Forex Terimler Sözlüğü

Ayı Piyasası: Satışların güçlü olduğu ve fiyatların hızla değer kaybettiği piyasalara denir.

Boga Piyasası: Alışların güçlü olduğu ve fiyatların hızla değer kazandığı piyasalara denir.

Açık Pozisyon: Açık pozisyon kavramı forex piyasasında yatırımcının risk taşıdığını ve kâr beklentisi  halinde olduğunu gösteren bir kavramdır. Örneğin yatırımcı Eur/Usd partesinde alış ya da satış durumundaysa bu kişi için “açık pozisyonu var” denilebilir.

Alış Fiyatı: Seçtiği enstrümanı satın alabileceği fiyattır.

Spread: Forex brokerlarının temel çalışma prensipleri  döviz bürosununki gibidir. Nasıl döviz büroları alış-satış fiyatları arasındaki farktan kâr ediyorlarsa, forex brokerlarıda aynı şekilde kâr ederler. Ancak bu oran forexte çok düşüktür(yaklaşık onbinde 2) ve spread olarak anılmaktadır.

Arbitraj: Bir finansal enstrümanın fiyatının farklı piyasalarda farklı oluşması durumunda; risk almadan bir yerden alıp, aynı anda bir yere satma işlemidir.

Arz: Bir finansal enstrüman için, o anki fiyattan enstrümanı satmaya razı olma durumudur.

Avrupa Merkez Bankasi: Küresel ölçekte  ikinci ekonomik büyüklüğü  oluşturan Avrupa’nın, Euro bölgesi merkez bankasıdır. Euro’nun para politikasını belirleyen  kurum, Euro’nun değerinin belirlenmesinde öncü konumundadır. Bu sebeple forex traderları bu kurumun kararlarını ve açıklamalrını yakından takip ederler.

Broker: Forex piyasasında alıcı ile satıcıyı buluşturan ve bundan aracılık geliri elde eden kişi ya da kurumlara denir.

Bütçe Açıgı: Bir ülkenin kamu dengesinde giderlerin gelirlerden fazla olması durumudur. Bütçe açığının olması ülke ekonomisi için olumsuz bir durumdur.

Cable: İngiliz Sterlini-Amerikan Doları paritesinin forex jargonundaki adıdır. Teknik bir terim olmayıp anonimdir.

Ciro: Birim zamanda gerçekleşen işlemlerin toplam değeridir.

Çapraz Kur: Bütün para birimleri Dolar üzerinden birbirine çevrilir ,  Dolar’ın içinde olmadığı pariteler örneğin Euro / Yen gibi bir döviz çiftinin önce Dolar değerleri bulunur, ardından bu değerler birbirine oranlanarak paritenin değeri yazılır. Dolar içermeyen kurlara çapraz kur denilmektedir.

Hedge: Riskten kaçınmak amacıyla yatırımcının yada kurmun taşıdığı döviz riskinin ters yönünde aynı miktarda işlem yapmasıdır. Örneğin yüzbin Dolar alacağı olan bir kurumun  forex piyasasında yüzbin Dolar’lık satış işlemi yaparak bu riskten kurtulması hedge işlemidir.

Destek Seviyesi: Fiyat düşüşlerinin zorlaştığı veya durduğu geçmişte bir kaç kez tecrübe edilmiş fiyat seviyesidir.

Devaluasyon: Bir ülkenin para biriminin değer kaybetmesidir.

Direnç Seviyesi: Fiyat yükselişlerinin zorlaştığı veya durduğu geçmişte bir kaç kez tecrübe edilmiş fiyat seviyesidir.

Döviz Riski: Elde tutulan dövizin yatırımcının aleyhine değer kaybedebilmesi riskidir.

Ekonomik Gösterge: Bir ekonominin genel gidişatını gösteren makro ekonomik verilerdir. Örneğin bir ülkenin enflasyon oranı, gelir dağılımı, net konut satışları gibi veriler ekonomik göstergelerdir.

Enflasyon: Bir ekonomide toplam talebin toplam arzı aşması durumudur. Bunun gerçekleşmesi doğal olarak mal ve hizmetlerin genel fiyat seviyesini yükseltir. Birleşik Devletler Merkez Bankası: Dünyanın en büyük ekonomisini oluşturan Amerika Birleşik Devletlerinin, merkez bankasıdır. Dolar’ın para politikasını belirleyen banka, Dolar’ın değerinin belirlenmesinde öncü konumundadır. Bu sebeple forex traderları bu kurumun kararlarını ve açıklamalarını yakından takip ederler.

Forex/FX Piyasası: Uluslararası döviz piyasasıdır. 5 gün 24 saat açık olan bu piyasada merkez bankalarından, özel bankalara oradan çok küçük yatırımcılara kadar çok çeşitli katılımcıların bulunduğu para piyasasıdır.

Kâr Al/Take Profit Seviyesi: Açık olan bir pozisyonun önceden belirlenen lehte bir fiyata gelmesi durumunda otomatik olarak kârın realize edilmesi işlemidir.

Kısa Pozisyon/Short Position: Satış pozisyonudur, bu pozisyonda olan oyuncu fiyat düşüşünden kâr edecektir.

Komisyon: Aracılar tarafından spreadden farklı olarak işlem başına talep edilen ücrettir. Genel olarak forex piyasasında böyle bir uygulama bulunmamaktadır. LIBOR (London Interbank Overnight Rate): Dünyanın en büyük 16 bankasının her sabah saat 11’de açıkladığı ve dünyanın diğer finans kurumlarınca referans kabul edilen faiz oranı adının aksine bu bankaların pek çoğu İngiliz kökenli değildir ancak eski bir terim olarak finans jargonuna bu şekilde yerleşmiştir.

Likidite: Likidite bir piyasanın ya da enstrümanın nakite çevrilme hızı olarak tanımlanabilir. Örneğin hisse senetleri son derece likit varlıklardır… piyasanın açık olduğu zamanlarda anında nakite çevrilebilirler. Buna karşın bir gayrimenkul hisse senedine göre daha az likittir, elde tutulan bir gayrimenkulun nakite çevrilmesi bir aydan bir kaç seneye kadar değişebilir. Yine ters bir kıyaslamayla pekiştirirsek forex para piyasasıda hisse senetlerinden daha likittir. Çünkü enstrüman başlı başına paradır ve hisse senetleri gibi borsaların açılmasını beklemeden piyasaların kapalı olduğu saatlerde dâhi   nakde çevrilebilir.

Marj: Marj kavramı bir işlemin yapılması için gerekli olan minumum sermaye tutarıdır. Genellikle kaldıraç kavramıyla ilişkilendirilir. Örneğin aracı kurumunuz sahip olduğunuz paranın 20 katına kadar alım-satım yapmanıza müsade ediyorsa, 10000 $’lık petrol alabilmek için 10000/20=500 $ paranız olması yeterlidir. Bu 500 $ 10000 $’lık işlemin marjıdır.

Marj Çagrısı(Margin Call): Marjın tümünü kullanarak işlem yapan bir yatırımcı şayet zarar ederse sahip olduğu pozisyonunu sürdürmesi için gerekli olan minumum marjın altına düşer. Bu durumda aracı kurum bu marjı tamamlaması için yatırımcıya çağrı yapar. Bu duruma marj çağrısı denilmektedir.

Merkez Bankası: Bir ülkenin para politikasını belirleyen ve/veya sisteme sunan devlete bağlı yetkili kurumdur.

Para: Devletlerin yetkili organlarıyla piyasaya sürdüğü mübadele aracıdır.

Pip: Finans piyasalarında bir enstrümanın değerinin değişebileceği en küçük aralığa fiyat adımı denilmektedir. Bu kavramın forex piyasalarındaki karşılığı piptir. Forex piyasasında genellikle bir enstrüman minumum onbinde birlik değişimlerle fiyatlanır. Örneğin 1.3000 seviyesinda seyreden Eur/Usd paritesi için minumum artış 1.3001’dir. Bu da 0.0001’lik değişime tekabül etmektedir. Gerçekleşebilecek bu minumum değişim pip kavramının özünü oluşturur.

Piyasa Yapıcı: Forex para piyasasında alım-satımlar gerçekleşirken her zaman arzla talebin eşit olması mümkün değildir. Genellikle aracı kurumlar kendilerine iletilen emirleri karşıt emirlerle eşleştirerek hiç bir risk üstlenmeden aradaki cuzi fiyat farkından gelir elde etmeyi denerler. Ancak bazı kişiler ve kurumlar bunu uygulamak yerine kendilerine iletilen emirleri uygun gördükleri hallerde piyasaya aktarmayarak riski üstlenirler. Örneğin Euro/Dolar paritesinde işlem yapan bir kişi Euro değerlendiğinde kâr edecek , değer kaybettiğinde de zarar edecektir. Alış emrini verdikten sonra aracı kurum eğer bu emri piyasadaki başka bir satış emriyle eşleştirirse bu kâr zarar durumu alıcı-satıcı arasında çözülecektir. Pozisyonu lehine gerçekleşen kar edecek, aleyhine gerçekleşeden bu tahsil edilerek ona zarar yazılacaktır. Aracı kurum bu durumda farklı bir yol izleyebilir. Eğer isterse uygun gördüğü bir emri piyasaya aktarmak yerine bu kar/zarar riskini kendi üstlenir. Bu durumda müşterinin kârı piyasa yapıcının zararı olacak, müşterinin zararı ise piyasa yapıcının kârı olacaktır.

Revalüasyon : Bir ulusal para biriminin diğer para birimlerine karşı değer kazanmasıdır.

Satış Fiyatı: Forex tüccarının seçtiği enstrümanı satabileceği fiyattır.

Sınırlı Emir (Limit Order): O anki piyasa fiyatından daha düşük bir seviyeden alım yapmak için girilen otomatik emir çeşididir. Örneğin piyasa fiyatı 1.3000 iken 1.2950 seviyesine sınırlı emir girdiğimiz taktirde, ekran başında olmasanızda bu fiyat görüldüğü anda alış işlemi çalışır.

Spot Fiyat: Marketin güncel, canlı fiyatlarıdır. Forex piyasasında işlem yaparken bu fiyatlar üzerinden işlem yapılır. Bu yüzden çoğu zaman spot forexte denilmektedir.

Stop Emir: Sınırlı emire benzer olup onun tam tersi durumundadır. Bir stop emir, limit emirin aksine canlı piyasa fiyatının altından değil üstünden alım yapmak veya üstünden değil altından satış yapmak için girilir. Örneğin anlık fiyat 1.3000 ise 1.3050 seviyesine girilen alış emri bir stop emirdir. Bu seviyenin görülmesi halinde işlem otomatik olarak çalışır ve alım gerçekleşir.

Teknik Analiz: Fiyatı esas değişken kabul ederek yapılan kantitatif bir analiz biçimidir. Geçmiş fiyatlar ve bunlar üzerinden geliştirilen göstergeler kullanılarak gerçekleştirilir.

Temel analiz: Bir finansal enstrümanı etkileyen ekonomik verileri yorumlayarak öngörümleme yapmaktır. Örneğin bir ülkenin enflasyon oranındaki değişimi analiz ederek o ülkenin para birimindeki değişmeyi öngörmeye çalışmak temel analiz yapmaktır.

Temel Kur: Alım-satım miktarlarının büyüklüğünün hesaplandığı referans kurdur. Paritelerde önce yazılan kodlu kur her zaman temel kurdur. Örneğin Euro/Dolar paritesinin temel kuru Euro’dur.

Tezgâh Üstü Piyasa :İngilizce over the counter tanımından çevrilmiş kavramdır. Bir organizasyona, bir borsaya kote olmayan piyasaları kasteder. Örneğin forex borsa dışında da gerçekleştirilebildiği için tezgah üstü  piyasadır.

Ticaret Dengesi: Bir ülkenin yaptığı toplam ithalat ve ihracat arasındaki olumlu-olumsuz farktır.

Uzun Pozisyon: Bir enstrümanı satın almaktır. Uzun pozisyonda olan oyuncu fiyatın yükselişinden kar etmeyi amaçlar.

Zarar Durdur (Stop Loss): Piyasaya, aleyhte gerçekleşebilecek bir fiyat için önceden girilen emirdir. İstenen maksimum zararı kasteder. Örneğin 1.3000 seviyesinden alım yapan bir kimse 1.2950 seviyesine stop koyarsa ekran başında olmasa dahi bu seviye görüldüğünde zararı realize edilir ve pozisyon daha fazla taşınmaz.

EMİRLERİN UYGULANMASI VE İŞLEM TEMİNATLARINA İLİŞKİN İLKELER

MÜŞTERİ, alım satım emirlerinin uygulanabilmesi için her bir varlık/varlık çifti bazında Tarafların karşılıklı mutabakatı ile belirlenen kaldıraç oranı üzerinden hesaplanacak teminat tutarını ŞİRKET nezdinde bulundurmakla yükümlüdür.

İşlem Teminatları, başlangıç ve sürdürme teminatları olarak iki kademede belirlenir.

Başlangıç Teminatı: MÜŞTERİ tarafından pozisyon alabilmek için ödenen ve kaldıraçlı varlık çifti/kaldıraçlı varlık bazında belirlenen miktardır.

MÜŞTERİ, başlangıç teminatını pozisyon almadan önce ŞİRKET’in banka hesabına yatıracaktır. MÜŞTERİ, söz konusu başlangıç teminatının yatırılmaması halinde Emirlerin uygulanamayacağını bildiğini beyan eder.

Sürdürme Teminatı: Piyasadaki günlük fiyat değişikliklerine bağlı olarak güncellenen teminat tutarının koruması gereken en alt düzeydir.

MÜŞTERİ’nin hesabında bulunan teminat tutarının Başlangıç Teminatı’nın %75’ine veya altına düştüğü hallerde, ŞİRKET, MÜŞTERİ’ye Elektronik İşlem Platformu vasıtasıyla uyarıda bulunur. MÜŞTERİ’nin hesabında bulunan teminat tutarının Başlangıç Teminatı’nın %50’sine veya altına düştüğü hallerde Sürdürme Teminatı korunamamış olur ve ŞİRKET MÜŞTERİ’nin hesabında bulunan açık pozisyonları MÜŞTERİ’nin emrine ihtiyaç duymaksızın kısmen veya tamamen tasfiye eder. Bu durumda gerçekleştirilen pozisyon kapatma işlemi nedeniyle maruz kalınabilecek zararın tümünden kurum mesûl değildir.

MÜŞTERİ teminat bedellerini Türk Lirası veya döviz cinsinden yatırmakla yükümlüdür. Teminat oranının hesaplanmasında bu kıymetlerin %100’ü teminat olarak kabul edilir.

ŞİRKET tarafından aksi tercih edilmediği sürece MÜŞTERİ’nin ŞİRKET nezdindeki bakiyeleri ABD Doları olarak tutulacak ve raporlanacaktır. MÜŞTERİ’nin teminat bedellerini farklı bir para birimi cinsinden yatırması, işlemlerin niteliği gereği karın veya zararın başka bir para birimi cinsinden oluşması veya MÜŞTERİ’nin nakdi varlıklarını farklı bir para birimi cinsinden çekmek istemesi durumunda, bu tutarlar, hesapların bulunduğu bankanın gişe kurları üzerinden ABD Dolarına dönüştürülecektir.