Febril Konvülsiyon

FEBRİL KONVÜLSİYON
Merkez sinir sistemi enfeksiyonu dışı nedenlerle oluşan, ateş eşliğinde ortaya çıkan nöbettir. Çocukluk çağı nöbetlerinin en sık olanıdır, insidansı %2-4tür. Çoğunlukla 6 ay-5 yaş arası çocuklarda, en sık 18-22 aylar içinde görülür. Etyolojide genetik geçişin görevi düşünülmektedir.

Tanı
Nöbet şuur kaybı, gözlerde kayma, dudaklarda morarma, apne, vücudun tümü ya da bir bölümünde tonik klonik kasılma, idrar ve/yada dışkı kaçırma şeklinde ortaya çıkabilir.
Nöbet öncesi, sırası ya da sonrasında 38,5 °C yada üstünde ateş vardır.
Febril konvülsiyon çoğu zaman kısa sürer; bir çok süre 3 dakikadan kısadır ve hasta hekime ulaştığında nöbet bitmiştir. Hastaların 1/4inde ateşin ilk bulgusu febril konvülsiyon
olabilir.
Onbeş dakikadan kısa devam eden, 24 saat içinde yinelemeyen, jeneralize tipte febril konvülsiyonlar, rahat febril konvülsiyon olarak nitelenir. İlk kez geçirilen rahat febril konvülsiyonda tanı için kan sayımı, biyokimyasal testler, EEG ve kraniyal görüntüleme gerekmez.
İlk febril konvülsiyonda, hasta 12 aydan küçükse, düzgüsel şuur durumuna nöbet ertesinde kısa sürede dönememişse yada nöbet karışık ise, merkez sinir sistemi enfeksiyonu olasılığı ne olursa olsun dışlanmalıdır (Akut Menenjit rehberine bkz. Sayfa 167)
Ek olarak ateşsiz nöbet öyküsü var ise hasta epilepsi yönünden araştırılmalıdır.

Karışık febril konvülsiyon
Konvülsiyonun 15 dakikadan uzun sürmesi
Konvülsiyonun fokal olması
Yirmi dört saat içinde birden fazlaca konvülsiyon olması
Hastanın 6 aydan minik yada 5 yaştan büyük olması

Nöbet tekrarında risk faktörleri
İlk febril konvülsiyonun bir yaşın altında geçirilmesi ya da karışık tipte olması
Birinci aşama yakınlarda epilepsi ya da febril konvülsiyon öyküsü
Sık enfeksiyon geçirme
Nöromotor gelişmenin geri olması
Konvülsiyonun ateş hafifçe yüksekken (40°Cnin altında) ortaya çıkması
Ateş yükselmesiyle konvülsiyon arasındaki sürenin 2 saatten kısa olması
Febril konvülsiyonun her üç çocuktan birinde tekrarlama riski vardır. Tekrarlama
oranı, risk faktörü yoksa %10ken, risk faktörü sayısı üç ve üstündeyse %100e çıkabilir.

Tedavi
Amaç ateşin düşürülmesi, konvülsiyon sürüyorsa durdurulması, ateşe neden olan
enfeksiyon odağının bulunarak uygun tedavi verilmesidir.
Hasta getirildiğinde konvülsiyon sonlanmış olan, hasta 12 ayın üstünde ve genel durumu iyi, febril konvülsiyon basitse, hasta ateşi düşürülüp, nedene yönelik tedavi planlanıp, aileye lüzumlu bilgiler verilerek evine gönderilebilir.

Ateş kontrolü
Giysiler çıkarılır, çocuk ince bir elbise ile bırakılır.
Oda sıcaklığı 18-20°Cye ayarlanır.
Koltuk altı ateşi 38°Cnin üstündeyse;
Parasetamol : 10-15 mg/kilogram/doz, 4-6 saatte bir ağızdan yada rektal ya da İbuprofen : 5-10 mg/kilogram/doz, 6 saatte bir ağızdan verilir.
Soğuk kompres, soğuk duş, alkol uygulaması yapılmamalıdır. Ilık suyla duş yaptırılabilir.

Konvülsiyon sürüyorsa yada gözlem esnasında yeni konvülsiyon başlamışsa
Hasta düz bir zemine yan yatırılır.
Hava yolunun açıklığı denetim edilir
Ağız açık ise ‘airway konur.
%100 oksijen verilir.
Rektal diazepam uygulanır: Mümkünse rektal biçim kullanılır; yoksa, aynı doz ampul formu beslenme sondası ile rektal yoldan uygulanır. Sonda 5 santimetre uzunlukta kesilip
yarısı rektuma yerleştirilir:
– 1 ay-5 yaş : 0,2-0,5 mg/kilogram/doz, en fazlaca 5 mg/doz
– 5 yaş üstünde : 0,2-0,5 mg/kilogram/doz, en fazlaca 10 mg/doz

Profilaksi
Tekrarlayan karışık febril konvülsiyonda ya da risk faktörü sayısı 3 yada daha çoksa bir uzmana danışılarak;
1. Aralıklı (intermitan) profilaksi uygulanabilir.
– Yakıcı hastalığın ilk 2 gününde rektal (ya da ağızdan) diazepam 0,5 mg/kilogram/gün, 2 dozda ya da
– Nöbetin durdurulması ve uzun devam eden nöbetlerin engellenmesi amacıyla rektal diazepam
2. Sürekli profilaksi uygulanabilir.
– Fenobarbital : 5 mg/kilogram/gün, 2 dozda, ağızdan ya da
– Sodyum valproat : 20-30 mg/kilogram/gün, 2-3 dozda, ağızdan

Sevk
İlk febril konvülsiyon 12 ayın altında geçirilmişse
İlk nöbet karışık febril konvülsiyonsa
Mental retardasyon, mikrosefali yada düzgüsel olmayan nörolojik bulgular var ise
Ateşsiz konvülsiyonlar var ise
Epilepsi yada intrakraniyal patoloji düşünülüyorsa
hasta sevk edilmelidir.

Aileye informasyon ve ikazlar
Febril konvülsiyonda genetik yatkınlık olabileceği
Febril konvülsiyonun epileptik bir nöbet olmadığı
Üç yaştan sonrasında tekrarlama riskinin düşük olduğu
Kısa süreli febril konvülsiyonun beyin hasarı yapmadığı
Aşı uygulamasının risk taşımadığı
Ateşin dereceyle izlenmesi ve ateş kontrolünün sağlanması gerektiği,
Febril konvülsiyonun oranda tekrarlayabileceği ve bu şekilde durumlarda:
– Hastanın düz bir zeminde yan yatırılması
– Hastayı tutarak konvülsiyonu durdurmaya çalışılmaması
– Kasılmalar esnasında çene, kol ve bacakları açmaya uğraşılmaması
– Ağızdan hiçbir şey verilmemesi
– Soğan yada başka bir maddenin koklatılmaması
– Hastanın üzerine soğuk su dökülmemesi, sadece ılık su ile duş yaptırılabileceği
aileye anlatılır.

Kaynaklar
1. Rosman NP. Febril Seizures. Pellock JM, Dodson WE, Bourgeois BFD, ed. Pediatric Epilepsy. New
York: Demos, 2001:163-72.
2. Knudsen FU. Febrile Seizures: Treatment and Outcome. Brain Dev 1996;18:438-49.
3. Stenklyft PH, Carmona M. Febrile seizures. Emerg Med Clin North Am 1994;12:989- 99.
4. Fukuyama Y, Seki T, Ohtsuka C, Miura H, Hara M. Practical Guidelines for Physicians in the Management
of febrile seizures. Brain Dev 1996;18:479-84.
5. American Academy of Pediatrics Provisional Committee on Quality Improvement, Subcommittee on
Febrile Seizures. Practice Parameter: the Neurodiagnostic Evaluation of the Child with A First Simple Febrile
seizure. Pediatrics 1996;97:769-72.
6. Rantala H, Tarkka R, Uhari M. A Meta-analytic Review of the Preventive Treatment of Recurrences of Febrile
Seizures. J Pediatr 1997;131:922-5.
7. Gal P, Reed MD. Medications. Behrman RE, Kliegman RM, Jenson HB, ed. Nelson Textbook of
Pediatrics, 16th ed. Philadelphia: Saunders, 2000:2235-304.

Kaynak : Sıhhat Bakanlığı Tanı Tedavi Rehberi