Merkez bankaları kısa vadeli faiz oranlarını (siyaset faizini) artırdığında hem bireylerin hem de şirketlerin borç para alması zorlaşmakta ve bu durum maliyetleri yükseltiyor. Böylece ekonomideki para miktarı azalmaya başlamaktadır. Para arzı daraldığında ve fiyatlar yükseldiğinde ise halka açık şirketlerin kıymeti düşmekte ve bu durum hisse senetlerinin kıymet kaybetmesine dolayısıyla insanların yatırım yapabileceği harcanabilir gelirlerin azalmasına sebep olmakta. Faiz oranları yükseldiğinde, devlet tahvilleri benzer biçimde güvenli varlıkların getirisi de artıyor, bu da yatırımcıları daha azca riskli varlıklara yönlendiriyor. Peki faiz oranları ekonomileri ve piyasaları iyi mi etkiliyor? Bitay Araştırma Departmanı Analisti Alper Samet Yorak bu suali faizin makroekonomik faktörler ile piyasa üstündeki rolünü baz alarak yanıtladı…
Makroekonomik faktörlerle korelasyon
Bitcoin’in hisse senetleri ve tahviller benzer biçimde geleneksel varlıklarla korelasyonu tarihsel olarak nispeten düşük olmuştur. Bu normal olarak kriptonun spekülatif çekiciliği yada kripto para piyasasının yeni bir piyasa olmasının bir sonucu olabilir, şundan dolayı kripto paralar hala her gün büyümeye devam eden ve daha hemen hemen yeni trilyon dolarlık bir varlık sınıfı haline gelen bir piyasadır. Öteki büyük varlık sınıflarını etkileyen aynı makroekonomik faktörlerin kripto para birimi piyasalarını negatif yönde etkilemeye başlaması şaşırtıcı olmamalıdır, şundan dolayı kripto para birimleri artık milyonlarca kişinin yanı sıra Wall Street ve başka yerlerdeki en büyük kurumların mühim bir kısmı tarafınca da ele alınmaktadır.
Genel çerçeveden bakıldığında kısa vadede bazen düşüş gösterse de Bitcoin ve borsalar arasındaki korelasyonun tüm zamanların en yüksek seviyesinde olduğu söylenebilir. Bu durum Bitcoin’in Nasdaq Teknoloji borsası ile neredeyse aynı şekilde hareket ettiğini kısaca beraber azaldığını ve yükseldiğini gösteriyor.
Yüksek faiz oranlarının kripto piyasası üstündeki tesirleri nedir?
Yüksek faiz oranlarının kripto piyasaları üstünde iki negatif tesiri vardır:
- Piyasaya meydana getirilen yatırım akışları azalır: Faiz oranları yükseldiğinde banka hesaplarında tutulan mevduatların getirileri artar. Yatırımcılar ise haiz oldukları kripto paraları ellerinden çıkararak nakit paraya döner ve risksiz getiri imkânına yönelir. Böylece kripto para piyasalarına yatırım akışları azalır, piyasadan para çıkar ve kripto varlıklarda aşağı yönlü fiyat baskıları çoğunlukla görülür.
- Kripto para birimi projelerinin zımni değerlemeleri azalır: Daha yüksek faiz oranları, bir kripto para birimi projesinin nakit akışlarına uygulanan iskonto oranını yükseltir, bu da projenin kıymetini azaltır.
Devlet tahvilleri, bono ve repolar benzer biçimde risksiz yatırım araçlarının getiri oranı arttığında daha uygun bir yatırım alternatifi haline gelir ve yatırımcıların bu güvenli liman olarak anılan yatırım araçlarına akın etmesine niçin olur.
Faiz oranlarının yükselmesi kripto para piyasasında fiyatların düşmesine yol açan bir yayılma tesiri yaratır. Bu yayılma tesiri, yavaşlayan ekonomik aktivite, daha azca iş yatırımı ve faaliyeti ile kriptoya elverişli olmayan negatif bir makroekonomik zemin oluşturur.
2022’nin başlarında kripto para birimi tutarları öteki riskli varlıklarla beraber düşerken, petrol de dahil olmak suretiyle birçok emtia oldukça yükseliş gösterdi. Sadece bu hareketlerin çoğunun kısa ömürlü olduğu kanıtlandı. Yükselen oranların yavaşlaması yada durması beklenirken hem petrol hem de Bitcoin liderliğindeki kripto paralar 2023 yılı başından itibaren kendilerine uygun bir zemin bulmuş benzer biçimde görünüyor.
Yüksek faiz kararlarının tesirinde kripto para piyasalarında rüzgâr iyi mi tersine döner, yeni boğalar iyi mi gelir?
Ilk olarak kısıtlayıcı bir makroekonomik gündem içerisindeyiz ve piyasalar üstün dereceli derecede faiz artırımının görüldüğü ve görülmeye devam etmiş olduğu bir dönem yaşıyor ve ek olarak ekonomilerin küçülmeye hazırlandığı bu zamanda oldukça dirençli gözüküyor. Önceki zamanlara bakılırsa dayanıklılığı ve olgunluğu artan, krizleri yönetme başarısı gösteren firmalar ve projeler yeni yükseliş dönemlerinde daha da süratli gelişmeler izah edebilir.
2022 yılının peşinden;
- Luna – Terra vakaları ile FTX benzer biçimde piyasa üstünde kırılganlık yaratacak projelerin iflaslarının geride kalması ve öteki sağlam projelerin sıkıntılı finansal koşullarda ayakta kalması,
- 2024 yılı Mayıs ayı civarında gerçekleşecek Bitcoin Halving (yarılanma) ile önden yaşanabilecek pozitif fiyatlama,
- Ekonomilerin, enflasyonun düşüşünün kalıcılaşmasıyla 2024 senesinde faiz oranlarını düşürmeye başlaması,
- SEC başta olmak suretiyle dünya genelinde düzenleyici kurumların kripto para piyasasını regüle edecek adımları atması,
- Hisse senedi, altın ve gümüş benzer biçimde emtialar ve devlet tahvilleri benzer biçimde finansal yatırım araçlarının getirilerinin yatırımcıları doyum etmemeye başlaması,
Bu benzer biçimde faktörler kripto para piyasasındaki yeni para girişlerinin artmasını ve daha sıhhatli fiyatlamalarını sağlayarak talebin arzı aşmasını ve böylece yeni rekorların kırılmasını önümüzdeki dönemde tetikleyebilir.
