Fortune 500 Türkiye şirketlerinin 2022’de gerçekleştirdiği ihracat, bundan önceki yıla gore, yüzde 137,9 artarak 2.1 trilyon TL’nin üstüne çıkarken, net kârı ise yüzde 245,5 artarak 545.1 milyar lirayı aştı.
Fortune 500 Türkiye şirketleri; net satışlar, ihracat ve net kâr anlamında araştırmanın ilk yapıldığı 2007 yılından bu yana bakıldığında, 2022 senesinde üstün dereceli artış gerçekleştirmiş oldu.
Fortune Türkiye ve CRIF Türkiye’nin bu yıl 16’ncısını gerçekleştirdikleri ve Türkiye’nin en büyük 500 şirketinin listelendiği Fortune 500 Türkiye Araştırması, dikkat çeken sonuçlar ortaya koydu. Fortune 500 Türkiye Araştırması’nın 2022 neticeleri, Fortune Dergisi Genel Gösterim Yönetmeni Şule Laleli, Fortune 500 Türkiye Borsa Editörü Zeynep Aktaş ile CRIF Türkiye Genel Müdürü Kerem Özgür Vasıta ve CRIF Analitik Birim Müdürü Yavuz Arsoy’un katılımıyla Radisson Blu Bosphorus Ortaköy’de meydana gelen basın toplantısında açıklandı. Fortune 500 Türkiye-2022 Araştırması, Türkiye’nin en büyük şirketlerinin geçen yıl net satışlar, ihracat ve kâr anlamında üstün dereceli düzeyde gelişme/artış yakaladıklarını ortaya koydu.
Fortune 500 Türkiye-2022 Araştırması’nda yer edinen şirketlerin toplam net satışları bundan önceki yıla gore yüzde 148,7 oranında artarak 7 trilyon 986 milyar liraya çıktı. Fortune 500 Türkiye şirketlerinin 2022 senesinde net satışlarında sağladıkları söz mevzusu artış, ilk araştırmanın yapıldığı Fortune 500 Türkiye-2007’den bu yana geçen 16 yılda gerçekleşen en yüksek oranlı artış oldu. 2022 yılı yüzde 97,72 olan ÜFE oranı dikkate alındığında ise Fortune 500 Türkiye şirketlerinin net satışlarında yüzde 25,8 oranında gerçek artış sağladıkları görülüyor. Firmalar, net satışlarını dolar bazında da yüzde 33,4 şeklinde yüksek oranda artırdı.
İhracat ortalama yüzde 138 arttı
Fortune 500 Türkiye-2022 araştırmasına gore, şirketlerin 2022’de gerçekleştirdiği toplam ihracat, bundan önceki yıla kıyasla yüzde 137,9 artarak 2 trilyon 129 milyar TL’ye çıktı. Fortune 500 Türkiye şirketlerinin 2022 senesinde ihracatta TL bazında sağladıkları söz mevzusu performans, araştırmanın ilk gerçekleştirildiği Fortune 500 Türkiye-2007’den bu yana yaşanmış olan en yüksek oranlı artış oldu. 396 firmanın ihracat gerçekleştirdiği Fortune 500 Türkiye-2022 Araştırması’nda yer edinen şirketlerin toplam net satışları içinde ihracatın oranı bundan önceki yılki seviyelerin bir miktar altında kaldı. 2021 senesinde toplam satışların yüzde 27,9’u ihracattan sağlanırken, 2022 senesinde bu oran yüzde 26,7 oldu.
Fortune 500 Türkiye şirketlerinin 2022 senesinde gerçekleştirdiği ihracata dolar bazında bakıldığında ise bundan önceki yıla kıyasla yüzde 27,6 artarak 128.6 milyar dolara çıkmış olduğu görülüyor. Türkiye İhracatçılar Meclisi ve Hizmet İhracatçıları Birliği verilerine gore, Türkiye’nin toplam ihracatı 2022 senesinde bundan önceki yıla gore yüzde 22,1 oranında artarak 344.5 milyar dolara çıktı.
Bu veriler ile kıyaslandığında Fortune 500 Türkiye şirketlerinin, Türkiye’nin toplam ihracatında yaşanmış olan artıştan daha yüksek oranlı bir artış gerçekleştirdiği net olarak görülüyor. Araştırma, Türkiye’nin toplam ihracatının yüzde 37,3’ünün Fortune 500 Türkiye şirketleri tarafınca gerçekleştirildiğini ortaya koydu.
Türkiye’nin en büyük 500 şirketinin net kârında üstün dereceli artış
Fortune 500 Türkiye Araştırması, şirketlerin 2022’de kârlarını da yüksek oranda artırdıklarını ortaya koydu. Fortune 500 Türkiye şirketlerinden 466’sı kâr açıklarken, 34’ü zarar deklare etti. 104 firmanın zarar açıklamış olduğu 2021 yılı ile kıyaslandığında zarar açıklayan şirket sayısının ciddi düzeyde azaldığı görülüyor. Fortune 500 Türkiye sıralamasında yer edinen şirketlerin 2021 senesinde 157 milyar 781 milyon lira olan toplam net kârı, 2022 senesinde yüzde 245,5 şeklinde üstün dereceli oranda artarak 545 milyar 138 milyon liraya çıktı.
Fortune 500 Türkiye şirketlerinin net satış kârlılığı 2021 senesinde yüzde 4,91 iken, 2022 senesinde yüzde 6,83 seviyesine çıktı. 2021 senesinde yüzde 12,22 olan özkaynak kârlılığı ise 2022 senesinde yüzde 24,84’e terfi etti.
İlk 10’a enerji ve petrol şirketleri damga vurdu
Rusya Ukrayna savaşının etkisiyle artan petrol ve enerji tutarları Fortune 500 Türkiye-2022 sıralamasında bu alanda etkinlik gösteren şirketlerin öne çıkmasını bununla beraber getirdi. Fortune 500 Türkiye-2022 listesinin ilk 10’unda yer edinen şirketlerin 6’sı petrol ve enerji alanında etkinlik gösteriyor.
EPİAŞ zirvedeki yerini korudu
16’ıncısı açıklanan, finansal kurumlar ve tüm ortaklık dışındaki tüm sektörleri kapsayan Fortune 500 Türkiye-2022 sıralamasında, Enerji Piyasaları İşletmesi A.Ş. (EPİAŞ), bu yıl da zirveyi bırakmadı. 2022 senesinde net satış gelirlerini bundan önceki yıla gore yüzde 378,5 artırarak 799 milyar 666 milyon liraya çıkaran EPİAŞ, Fortune 500 Türkiye 2022 sıralamasının birincisi oldu. Türkiye Petrol Rafinerileri A.Ş. (TÜPRAŞ) ise 2022 senesinde bundan önceki yıla gore net satış gelirlerini yüzde 215,9 oranında artırarak 481 milyar 765 milyon liraya çıkardı. Uzun seneler Fortune 500 Türkiye’nin zirvesinde yer edinen Tüpraş, bu satış geliri ile 2022 senesinde da bundan önceki yılda olduğu şeklinde Fortune 500 Türkiye listesine ikinci sırada girdi.
2022 senesinde net satış gelirlerini, bundan önceki yıla gore yüzde 219,5 oranında artıran Türk Hava Yolları (THY), 311 milyar 169 milyon TL net satış geliri ile Fortune 500 Türkiye-2022 sıralamasında bundan önceki yıl olduğu şeklinde üçüncü sıradaki yerini korudu. Net satış gelirlerini bundan önceki yıla gore yüzde 207,1 artırarak 205 milyar 811 milyon TL’ye çıkaran Petrol Ofisi A.Ş. ise beş basamak yukarı çıkarak Fortune 500 Türkiye-2022 listesine dördüncü basit girdi. Geçen yıl net satışlarını yüzde 245,6 oranında artırarak 187 milyar 953 milyon TL’ye çıkaran Yıldız Rafineri A.Ş ise altı basamak birden yükselerek Fortune 500 Türkiye-2022 listesine beşinci basit girmeyi başardı. Geçen yıl net satışlarını yüzde 221,4 oranında artırarak 179 milyar 988 milyon TL’ye çıkaran Opet Petrolcülük A.Ş. de dört basamak yükselerek Fortune 500 Türkiye-2022 listesine altıncı basit girdi. Geçen yıl net satışlarını yüzde 229,5 oranında artırarak 176 milyar TL’ye çıkaran Socar Turkey Petrol Ticareti A.Ş ise beş basamak yükselerek Fortune 500 Türkiye-2022 listesine yedinci basit girdi.
Otomotiv sektörünün öncü şirketlerinden Ford Otomotiv Endüstri A.Ş. bundan önceki yıla gore net satış gelirlerini yüzde 141,6 oranında artırarak 171 milyar 797 milyon liraya çıkardı, sadece bundan önceki yıla gore 3 basamak gerileyerek Fortune 500 Türkiye-2022 listesine sekizinci basit girdi.
Ahlatçı Kuyumculuk Endüstri ve Tecim A.Ş. ise 2022 senesinde net satışlarını bundan önceki yıla gore yüzde 85,4 artırarak 147 milyar 987 milyon liraya çıkarmasına karşın 5 basamak gerileyerek Fortune 500 Türkiye-2022 sıralamasında dokuzuncu sırada girdi. 2022 senesinde net satış gelirini bundan önceki yıla gore yüzde 108,9 artırarak 147 milyar 716 milyon liraya çıkaran BİM Birleşik Mağazalar A.Ş. (BİM) ise dört basamak gerileyerek Fortune 500 Türkiye-2022 listesine onuncu sırada girdi.
Fortune 500 Türkiye çıtayı 2 milyar TL’nin üstüne çıkardı
Şirketlerin net satışlarında yaşanmış olan üstün dereceli artışla Fortune 500 Türkiye listesine girmenin çıtası da oldukça büyük oranda terfi etti. 2021’de listedeki 500’üncü firmanın net satışı 1 milyar 36 milyon TL iken, 2022 listesindeki 500’üncü firmanın net satışı 2 milyar 225 milyon TL’ye çıktı. Fortune 500 Türkiye araştırmasının ilk gerçekleştirildiği 2007’de 1 milyar TL’nin üstünde net satış gelirine haiz olan şirket sayısı 53 iken, bugün 500 firmanın tamamının 2 milyar TL’nin üstünde bir büyüklüğe ulaşmış olduğu görülüyor. 2007’de yalnızca üç şirket, 2021’de ise 65 şirket 10 milyar liranın üstünde satış ebatlarına sahipken, 2022’de 138 firmanın net satış gelirleri 10 milyar TL’nin üstüne çıktı. Geçen yıl 27 olan 25 milyar liranın üstünde net satış gelirine haiz olan şirket sayısı, 2022 senesinde 59’a terfi etti. Fortune 500 Türkiye-2022 sıralamasında 13 şirket ise 100 milyar TL’nin üstünde net satış gelirine ulaştı.
İstihdamda sınırı olan artış
Gerek net satışlar, gerek ihracat gerekse net kârda oransal anlamda üstün dereceli artışlar yaşanırken istihdamda artış sınırı olan kaldı. Fortune 500 listesindeki şirketlerin, 2021 senesinde 1 milyon 343 bin olan istihdamı, 33 bin (yüzde 2,5) artarak 2022 senesinde 1 milyon 376 bine çıktı.
Borsa şirketi sayısı 126 oldu
Fortune 500 Türkiye sıralamasında borsa şirketlerinin sayısı geçen yıl gerçekleşen halka arzların da etkisiyle bundan önceki yıla gore arttı. Fortune 500 Türkiye-2021 sıralamasında 107 olan borsa şirketi sayısı, 2022 sıralamasında 126’ya çıktı. Pandeminin ilk senesinde 99’a kadar gerileyen borsa şirket sayısı, son yıllarda üstün dereceli düzeydeki halka arzların da etkisiyle mühim bir artış kaydetti. Sadece 2009 senesinde 129 olan borsa şirketi sayısı yakalanamadı. Fortune 500 Türkiye-2022 sıralamasında yer edinen ilk on firmanın dördünün ise BIST şirketi olduğu görüldü.
Fortune 500 Türkiye Walmart’ın yüzde 79’una ulaştı
Fortune 500 Türkiye-2022 Araştırması, şirketlerin 2022 senesinde yalnız TL bazında değil dolar bazında da yüksek oranlı bir gelişme sağladıklarını ortaya koydu. Fortune 500 Türkiye şirketlerinin toplam net satışları, bundan önceki yıla gore dolar bazında yüzde 33,4 oranında artarak 2022 senesinde 482.1 milyar dolara çıktı. Fortune 500 ABD listesinin ilk esnasında bulunan Walmart’ın net satışları ise 2022 senesinde 611.3 milyar dolara ulaştı. 2022 senesinde sağlanan kuvvetli büyümeyle Fortune 500 Türkiye-2022 sıralamasında yer edinen şirketlerin toplam net satışları Walmart’ın yüzde 79’una çıktı. Bu oranın 2020 senesinde yüzde 49,5 olduğu göz önünde bulundurulduğunda son iki yılda Fortune 500 Türkiye şirketlerinin gelişme performansları daha net görülüyor. Fortune 500 Türkiye-2022 şirketlerinin tamamı, Fortune 500 ABD-2021 listesine ise üçüncü basit girebiliyor. Fortune 500 ABD sıralamasında ikinci sırada yer edinen Amazon.com’un net satışları, 514 milyar dolar oldu.
