Enerji sektörünün tüm yönleriyle ele alındığı, Turkuvaz Medya Grubu tarafınca düzenlenen ‘6. Enerji ve İklim Forumu: Yeşil Yüzyıl – Bugünü ve Geleceği Tasarlamak’ Enerji ve Doğal Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar’ın katılımıyla gerçekleştirildi. Sabah Gazetesi Iktisat Müdürü ve Köşe Yazarı Istek Güngör ve A Para Genel Gösterim Koordinatörü Hasret Doğaner’in açılış konuşmalarıyla süregelen foruma, ilk olarak Internasyonal Yenilenebilir Enerji Ajansı (IRENA) Başkanı Francesco La Camera, video konferansla katıldı. Peşinden Politika bilimci, Yayıncı, BRENNUS Enstitüsü Danışmanı Ulrike Reisner de, katılmış olduğu online canlı bağlantıyla Avrupa Birliği’nin enerji rejimini değerlendirdi. Çeşitli panellerin peşinden düzenlenen ‘Döngüsel Ekonomiye Geçişte Fırsatlar ve Zorluklar: Hidrojenin Görevi’ başlıklı hususi oturumda ise TÜBİTAK MAM Başkan Danışmanı, ICARE-CNRS Fransa Kurucu Direktörü Prof. Dr. İskender Gökalp, Sabah Gazetesi Yazarı Feride Cem Halıcı’nın sorularını yanıtladı. ‘COP ve Sonrası’ adlı oturuma, İklim Değişikliği Konferansı COP 28 CEO’su Adnan Amin, video konferansla katılım sağlayarak, hususi açıklamalarda bulunmuş oldu. Peşinden düzenlenen ‘Enerjinin Geleceği’ adlı oturumda da Sabancı Tüm ortaklık Enerji Grup Başkanı Kıvanç Zaimler, enerji sektöründeki gelecek vizyonunu ve mühim stratejileri değerlendirdi. Zirve, 4. Enerjimiz Geleceğimiz Ödül Töreni ile bitti.
Zirvenin ana sponsorluğunu Halkbank, Kalyon Enerji, Türk Telekom, Vakıf Leasing, Ziraat Bankası, cosponsorluğunu Enerji SA, RHG Enertürk Enerji, Smart Güneş Teknolojileri, SOCAR Türkiye, destek sponsorluğunu ise Akfen, BioTrend, Karakan Enerji, D&R, Epiaş, İdefix, NaturelGaz, Orge Enerji Elektrik Taahhüt A.Ş, Papara, Shell ve Sıkıntılı Enerji üstlendi.
Francesco La Camera
5 MİLYAR DOLAR YATIRIM HEDEFİ
Zirvenin ilk hususi oturumuna Internasyonal Yenilenebilir Enerji Ajansı (IRENA) Başkanı Francesco La Camera, video konferansla katıldı. La Camera, ”Yenilenebilir Enerji: Daha Güvenli Bir Geleceği İnşa Etmek’ başlığını taşıyan konuşmasında, “Yenilenebilir enerjinin, Paris Antlaşması’na uyum sağlayabilmesi için 2030 yılına kadar üç katına ve enerji verimliliğinin ise iki katına çıkarılmasının en gerçekçi rota düzeltme eylemi olduğuna dikkat çekti. “IRENA Dünya Enerji Geçişi Görünümü 2030 Raporu’na nazaran dünyanın yenilenebilir enerji, enerji depolama ve yenilenebilir yakıt kullanımının yaygınlaştırılmasında mühim bir ivme kazanması gerekiyor” diye konuşan La Camera, “IRENA, ETAF olarak adlandırılan Enerji Geçişini Hızlandırma Finansman Platformu benzer biçimde proje destek platformları, stratejik finansman ve yatırım yardımı ile yenilenebilir enerjiye yönelik küresel geçişe ivme kazandırılmasında ön saflarda yer ediniyor” dedi. La Camera, son olarak ETAF’ın gelişmekte olan ülkelerde yürütülen yenilenebilir enerji projelerine 5 milyar dolar yatırım sağlamayı hedeflediklerini de belirtti.
Prof. Dr. İskender Gökalp
“HİDROJEN ÖNEMLİ BİR ÇÖZÜM OLACAK”
Panelin peşinden düzenlenen ‘Döngüsel Ekonomiye Geçişte Fırsatlar ve Zorluklar: Hidrojenin Görevi’ başlıklı hususi oturumda da TÜBİTAK MAM Başkan Danışmanı, ICARE-CNRS Fransa Kurucu Direktörü Prof. Dr. İskender Gökalp, Sabah Gazetesi Yazarı Feride Cem Halıcı’nın sorularını yanıtladı. Prof. Dr. İskender Gökalp, hidrojenin gündeme gelmesinin fosil yakıttan uzaklaşmada mühim bir adım bulunduğunun altını çizdi. Dünyada bugün averaj 80 milyon ton saf hidrojen üretildiğine dikkat çeken Gökalp, bunun rafine ve gübrede kullanıldığını söylemiş oldu. Sürdürülebilir ve bağımsız bir enerji politikası için hidrojenin mühim bir rol oynadığına da değinen Gökalp, “Hidrojeni üretirken karbondioksit salıyoruz. En temiz yöntem Yeşil Hidrojen dediğimiz suyun elektrolizi ile üretilen hidrojen. Fakat normal olarak elektroliz için ihtiyaç duyulan elektrik yenilenebilir enerji kaynaklı olmalı, örnek olarak kömür santrallerinden gelmemeli. Hidrojenin çeşitli sektörlerin karbonsuzlaştırılmasında ve döngüsel ekonomiye ulaşılmasında da mühim bir görevi var” dedi. Gökalp, örnek olarak, sivil havacılık sektörünün karbonsuzlaştırılması için ihtiyaç duyulan “sürdürülebilir havacılık yakıtı” üretiminde fosil kaynaklı olmayan organik kaynaklara (örnek olarak atıksu arıtma tesislerinden çıkan balçık) ve Yeşil Hidrojene ihtiyacımız olduğuna da dikkat çekti. Gökalp, ek olarak trafik sorununa da hidrojenin mühim bir çözüm olacağına işaret etti. Konuşmasını sonlandırırken, hidrojen yolculuğunda beyin göçüne ihtiyacın bulunduğunu söyleyen Gökalp, gidenlerin geri gelmesi ve gitmemeleri içinde uygun koşulların sağlanması gerektiğine vurgu yapmış oldu.
Adnan Z. Amin
“YATIRIMLAR 1.77 TRİLYON DOLARA ULAŞTI”
Hususi oturumlara video konuşma ile katılan adlardan biri İklim Değişikliği Konferansı COP 28 CEO’su Adnan Z. Amin oldu. ‘COP ve Sonrası’ adlı oturumda konuşan Amin, hususi açıklamalarda bulunmuş oldu. Dünyanın küresel enerji dönüşümünde eleştiri bir kavşak noktasında bulunduğunun altını çizen Amin, “Bu dönüşüm öngörülmemiş bir hızla devam ediyor. 2011 yılından bugüne bu süreç beş kat hızlandı” dedi. Geçen yıl dünyadaki toplam enerji kullanımının oldukça büyük bölümünün yenilenebilir kaynaklardan geldiğini belirten Amin, “Enerji üretimindeki yenilikler, batarya teknolojisindeki gelişmeler enerji ortamını değiştiriyor. Düşük karbon ekonomisine yatırımlar 1.77 trilyon dolara ulaştı” diyerek, bu alana meydana getirilen yatırımların ebatlarına işaret etti. Yenilenebilir enerji kaynakları üstünde de yorumlarda bulunan Amin, “Enerji üretiminde yaşanmış olan değişimler jeopolitik ittifakları tekrardan şekillendiriyor. Bolca oranda yenilenebilir enerji kaynakları olan ülkeler yeni güç odakları olarak yükseliyor. Bu gelişmeler hem fırsatlar hem de tehlikeler ortaya koyuyor. Türkiye’nin bu dönüşümdeki görevi dirimsel bir ehemmiyet taşıyor. Türkiye kendisini bir ilerleme merkezi, bir yenilik merkezi olarak daha temiz bir enerji geleceğine doğru konumlandırabilir. Asya ve Avrupa içinde köprü olan Türkiye, bölgesel önder olma potansiyeline haiz. Sayın Enerji Bakanı Alparslan Bayraktar konuşmasında Türkiye’nin yenilenebilir enerji kapasitesini iki kat artırmayı hedeflediklerini söylemiş oldu. Dayanışma ve ortaklık yardımıyla çabalarımızı birleştirebilir, iklim değişikliğinin etkilerini azaltabiliriz” dedi.
Ulrike REİSNER / Politika bilimci, Yayıncı, BRENNUS Enstitüsü Danışmanı
“Avrupa’da tedarik sorunları Türkiye için fırsat”
Avrupa’da politika alanında senelerdir enerji odaklı çalışıyoruz. Brüksel’in enerji politikasının karanlık yüzüne değinmek isterim. Buna Avrupa Birliği (AB) içinde enerji diktatörlüğü diyorum. AB, Avrupa Konseyi ile beraber bir mevzuata dayanmadan, üye devletlerin egemenlik haklarına saygı göstermeden bir enerji politikası güdüyor. Bunu yaparken hukuki bir maddeyi gösteriyor ve genel bir tekinsiz durumdan bahsediyor. AB’nin almış olduğu tedbirler kendi üye ülkelerinin egemenlik haklarını ihlal etmemeli. AB Konseyi ve Avrupa Komisyonu dizgesel bir halde ülkelerin enerji çıkarları ile ilgili politikalarını ‘acil’ durum başlığı altında etkilemeye çalışıyor. Bilhassa Rusya’ya olan yaptırımlar AB’ye enerji girişini oldukça sınırladı. İkinci mevzu ise Yeşil Mutabakat. Yeşil mutabakat dogmatik bir sözleşme, ekonomik olarak son aşama sorunlu ve Avrupa’da sektöre büyük bir yük bindiriyor ve rekabeti bozuyor. Şu anki ortam 2025’e kadar sıfır emisyon hedefine ulaşmamızı pek mümkün kılmıyor. Karbon vergisi ve yeni uygulamaların çelik benzer biçimde sektörlerde etkinlik gösteren üreticileri de zorlayacak benzer biçimde görünüyor. Ekonomik sayılara baktığımızda Almanya başta olmak suretiyle Avrupa’nın yeni enerji politikasının zararlarını göreceğini düşünüyoruz. AB’de tedarik sorunlarının artması Türkiye benzer biçimde ülkeler için fırsat olabilir. AB’de enerji talebi artarken Rusya ile meydana getirilen kontratlar tekrardan gözden geçiriliyor. Kontratlar bozulmak isteniyor. Bu Türkiye için dikkatle izlenmesi ve fırsat olarak görülmesi ihtiyaç duyulan bir alan.
Kıvanç ZAİMLER / Sabancı Tüm ortaklık Enerji Grup Başkanı
“Yol haritamız ve stratejilerimiz belli”
Bugün dünyada en mühim konulardan biri jeopolitik rekabet. Ve gene bugün dünyanın neresine giderseniz gidin her alanda ana mevzu iklim değişikliği. Firmalar ve devletler için sürdürülebilirlik, moda kelimenin ötesinde zorunluluk haline geldi. Teknolojik değişiklik hızı da oldukça mühim. Geldiğimiz noktada depolamayı, daha verimli rüzgâr türbinlerini, daha verimli güneş panellerini, yeşil hidrojeni ve jeotermali konuşuyoruz. Ek olarak bu ortamda suni zekâ ve veri ile neler yapabileceğimize kafa yoruyoruz. Yerli ve yenilenebilir kaynaklarımızla bugün yenilenebilir kurulu gücümüz yarıdan fazla. Arz güvenliğinde bir sorun yaşamıyoruz. Doğalgaz keşiflerimiz var. Yol haritamız ve stratejilerimiz belli. Almamız ihtiyaç duyulan oldukça yol var. Bu tarz şeyleri yapmak zorundayız. Bizim gerçek maliyetlerin yansıtıldığı bir dünyaya hızlıca geçmemiz lazım. Kamunun yükünün hafifletilmesiyle, sürdürülebilir ve dengeli bir piyasayı kurabiliriz. Böylece enerji krizi bigün kapımıza ulaştığında arz güvenliği problemi yaşamayız. Her yıl 4-5 bin megavat ek kapasiteyi konuşuyoruz fakat bu tarz şeyleri gerçeğe çevirmemiz lazım. Bu şekilde büyük bir potansiyeli olan enerji ülkesinin internasyonal nitelikli yabancı yatırımcılara ihtiyacı var. Internasyonal nitelikli yatırımcıya sinyaller vererek enerji sektöründeki güvenceyi vermek lazım.
YEŞİL DÖNÜŞÜME YATIRIMLAR ARTTI
Elektrikli araçların gelecekte daha oldukça kullanılması, güneş enerjisinin sektörde daha oldukça yer alması, İklim krizinin enerji piyasalarına tesirleri ve ülkelerin 2035 hedefleri…’Enerji Endüstrisi Dönüşümü Iyi mi Gerçekleştirebilir?’ panelinde firmalar yeşil enerji dönüşüm politikalarını masaya yatırdı.
6. Enerji ve İklim Forumu’nun hususi oturumlarının peşinden düzenlenen ilk panelin mevzusu ‘Yeşil Dönüşüm – Enerji Endüstrisi Dönüşümü Iyi mi Gerçekleştirebilir?’ oldu. Panelde, elektrikli araçlardan güneş panellerine, yenilenebilir enerjiden iklim krizinin etkilerine kadar pek oldukça mevzu masaya yatırıldı. Sektörün önde gelen firmalarının katılımıyla, enerjideki yeşil dönüşümün ele alındığı panelin moderatörlüğü; Sabancı Üniversitesi, İstanbul Internasyonal Enerji ve İklim Merkezi Araştırma Direktörü Bora Şekip Güray yapmış oldu. Bilhassa konuklarına e-mobilite, elektrikli otomobiller için üretilen piller ve enerji depolama mevzularında sorular yönelten Güray’ın konukları; RHG Enertürk Enerji Genel Müdürü Alpay Beyla, Enerjisa CEO’su Murat Pınar, Sıkıntılı Enerji CEO’su İ. Sinan Ak, SOCAR Türkiye CEO’su Elchin Ibadov ve Smart Güneş Teknolojileri Yönetim Kurulu Başkanı Halil Demirdağ oldu.
140 BİN TONDAN FAZLA SU TASARRUFU
Panelde konuşan SOCAR Türkiye CEO’su Elchin Ibadov’un zirvede değindiği konuların başlangıcında sürdürülebilirlik geldi. “Bizim oksijen maskesi konseptini unutmamamız lazım. Uçağa bindiğiniz vakit meydana getirilen anonslarda oksijen maskenizi ilkin kendinize, sonrasında çocuğunuza takının derler. Enerji piyasasında bu oldukça önemlidir. Biz sürdürülebilir enerjinin geleceğini planlarken, öteki taraftan kısa dönemdeki mevcut talebi rafineri ve kimya petrol sektörü ile ilgili kısa örneklerle durumu anlatmak isterim” diye sözlerine süregelen Ibadov, sürdürülebilir tayyare yakıtının, jet yakıtı yerine geçecek yakıtı söyledi. İlk elektrikli araçların pilinin mevcudiyeti kadar onun ebatlarına de vurgu meydana getiren Ibadov, tırlarda hemen hemen elektrikli mekanizmaların gelişmediğine dikkat çekerek, petrokimya ürünlerinin kullanımının bir süre daha devam edeceğini söylemiş oldu. Ibadov; “Bir taraftan biz gelecekle ilgili karbona bağlı olmayan ürünlerin oluşması için çalışırken, diğer taraftan da mevcut talebi karşılayacak üretimi yapmalıyız. Bugün bizim stratejimiz mevcut yatırımlarımızı, mevcut üretimlerimizi tam gaz devam ettirmek. Tayyare yakıtıyla ilgili çalışmamız devam ediyor. İnşallah yakın tarihte bunun müjdesini de vereceğiz. 140 bin tondan fazla su tasarrufu sağladık. Yeşil dönüşüme mühim bir katkı yapıyoruz” dedi. Emisyon Tecim Sistemi (ETS) hakkında da, “Güzel işler yapanları ödüllendiren bir sistem. ETS’nin Türkiye’de sanayiye ve çevreye katkı sağlayacağını düşünüyorum. Ar-ge ve inovasyonla ETS mantığına uygun hazırlıklarımızı sürdürüyoruz” diye konuştu.
“8 MİLYAR LİRALIK YATIRIM PLANLADIK”
Zirvede en oldukça dikkat çeken konuların başlangıcında ise elektrikli araçlar geldi. Bilhassa yerli ve ulusal aracımız olan TOGG’un piyasaya çıkmasıyla elektrikli araçlara olan yönelim daha oldukça arttı. Panelistlerden kabul edilen Enerjisa CEO’su Murat Pınar, son yıllarda sürdürülebilirlik ve karbon ayak izinin düşürülmesinde enerji sektörünün ana erkek oyuncu bulunduğunu belirtti. Depremin Enerjisa’yı da oldukça sarstığını hatırlatan Pınar; “Şimdi şehirlerin tekrardan kurulmasından bahsediyoruz. Bilhassa depremden en oldukça etkilenen il olan Hatay’ın geleceği için hem trafo hem kapasite hem de enerji nakil hatlarını içeren 2 milyar lira düzeyinde yatırım yaptık. Önümüzdeki üç yıl için ise 8 milyar liralık yatırım planladık. Bu yatırımlarla zelzele bölgesinin ayağa kaldırılmasını hızlandıracağız” diye konuştu. Pınar, elektrikli araçlara yönelik ise mühim mevzulara dikkat çekti. “Elektrikli araçlardaki gelişme oldukça konuşuluyor fakat aslen elektrikli araçlar fosil yakıtlı araçlardan daha eski. 2035’te toplam satılan araçların yarısının elektrikli olacağını düşünüyoruz. TOGG’un gelmesi, elektrikli araçlara olan ilginin artması, bizi elektrikli araçların şarj cihazları noktasında Avrupa’da üst sıralara taşıdı. Bu teknolojiler oldukça yeni. Gelişmeler sürüyor. Bugün dünyadaki tüm vasıta parkını değiştirmeye çalıştığımızda aslına bakarsan 50 yıldan bahsediyoruz. Türkiye bu anlamda talihli. Bu alanlarda yatırımlara devam etmek zorundayız. Bu bizim için bir seçenek değil, zorunluluk” diyerek elektrikli vasıta piyasasının önemine değindi.
“YATIRIMLAR KONUSUNDA ÇOK ÜMİTLİYİM”
RHG Enertürk Enerji Genel Müdürü Alpay Beyla ise, daha oldukça yenilenebilir enerjideki hedeflerine dikkat çekti. Enerji verimliliği ve yenilenebilir enerjide gelinen noktanın oldukça iyi bulunduğunu belirten Beyla; “Bugün siz Londra Borsası’nda ‘yeşil tahvil’ ihracıyla ilgili yatırımcılarla konuştuğunuzda karşılık bulabiliyorsunuz. Yatırımcı, ülkemizin geçmiş 5-10 yılda yaptıklarına bakıyor. Buna bakmış olduğu vakit da Türkiye’nin ortaya koyduğu mühim işler var. Yatırımcı da bunun için ne kadar uygun bir alan olduğunuzu görüyor” dedi ve son yıllarda meydana getirilen yatırımların tedarik tarafında da ciddi yatırımların olduğuna dikkat çekti. Beyla; “Bunun bir kısmı yabancı ortaklarla, bir kısmı yerli kaynaklarla yapılmış oldu. Dağıtım şirketlerinin yükü artacak. Bu tarafta da ciddi yatırımlar bizi bekliyor. Direkt yatırımlar mevzusunda oldukça ümitliyim” diye de ekledi. Türkiye açısından 2035 yılının yenilenebilir enerji mevzusunda mühim bir dönem olacağına vurgu meydana getiren Beyla; “2 milyon tane elektrikli vasıta hayal değil. Her 10 araca bir soket dediğinizde biz Türkiye’de 200 bin tane kamuya açık şarj noktasını elde etmiş olacağız. Bu da 1.5-2 milyar dolarlık bir yatırım” dedi. Avrupa’nın 2030 hedeflerine işaret eden Beyla, “Biz yenilenebilir enerjide de Avrupa’yı takip ettiğimiz, onların belirledikleri hedefleri bir noktada gerçekleştirdiğimiz için, elektrikli vasıta, e-mobilite, ulaşım benzer biçimde Avrupa Birliği’nin 2030 hedefleri hakkaten takdir edilmeli. 2030’da 280 milyar dolarlık bir yatırım öngörüyorlar. Bu da demek oluyor ki haftada 2 bin tane olan soket sayısı yatırımı 14 bin adetlere kadar çıkacaktır” diyerek şarj istasyon ağının genişleyeceğine dikkat çekti.
İ. Sinan AK / Sıkıntılı Enerji CEO’su
“2030 yılına kadar 2 milyar euro civarında yatırım yapmayı hedefliyoruz”
Artık enerjide dönüşüm başladı. Süratli adımlarla ilerliyoruz. Bu mevzuda hükümetimizin de atmış olduğu ciddi adımlar var. 2030-2035’e kadar bugüne dek yapılanın iki katı yatırım yapılması gerekiyor. Devlet üzerine düşen görevi yapmış durumda. Yabancı yatırımcıların da ciddi anlamda talepleri var. Önümüzdeki 2-3 yılda yenilenebilir enerji alanında ciddi anlamda bir dönüşüm öngörüyorum. Bu tarz şeyleri yapmak için altyapı kafi fakat önümüzdeki dönemde bunlar yetmeyecek. Bunun bir halde depolanması ve uygun saatte tüketilmesi de gündemimize gelecek. Pillerin en büyük üreticisi şu anda Çin. Bu pillerin bir halde Türkiye’de üretilmesi gerekiyor. Şimdi ikimiz de grup olarak bu alanda ciddi atılımlar yapacağız. 3 ila 5 bin megavat enerjinin devreye alınması gerekiyor. Bu önümüzdeki dönemde 10-15 bin megavata çıkabilir. Türkiye’de 5 bin megavat gücünde güneş enerjisi yatırımı devam ediyor. Elektrikli araçlar artıyor, Türkiye için bu stratejik bir ürün. Hem Türkiye’de hem de yurtdışında yatırım yapıyoruz. Şu anda ortalama 12 ülkede ekibimiz var, orada altyapı çalışmalarına başladık. 2030 yılına kadar 2 milyar euro civarında yatırım yapmayı hedefliyoruz. Bunda da tek başımıza ilerlemiyoruz. Bir ortak aldık. Daha doğrusu bir fon ile antak kalma sağladık. Avrupa’da hemen hemen büyük yatırımlar yapmadık. Söz mevzusu fonla yüzde 50 ortak olacak şekilde, parayı da oldukça fazla mesele etmeden ilerleyecek belli bir noktaya getirdik kendimizi. Hem teknik altyapı, hem ekipman, hem personel, hem de parasal mevzuları çözüp yolumuzda ilerliyoruz diyebiliriz.
Halil DEMİRDAĞ / Smart Güneş Teknolojileri Yönetim Kurulu Başkanı
“Güneş enerjisinde en talihli ülkelerden biriyiz”
Devletimiz desteklere ilkin güneş panelinden başladı. Ikimiz de ilk tesisimizi Gebze’de devreye aldık. Biz firmalar olarak devletin verdiği yönlendirmeyle hareket ederiz. Türkiye güneş mevzusunda en talihli ülkelerden biri. Almanya’da siz aynı panelle 1 kilovatsaat elektrik üretirken Türkiye’de 2 kilovatsaat üretiyorsunuz. 10 yılda sektörün geldiği yer oldukça iddialı. Açık ara en fazla elektrik üreteceğiniz enerji deposu güneş. Haiz olmamız ihtiyaç duyulan tek şey o teknolojiyi üretebilmek ve sema. 1 dolar yatırarak onun iki katını elde edebiliriz. Dünyada enflasyonu düşürme mücadelesi devam ediyor. İçerisinde ise yalnız yeşil enerji var. ABD, enflasyonun sebebini enerji maliyetleri olarak belirledi. 100 dolarlık doğalgaz 3 bin dolara kadar çıktı. ‘Piyasalar serbesttir fakat başı boş da değildir’ diye bir söz var. Enerji sektöründeki bu inanılmaz artışlar ve azalışlar, enflasyonun sebebi oldu. Haiz olduğumuz şey en ucuz şeydir. Siz enerjiye sahipseniz, fiyatını bilirsiniz.
Depremden dolayı iki büyük zararımız oldu. Sahalarda emek harcama imkânımız olmadı. Çevre Bakanlığı zarar tespiti yapmak için emekleri durdurdu. Projeler bitmedi. Dolayısıyla geçen yıl bizim için güneş enerjisinde bir yitik yıl oldu diyebilirim.
YENİLENEBİLİR ENERJİDE FIRSAT ÇOK
‘6. Enerji ve İklim Forumu’nun bir başka paneli de “Yeni Yatırım Alanları ve Yenilenebilir Enerjide Fırsatlar” temalı idi. Yenilenebilir enerjinin gelecek açısından önemine işaret eden panelistler, hususi sektörün bu alanda ciddi yatırımlar yaptığının altını çizdiler. Panelistlere nazaran bu enerji türü artık bir tercih olmanın ötesine geçmiş durumda….
Sektörde büyük ses getiren “6. Enerji ve İklim Forumu”nun “Yeşil Yüzyıl – Bugünü ve Geleceği Tasarlamak, Yeni Yatırım Alanları ve Yenilenebilir Enerjide Fırsatlar” temalı panelinde bilhassa yeni yatırım projelerine yer verildi. A Para Gösterim Koordinatörü & A Haber Iktisat Müdürü Hasret Doğaner’in moderatörlüğünde düzenlenen panelde, IC Enterra Yenilenebilir Enerji Genel Müdürü Taşkın Kızılok, Ağaoğlu Firmalar Grubu CEO’su ve Tatlıpınar Enerji Yönetim Kurulu Üyesi Burak Kutluğ ve Karadeniz Tüm ortaklık Ticari Operasyonlar Direktörü Emre Durmuşoğlu, mühim değerlendirmelerde bulunmuş oldu.
RÜZGARDA FİNANSMAN BULMAK GÜNEŞE GÖRE DAHA KOLAY
Yenilenebilir enerjiye odaklanmayı bir strateji olarak belirlediklerini ifade eden IC Enterra Yenilenebilir Enerji Genel Müdürü Taşkın Kızılok, “Bundan sonrasında güneş ve rüzgar başta olmak suretiyle depolamalı yenilenebilir enerjide büyüyeceğiz. Ülkemizin 2053 yılı ‘0’ emisyon hedeflerine uyum içinde hareket ediyoruz. Bir de 136 megavatlık bir YEKA projemiz var Hatay’da. Bunu oldukça önemsiyoruz. Asrın felaketine karşın geri adım atmadık. 2 ay içinde bu projeyi devreye alacağız. Bu proje hem çöken moralleri hem de ziyan olan sistemleri toparlamaya destek olacaktır. Depremin yaralarını sarmaya bir nebze de olsa katkımız olur mu diye bakıyoruz. Bölgesel ekonomiye mahalli istihdam ile karınca kararınca destek olmayı planlıyoruz” dedi.
Finansman ve yatırımlar mevzusuna da değinen Kızılok, “Tabiat dostu olmanız ve sürdürülebilirlik ilkelerini ispatlıyor olmanız, internasyonal platformlarda finansman bulabilmek için eleştiri ehemmiyet taşıyor. Ülkemizdeki tüm ana para kaynaklarını yenilenebilir enerji hedefleri için kullansak da gene de yetmez. Bu alanda internasyonal yatırım koşul. Karşı tarafla, doğru ikili anlaşmalar kurgulamak ise mecburi. Sürdürülebilir finansman ve sürdürülebilir yatırımların ehemmiyet kazanacağı bir dönemdeyiz. Şu an rüzgarda finansman bulmak güneşe nazaran daha kolay” diye konuştu.
Depolamalı projelerin önümüzdeki devrin en büyük yatırım alanı olacağını ifade eden Kızılok, “Depolamalı güneş ve rüzgâr projelerimiz de sürecek. Önümüzdeki süreçte sürdürülebilir finansman daha çok gündemde olacak. Ek olarak 9 değişik HES projemiz var. Yılda 1,2 milyar kilovatsaat elektrik üretimi yapıyoruz. Hedefimiz bu kapasiteyi daha da yukarı çekmek. Mevzuatın bizlere izin verdiği sürece hibrit yatırımlara odaklanıyoruz” açıklamasında bulunmuş oldu.
YENİLENEBİLİR ENERJİ ARTIK ZORUNLU
Dünya nüfusunun 8 milyarı aştığının altını çizen Ağaoğlu Firmalar Grubu CEO’su ve Tatlıpınar Enerji Yönetim Kurulu Üyesi Burak Kutluğ ise, “Fosil yakıtlar 100 yılda oluşamayacağına nazaran, enerjide başka seçeneklere bakmak zorundayız. Bunu görmezden gelemeyiz. Yenilenebilir enerjiden başka da bir seçeneğimiz de yok” dedi. Türkiye’de güneş enerjisi üretiminde frene basıldığına işaret eden Kutluğ, “Genel olarak rüzgar enerjisi tarafındaki finansman fırsatları değerlendiriliyor. Bizim güneş, rüzgar ve hidroelektrik enerjide şu anda 350 MW’lık bir portföyümüz var. Balkanlar, Türk Cumhuriyetleri ve Doğu Avrupa ülkelerindeki yatırımlarımızda bunu ilkin 500 MW’a, peşinden stratejik yatırımlarla 1000 MW’a çıkarmayı hedefliyoruz. Dünya genelinde yenilenebilir enerji için trilyon dolara yakın bir kaynak var iken, bizim de bundan maksimum oranı almamız gerektiğine inanıyorum. Eskiden ilkin proje geliştirip sonrasında finansman aranırdı, şimdi durum tam tersine döndü” dedi.
Şu anda Türkiye’de rüzgar enerjisi için finansman bulunduğunu, 2025-2026 itibariyle güneş enerjisi yatırımlarının da kolaylaşmaya başlayacağını belirten Kutluğ, Türk şirketlerinin yenilenebilir enerjideki başarısına vurgu yaparak, “Balkanlar’da yada Avrupa’da kesinlikle bu alanda çalışan bir Türk şirketi var. Iyi mi ki oralarda Türk inşaat firmaları var ise enerji firmaları da artık var. Ikimiz de depolamalı güneş ve rüzgarda büyümeyi hedefliyoruz. Eskiden ana para piyasalarında 50-100 bin yatırımcı vardı. Dijitalleşmenin yaygınlaşmasıyla beraber ana para piyasalarında artık milyonlarca yatırımcı var. Bu da sektörün büyümesine katkı elde edecektir. Firmalar bu gelişmeden faydalanacaktır. 5 seneden ilkin 1000 MW hedefimize ulaşmış oluruz” diye konuştu.
Geçen yıl üstün dereceli bir taleple halka arz gerçekleştirdiklerini de hatırlatan Kutluğ, sözlerini şu şekilde tamamladı: “Dünya adım adım hidrojene gidiyor. Ülke olarak bizim ajandamızda doğalgaz birazcık öncelikli olsa da hidrojen de radarımızda. Bunun için finansman gündemimizin başlangıcında geliyor. Bu ortamda dünyanın en öngörülebilir enerjisi güneş. Eskiden güneş enerjisi yatırımı inanılmaz pahalıydı. Balkanlar hedeflerimiz için bizlere fırsatlar sunuyor.”
OKYANUSYA’DA BİLE ELEKTRİK ÜRETİYOR
2000’lerin başlangıcında yüzer elektrik santrali işine başladıklarını ifade eden ve şu an dünya üstünde 6 bin MW kurulu güç ile, 4 bin megavatı inşa aşamasında olmak suretiyle toplam 10 bin powership’lik bir enerjiye haiz oldukları bilgisini veren Karadeniz Tüm ortaklık Ticari Operasyonlar Direktörü Emre Durmuşoğlu, Afrika ülkeleri başta olmak suretiyle, Latin ABD ve Ortadoğu’daki operasyonlarını her geçen yıl hızla büyüttüklerinin altını çizdi, Durmuşoğlu, “Powership (enerji gemisi) yatırımlarımız devam ediyor. Bilhassa Afrika’da bu işi bizim ölçeğimizde yapabilen bir rakibimiz yok. 2 haftada elektrik verebilecek bir operasyon gücüne sahibiz. Yalnız enerji üretmekle kalmıyor, Afrika devletlerinde bununla beraber toplumsal dönüşüme de öncülük etmeye çalışıyoruz. Bölgeyi iyileştirme hedefiyle toplumsal mesuliyet projeleri yapıyoruz. Afrika, Latin ABD hatta Okyanusya’da da elektrik üretiyoruz. Yalova’daki tersanemizde 4 bin megavata yakın şu anda inşa halinde olan gemilerimiz var. Türk bayrağını gemilerimizde dalgalandırmaya devam edeceğiz. Afrika’da yüzer enerji santrali ve imalatı meydana getiren şirket olarak bizlerden başka bu ölçekte yatırım meydana getiren yok. 40 tane powership’in 36 tanesini biz ürettik. Afrika’da Gana ile başlayıp 14 ülkeye yayıldık ve bunu 23 ülkeye çıkaracağız. Finansman arayışı olmadan kendi öz kaynaklarımızla bunu yapıyoruz” dedi.
Durmuşoğlu, “Hiçbir ülke bizi yalnız bir elektrik üreticisi olarak görmedi. Biz oralara, onlar için neler yapabileceğimizi özetleyen bir paket ile gidiyoruz. Afrika ya da Latin ABD ülkeleri benzer biçimde coğrafyalarda normalde oldukça uzun sürede tamamlanabilecek projeleri biz oldukça süratli tamamlıyoruz. Bu anlamda rakibimiz yok. Bunun haricinde gazın geleceğini de önemsiyoruz. Latin ABD’dan Asya’ya kadar gaz operasyonlarının içindeyiz” diye konuştu. Durmuşoğlu, Afrika ve Latin ABD’da büyük çapta bir gaz yatırımcısı olmayı hedeflediklerini aktardı.
