Ezberler değişiyor: 5 farklı diyabet tipi tanımlanacak

 

Bu yıl 10’uncusu meydana getirilen ve ‘hormon dünyasının köprüsü’ olarak 36 ülkeden dünyanın en mühim endokrinoloji ve metabolizma uzmanını Türkiye’de bir araya getiren ‘EndoBridge 2022 Kongresi’, 20-23 Ekim tarihleri içinde Antalya’da gerçekleştirildi. Kurultay Başkanı Prof. Dr. Okan Bülent Yıldız, bu yıl kongrenin en mühim mevzu başlıklarından birinin ‘diyabetin tekrardan sınıflandırılması’ bulunduğunu söylemiş oldu. Tıp dünyası oldukca yakın bir tarihte artık diyabet hastalarını yalnız Tip 1-ve Tip 2 diyabet olarak değil, 5 değişik diyabet tipi ile tanımlayacak ve tedaviler de buna gore tekrardan şekillenecek. Prof. Dr. Yıldız, her hastaya standart tedavi yerine diyabette de kişiye hususi tedavileri gündeme getiren bu yeni gelişme hakkında mühim açıklamalarda bulunmuş oldu.

‘İKİ TÜR HASTALARI TANIMLAMADA YETERLİ DEĞİL’

Prof. Dr. Yıldız, bu yıl EndoBridge toplantısında diyabetin tekrardan tanımlanması, yeni tipleri ve tedavisiyle ilgili son olarak gelişimleri detaylı bir halde değerlendirdiklerini belirterek, “Bugün için diyabette temelde Tip 1 ve Tip 2 diyabet olarak sınıflandırma yapılıyor. Dünyada diyabet teşhisi almış şahıs sayısı 500 milyonun üstünde ve diyabet öncesi evrede dediğimiz prediyabet ya da gizli saklı şekeri olan şahıs sayısı da 500 milyon kadar. Dolayısıyla 1 milyardan fazla insanoğlunun, şeker yükselmesi ile ilgili problemi bulunduğunu biliyoruz. Burada kafa karıştırıcı konulardan bir tanesi, diyabet sınıflandırılmasında Tip 1 ya da Tip 2 kullanımının artık kafi gelmediği. Şundan dolayı biz biliyoruz ki aynı derslik içinde, mesela Tip 2 diyabet hastaları içinde bazı hastalar birbirinden değişik klinik özellikler gösterebiliyor. Bu yüzden diyabet sınıflandırmasında artık, 5 tiplendirmenin kullanılması gündemde. Yeni emekler gösteriyor ki bu şekilde kişiselleştirilmiş, öngörücü, önleyici tıbbı uygulamamız daha kolaylaşacak” dedi.

‘OLUŞMA MEKANİZMASINA GÖRE YENİ SINIFLANDIRMA YAPILACAK’

Diyabetin her hastada farkı mekanizmalarla ortaya çıktığına işaret eden Prof. Dr. Yıldız, “Mesela otoimmün nedenler diye bildiğimiz, vücudun bağışıklık sisteminin insülin meydana getiren pankreastaki Beta hücrelerini yabancı benzer biçimde kabul edip bunlara saldırmasıyla oluşan diyabeti, Tip 1 diyabet olarak tanımlıyoruz. Çoğu zaman çocuklukta ya da erken yaşlarda başlamış olan bu tipin ana mekanizması bu. Fakat bunun haricinde 4 değişik tipten de bahsediyoruz artık. Bunlardan biri, ciddi insülin yetersizliğiyle gelişen diyabet. Burada esas sorun, insülinin yeterince yapılamaması. Fakat mekanizması, bağışıklık sistemi ile ilgili değil. 3’üncü tipte de insülin direnci söz mevzusu. Burada da aslına bakarsak pankreastaki Beta hücreleri insülin yapabiliyor fakat, doku ve organ düzeyinde kafi olmuyor bu insülin salgısı. 4’ncü tip, aşırı kiloluluk ile ilgili. 5’incisi ise yaşlanma ile ilişkili hafifçe diyabet. Niçin bu şekilde yeni 5 değişik derslik kullanmak gerekiyor? Şundan dolayı bunların klinik gelişimleri birbirinden değişik” diye konuştu.

‘HER TİPİN OLASI RİSKLERİNİ ÖNGÖRMEK DAHA KOLAY OLACAK’

Gelecek yıllarda bu mevzunun bilim dünyasında daha oldukca gündeminde olacağına dikkat çeken Prof. Dr. Yıldız, sözlerini şu şekilde sürdürdü:

 

“Diyabetin daha erken evrede bu yeni tiplendirmelerle isimlendirilmesi yardımıyla her bir tipe gore, ‘kişiye hususi’ tedavilerin planlanması, her bir tipin kendine özgü risklerinin daha erken dönemde denetim altına alınması ve diyabetin bu alt tiplerine gore kullanacağımız tedavi şekillerinin de farklılık göstermesi mümkün olacak. İnsülin direncinin ciddi olduğu hastalarda, denetim altına almak daha mühim hale gelecek. Gerek beslenme düzeninde yapılacak düzenlemeler, gerekse yaşam tarzında yapılacak değişimler öne çıkacak.”

 

‘GEREKSİZ İLAÇ KULLANIMI DA ÖNLENECEK’

Diyabette yeni tiplendirme ile hastalarda kullanılacak ilaçlarda da farklılıklar olacağını belirten Prof. Dr. Okan Bülent Yıldız, “Mesela Tip 2 diyabet teşhisi alan birçok hastanın benzer ilaçları kullandığını, aslına bakarsak bu ilaçların hepsinin her hastada aynı etkiyi göstermediğini biliyoruz. Şundan dolayı altta yatan niçin değişik. Dolayısıyla bugün aşırı kiloluluk ile ilişkili diyabetin daha hafifçe olacağını, yalnız kilo yönetimi ile şekerin denetim altına alınabileceğini, bu aşamada kilo yönetmeksizin gereksiz yere bir ya da daha çok sayıda ilaç kullanımının yanlış bulunduğunun altını çizeceğiz. Elimizde diyabet tedavisi için oldukca geniş bir yelpaze var. Aslen bu yeni tiplendirmelerin birbirlerinden klinik farklılıkları daha iyi anlaşılmaya başlandığında, elimizdeki bu tedavi seçeneklerini de kişiye hususi olarak, daha doğru ve etkin bir halde konumlandırabileceğiz. Yeni verirler toplandıkça, bilhassa de yeni tiplendirmelerin kullanımı da arttıkça, diyabete bağlı körlük ya da böbrek hasarı benzer biçimde, hastalarda hangi komplikasyonun tesiri daha süratli ya da daha çok gelişecek, bunu öngörmek de mümkün olabilecek” ifadelerini kullandı. (DHA)