risk faktörlerini belirlemek
Gebeyi düzgüsel gebelik süreci ve ihtimaller içinde problemler, çekince işaretleri mevzusunda
bilgilendirip yönlendirerek riskli tutum ve davranışlardan uzaklaşmasını sağlamak;
mesela, sigara, alkol ve ilaç kullanımının zararları mevzusunda uyarmak, beslenme
ve egzersiz mevzusunda bilgilendirmek.
Anne ve bebek morbidite ve mortalitesini azaltmak
Doğum ve doğum sonrasıyla ilgili mevzularda (lohusalık, doğum sonrası kontrasepsiyon,
yenidoğan bakımı ve beslenmesi, bağışıklanması ve anne sütü) bilgilendirmek.

Gebeliğin tanısı
Gebelik, gebelik testi ile doğrulanır.
Gebelik testi (+) ise gebelik yaşı belirlenir:
– Son tane zamanı
– Fundus yüksekliği
– Bimanuel pelvik muayene

İzlem
İzlem gebeliğin saptanmasıyla adım atar.
İzlem sıklığı:
İlk değerlendirme
32. haftaya kadar 4 haftada bir
32-36 haftalarda 2-3 haftada bir
36. hafta-doğum içinde haftada bir
Yüksek riskli durumlarda hastaya uygun izlem sıklığı değişimleri yapılabilir.

İlk değerlendirme
Öykü
Aile öyküsü: Diabetes mellitus, orak hücreli anemi, talasemi
Akraba birlikteliği
Kronik hastalıklar: Diabetes mellitus, hipertansiyon, tüberküloz, epilepsi, kalp
hastalığı, tromboembolik hastalık, kronik böbrek hastalığı, doğumsal kalça çıkığı
İlaç kullanımı
Madde bağımlılığı: Sigara, alkol, uyuşturucu madde kullanımı
Enfeksiyonlar: Cinsel yolla bulaşan hastalıklar, TORCH, B hepatiti, HİV
Cerrahi öykü: Geçirilmiş karın ameliyatları, kan transfüzyonu
Obstetrik öykü: Önceki gebeliklerin sayısı, doğum şekli, doğum travması, düşük,
preterm fiil, bebek doğum ağırlığı, anomalili doğum, gestasyonel trofoblastik
hastalık, dış gebelik, preeklampsi, eklampsi, çoğul gebelik, doğum sonrası
komplikasyonlar
Anne yaşı: 18 yaş altı, 35 yaş üstü
Sosyoekonomik düzey

Fizik muayene
Genel fizik muayene
Tansiyon ölçümü
Boy ölçümü (150 cmden kısa boylularda baş-pelvis uygunsuzluğu)
Ağırlık ölçümü
Meme muayenesi
Pelvik muayene (mümkünse ‘pap smear)
Çocuk kalp sesi (ÇKS) muayenesi: 20. haftadan sonrasında
Fundus yüksekliği muayenesi: 16. haftadan sonrasında (son tane tarihiyle uyumu)
Fetal prezentasyon muayenesi: 20. haftadan sonrasında

Laboratuvar
Hemoglobin, hematokrit
Kan grubu (ABO ve Rh)
Tam idrar incelemesi
Açlık kan şekeri (Diabetes mellitus açısından risk faktörü var ise glukoz hoşgörü
testleri)
HBsAg (olanak var ise)

İzlemde sonraki değerlendirmeler
Fizik muayene
Genel fizik muayene (ödem, varis, sarılık, solukluk, aşırı kiloluluk, aşırı zayıflık)
Tansiyon ölçümü
Ağırlık ölçümü (Kilo alımı izlemi)
Çocuk kalp sesi (ÇKS) muayenesi: 20. haftadan sonrasında
Fundus yüksekliği muayenesi: 16. haftadan sonrasında (simfizis pubis ile fundus
arasındaki mesafenin santimetre cinsinden ölçümü gebelik haftasını gösterir.)
Fetal prezentasyon muayenesi: 20. haftadan sonrasında

Laboratuvar incelemesi
İdrar incelemesi
Hemoglobin
Ultrasonografinin gebelik izleminde; gebelik yaşlarının belirlenmesi, çoğul gebeliğin
tanısı, ektopik gebelik, plasental yerleşim ve prezantasyonun belirlenmesi açısından
görevi vardır.

Bağışıklama
Tetanoz Aşısı
Asla aşılanmamışsa : Birinci trimesterden sonrasında 4 hafta arayla iki doz
Bağışıksa : Birinci trimesterden sonrasında tek doz
Aşılama doğumdan 3 hafta önceye kadar tamamlanmalıdır.

Destekleyici tedavi
Gebelik tanısı konulduğu andan itibaren 0,4 mg/gün folik asit, anemi olmasa bile
ikinci trimesterden itibaren 60 mg/gün elementer demir verilir.
Dengeli beslenme ve kalsiyumdan varlıklı rejim önerilir.

Kaynaklar
1. Hodnett ED. Continuity of Caregivers for Care During Pregnancy and Childbirth (Cochrane Review). The
Cochrane Library, Issue 2, 1999, Oxford.
2. Mahomed K. Iron Supplementation in Pregnancy (Cochrane Review). The Cochrane Library, Issue 2,
1999, Oxford.
3. Cloherty LJ, Nelson JP. Hormonal Placental Function Tests Before Fetal Assessment in High Risk
Pregnancies (Cochrane Review). The Cochrane Library Issue 2, 1999, Oxford.
4. Rakel RE. Textbook of Family Practice. Saunders, 2002.
5. WHO Antenatal Care Randomized Trial : Manual for the Implementation of the New Model. WHO, Geneva,
2002.

Ayak, baldır ya da bacakta ağrı ve kızarıklık; Tromboflebit; sevk et.
Vajinal akıntı, genital bölgede yara ya da yanma; Vajinit, cinsel yolla bulaşan hastalıklar; Ayırıcı tanı yap, tedavi et. (Cinsel yolla bulaşan hastalıklar kısmına bakınız.)
Ateş (>38C ); Enfeksiyonlar (bilhassa idrar yolu enf.); Ayırıcı tanı yap, tedavi ver.
ÇKSnin minimum 10 dakika süresince 120 altı 160 üstünde olması ve aritmi, Fetal hareketlerin azalması (12 saatte 10dan azca); Fetal iyilik halinin bozulması; Sevk et.
Vajinal kanama; Düşük tehdidi,düşük, plasenta previa, ablasyo plasenta, erken doğum tehdidi; Sevk et.
Amniyon sıvısı gelmesi; Erken membran rüptürü, doğum; Sevk et.
Prezentasyon anomalileri ve makat geliş; Primipar makat, omuz, el vb geliş; Sevk et.
KB>140/90 mmHg ± proteinür i± ödem, Şiddetli baş ağrısı / epigastrik ağrı / bulanık görme; Preeklampsi; Sevk et.
Ağrılı kontraksiyon; Preterm doğum, term doğum, ablasyo plasenta; Hidrasyonu sağla ve sevk et.
Bakteriüri; Asemptomatik bakteriüri; Tıbbi tedavi (ampisillin / amoksisilin)
Rh uygunsuzluğu; Baba Rh (+) ise tüm Rh negatif anneleri 24-26 haftada sevk et.
Birlikte rol alan sistemik kronik hastalıklar; Diabetes mellitus, böbrek hastalığı, kalp hastalığı, öteki sistem hastalıkları; Sevk et.
Önceki sorunlu gebelikler; Habituel düşük, ölü doğum, fetal anomali, düşük doğum ağırlıklı bebek (<2500 gr), makrozomik bebek (>4500 gr), preeklampsi-eklampsi; Sevk et.
Geçirilmiş jinekolojik operasyonlar; Myomektomi, konizasyon, sezaryen, servikal serklaj, septum rezeksiyonu; Sevk et.
Çoğul gebelik, 18 yaş altı, 35 yaş üstü gebelikler; Sevk et.
Şiddetli bulantı-kusma; Hiperemezis gravidarum; Rejim öner (azca ve sık aralarla yeme), idrarda aseton 3-4 pozitif ise kilosunun %5ini kaybederse yada yitik 2 kilogram/hafta üstünde ise sevk et, ayaktan tedavi esnasında metoklopramid ve piridoksin verilebilir.
Halsizlik, bitkinlik; Anemi; Hemoglobin 7 gr/dlnin altındaysa demir dozunu artır, yetmezlik bulguları var ise sevk et.
Mide yanması, ekşimesi, retrosternal yanma; Antiasitler, aljinatlar
Ayakta uyuşma ve kramplar; Kalsiyum ve germe egzersizleri öner.

Kaynak : Sıhhat Bakanlığı Tanı Tedavi Rehberi