PARA OYUN/ ALİ EFE İRALI Bilhassa pandemi zamanı artan uzaktan eğitim teknolojilerine yönelim, oyunların da bir anlamda değişik amaçlara hizmet eder hale gelmesine niçin oldu. Daha doğrusu, onların yorumlanmasında bazı farklılıklar meydana geldi. Tıpkı internete olan bakış açısında zaman içinde oturan algıdaki değişim benzer biçimde. Doğru bilginin filtrelenerek ulaşıldığında oldukça mühim bir deposu sunuyor olması, onu cazip kılmaya başladı. Benzer bir durum oyunlar için de söz mevzusu olabilir mi sorusunun yanıtını da aynı doğrultuda arıyoruz. Daha ilkin de bu köşeden değişik başlıklar altında eğlenerek öğrenme (edutainment) odağını finansal okuryazarlığa çevirdiğimizde güncel tartışmaların da yaşandığını görüyoruz. Oyunun kaynak kullanımı ve süre yönetimi anlamında oldukça değişik pencereleri açabildiğini söyleyen bilimsel emek harcamalar mevcut.
DAHA ÇOK ERKEN AMA TEMEL VAR
Dünyaca meşhur bilimsel nitelikli yayıncı Sprinder’ın 2021 senesinde yayınlanmış; Carmela Aprea ve Dirk Ifenthaler’in editörlüklerini üstlendiği Advances in Game-Based Learning (Oyun Tabanlı Öğrenmede Gelişmeler) adlı bir yayını var. Julia Schultheis ve Carmela Aprea ile Liane Platz, Michael Jüttler ve Stephan Schumann tarafınca kaleme alınan bölümleri ne olursa olsun okumanızı öneriyorum. Aslına bakarsak genel çerçevede bahsedilen, oyunların öğrenme çıktıları bağlamında oldukça kapsamlı halde incelenmesi ve geliştirilmesi noktası oluyor. Bilhassa Aprea ve Shultheis, tamamen başarı çıktısı sunan bir vasıta olmasa da üstünde çalışmaya kıymet bir mevzu bulunduğunun altını çizmişler dijital oyun bağlamının. Buradan da anlaşılacağı suretiyle hemen hemen kati bir şey söylemekten kaçınsak dahi, bir yol gösterebildiği aşikâr. Bilhassa de değişik oyun mekanikleri ile oldukça daha girift mevzuları çekici hale getiren yol haritalarının oluşturulabilmesi mümkün. Bunu harp stratejileri ya da rol yapma oyunları üstünden değerlendirebilmek mümkün. Üstelik dijital oyunda illa ki bir para birimi olmasına da gerek olmuyor. Değişik kaynakların değişik bileşenleri bir araya getirmek maksadıyla eş doğrultuda kullanılabiliyor olması, kişinin zihnindeki karşılaştırma becerilerini de zinde tutuyor. Fazlaca oldukça yeniye gitmeden daha rahat bir örnekle direkt oyun adı vererek bunu anlatmaya çalışayım. Heroes 3: Might and Magic diye bir oyun vardır. 1999’da gösterilen ve yayınlandığı tarihten itibaren oldukça mühim sayıda bir kitle edinmiştir. Oyunda oldukça değişik mistik öğelerin yer almış olduğu ve çeşitli kademelerle rakibi saf dışı bırakmakla yükümlü kılınır. Bu aşamada, karakterlerin bir tek durdukları yerde şehirlerini geliştirmeleri değil, şehirleri besleyecek ana karakterlerin oyun haritası süresince dolaşarak güç kazanması istenir. Bunu yaparken oldukça değişik sayılarda karşı kuvvetle de çarpışmalar yaşanır. Fakat oldukça büyük bir görsel efekt şöleni yerine bunu oldukça rahat halde bir satranç tahtasına benzer yapı üstünden kurgular. Her karakter aynı şekilde ve aynı hızda hareket edemez. Kimi süre kalabalık olmanız da rakip karşısında bir tesir oluşturmayabilir. Burada hangi gücün hangi birime yöneltilmesi gerektiği tamamen stratejik bir okumayla kendini izah edebilir. 25 senelik oyunun 2015 senesinde revize edilmiş sürümü piyasaya sürüldüğünden beri oyuncu sayısını muhafaza ediyor. Bugünün popüler oyunları kadar olmasa da günlük 2 bin kişilik bir oyuncu sayısına haiz küresel averajı itibarıyla. Doğal bu oyunun direkt öğrenme ya da öğretme benzer biçimde bir gailesi bulunmuyor. Bulunan oyunlarıysa daha oldukça ‘serious games’ bağlamında ele alıyoruz. Simülasyon öğelerinin oldukça daha baskı olması umut ediliyor. Diyeceğimiz o ki, bir tek o hedefe odaklı mevzulara haiz oyunlardan değil, genel olarak irili ufaklı pek oldukça oyunda benzer dinamikleri görebilmemiz mümkün hale geliyor. Bu da bizlere, temel bir yönü işaret ediyor. Dijital oyunlar, ne kadar mistik öğeler oluştursalar dahi, yaşamın güncel gerçekliğinden beslenen bir yapı sunuyor bizlere. Peki ciddi anlamda simülasyon ağırlık öğrenmeye odaklandırabilecek oyunlar neler olabilir? Var mı örnekleri, bilhassa finansal okuryazarlık için dersek cevap evet.
FİNANSAL OKURYAZARLIĞA DİJİTAL OYUN ÖNERİLERİ
The University of Manchester’dan Dr Sofía Izquierdo Sánchez, geçtiğimiz senenin başlarında bu mevzuyu ele almış ve pandemi sonrasındaki süreci besleyen bazı incelenebilecek oyunları ve oyun platformlarını anlatmış. University of Virginia tarafınca yürütülen Vecon Oyun Laboratuvarları, sürece odaklanan ve dikkat çeken en önemlilerden biri. Bilhassa karar alma süreçlerine değinen bazı emek harcamalar gerçekleştirmişler. Diğerleriyse Economics Games, ClassEX ve MobLab. Economics Games, derslik içinde metin tabanlı mali simülasyonlar yaptıran bir uygulama sunuyor. ClassEX ise Almanya menşeli ve taşınabilir cihazlarda tüm dünyayı birbirine bağlayan interaktif süreçler yürütüyor. MobLab ise davranış bilimleri ve iktisadın kesişim noktasında değişik yaş gruplarına finansal okuryazarlıklarını geliştirecek uygulamalar üstünde çalışıyor. Türkiye’de de daha ilkin birazcık birazcık değindiğimiz benzer biçimde bankalarımızdan bu süreçleri deneyenler var. Gönül, bir tek bankaların değil endüstri yönünden de bazı katılımların olmasını diliyor…
