PARA ENERJİ/ HÜLYA GENÇ SERTKAYA Enerji depolama yatırımları, yenilenebilir enerjide çığır açacak. Son yıllarda yatırımcının ilgi odağı olan enerji depolama yatırımlarında gelişme ivmesi, enerji teknolojilerinde küresel yarış içinde olan ülkelerin mühim açılımlara imza atmasıyla artarak devam edecek. Enerji depolama faaliyetlerine ilişkin mevzuat altyapısını tamamlayan Türkiye de bu yarışta yer alacak.
DÜZENLEMELER, YEŞİL ENERJİ DÖNÜŞÜMÜNE MİHENK TAŞI OLACAK
Türkiye’de enerji depolama sistemlerinin kurulabilmesi için lüzumlu yasal mevzuatın ilk adımları Mayıs 2021’de yürürlüğe giren “Elektrik Piyasası Depolama Faaliyetleri Yönetmeliği” ile atıldı. Bu mevzuat çerçevesinde elektrik depolama sistemleri üretim ile tüketim tesisine bütünleşik olarak, ek olarak müstakil olarak kurulabildiğini söyleyen Internasyonal Güneş Enerjisi Topluluğu Türkiye Kısmı (GÜNDER) Depolama Komisyonu Başkanı Can Tokcan, “Yönetmelikle en önce müstakil elektrik depolama tesislerinin tedarik lisansına haiz olmak ve 2 MW kurulu gücünden düşük olmamak kaydıyla, aynı tedarik lisansı kapsamında bir yada birden fazla müstakil elektrik depolama tesisi kurulma imkanı getirildi. Hemen sonra elektrik depolama biriminin alt sınırı, TEİAŞ’ın yayınladığı teknik kriterler ile 10 MW’a çıkarıldı. 19 Kasım 2022’de EPDK tarafınca meydana getirilen değişimlerle, depolamalı elektrik üretim tesislerine yönelik yönetmelikler de nihai haline ulaştı” dedi.
ENSİA Yönetim Kurulu Başkanı Alper Kalaycı, 2022 yılı Temmuz’da Elektrik Piyasası Kanunu’nda elektrik depolama yatırımlarını teşvik etmek amacıyla oldukça mühim bir değişim yapıldığını anımsatarak, şunları kaydetti:
“Buna nazaran elektrik depolama yatırımı yapmayı taahhüt eden yatırımcılar, bu yatırımın kurulu gücüne eşit olacak şekilde rüzgâr ve/yada güneş enerjisi santrali yatırımları yapmak isterlerse direkt ön lisans alma hakkına haiz olacaklar. Yatırımcılara sağlanan bu avantaj, mevcut rüzgâr ve güneş enerjisi santrallerinin kapasite artışları de ilgilendiriyor olacak. Bu yatırımlar yenilenebilir enerji kaynakları destekleme mekanizmasından (YEKDEM) da yararlanabilecek. Bu kararın Türkiye’de yeşil enerji dönüşümünün sağlanmasında mihenk taşlarından bulunduğunu değerlendiriyoruz.”
10 Nisan’da Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren bir öteki düzenlemeye nazaran ise, pompaj depolamalı hidroelektrik santraller rezervuar alanına bakılmaksızın YEKDEM ve yerli katkı fiyat desteğinden yararlanacak. Yerli katkı fiyatı desteği, rüzgâr yada güneş enerjisine dayalı elektrik üretim tesisleri ile bütünleşik kurulan elektrik depolama tesisleri için de uygulanacak.
ASPİLSAN ENERJİ, AFETZEDELER İÇİN TURNA’YI TASARLADI
Lityum iyon pil üretim tesisini kuran ve 2022 yılı Haziran’da seri üretime süregelen ASPİLSAN Enerji’nin bilhassa hudut karakollarında yada müstakil karakollarda kullanmak için müdafa sanayisine yönelik olarak geçen yıl tasarladığı ufak enerji depolama sistemi 6 Şubat depremleri sonrasında afet bölgesinde kullanıldı. Afetlerin taşınabilir enerji kaynaklarının önemini gösterdiğini vurgulayan ASPİLSAN Enerji Genel Müdürü Ferhat Özsoy, şunları kaydetti:
“Tasarladığımız sistemi de Kilis’te bir karakolda deneyerek gereksinimleri karşıladığını, karakolun tüm elektrik ihtiyacını karşılamanın yanında mühim bir enerji tasarrufu sağladığını da gördük. Kontrol süresi bitiminde enerji depolama sistemimizi ASPİLSAN Enerji’ye getirmiştik. 6 Şubat depremleri sonrasında çadır kentlerdeki enerji ihtiyacını karşılayabileceğimizi düşünerek çabuk şekilde AFAD’la koordine edip sistemi hazır hale getirerek Kahramanmaraş’a yolladık. 10 gün Kahramanmaraş’ta hizmet veren sistem, orada gerekseme kalmayınca AFAD’ın talebi doğrultusunda Hatay’a taşıdık. Hatay Narlıca Mahallesi’ndeki çadır kente kurulan 100 kWh gücündeki sistem 2 bin depremzedenin bireysel elektrik kullanımı ve o bölgenin aydınlanma ihtiyacını karşıladı. Buradaki çadır kentte herhangi bir ilave enerji sistemi kullanmadan, güneşten elde ettiğimiz enerjiyi depolamak suretiyle 200 çadırın telefon şarjlarından aydınlatmaya kadar elektrik ihtiyacını karşıladık. Bu ürün şu an için bir prototip; sadece ülkemizin bu zor günlerinde mühim bir ihtiyacı karşılıyor olması bizim için mühim. Gelecekte inşallah bu tür mobil enerji depolama sistemlerini her türlü ihtiyacı karşılayacak şekilde alternatifli olarak hazırlamış olacağız. Lüzumlu hazırlıklarımızı yapıyoruz. Hatta afet döneminde Turna adını verdiğimiz mini bir depolama aleti geliştirdik. Kent şebekesi benzer biçimde elektrik alabiliyorsunuz. Hem elektrikli ev aletlerini kullanırken hem de taşınabilir cihazlarınızı USB ile şarj ederken kullanabiliyorsunuz. Ek olarak bir ışıldak benzer biçimde de kullanabiliyorsunuz. Afet bölgesindeki yurttaşlarımızın istifade etmesi için hususi olarak tasarlandı. Turna adlı ürünümüzü ortalama yedi gün içinde tasarlayıp bölgeye getirdik.”
ENERJİ DEPOLAMA, İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİ AZALTMANIN ANAHTARI
Enerji depolamanın iklim değişikliğini azaltmanın anahtarı olarak tanımlandığını söyleyen Global Enerji Derneği Başkanı Murat Arzu, küresel olarak, güç kapasitesinin yalnızca yüzde 3’ünün depolandığının altını çizdi. Küresel ısınmayı 2°C’nin altında tutmak için enerji depolama kapasitesinin 2050 yılına kadar üç katına çıkması icap ettiğini vurgulayan Arzu, “Bunu yapmak için süreci hızlandırmanın yenilikçi yollarına bakmamız gerekiyor. Araştırma şirketi BloombergNEF’in (BNEF) son olarak tahminine nazaran, dünyanın dört bir tarafındaki enerji depolama tesislerinin 2030 yılı sonuna kadar kümülatif 411 GW’a ulaşacağı tahmin ediliyor” dedi.
AKFEN YENİLENEBİLİR ENERJİ, EPDK’DAN DÖRT ÖN LİSANS ALDI
İlk depolamalı elektrik üretim tesisi ön lisansını alan şirketlerden biri, bir tek yerli ve yenilenebilir kaynaklardan üretim meydana getiren ve 700 MW’lık kurulu güce haiz Akfen Yenilenebilir Enerji oldu. Akfen Yenilenebilir Enerji’nin Kamuyu Aydınlatma Platformu’na yapmış olduğu açıklamaya nazaran; şirket, EPDK’dan Türkiye’nin ilk depolamalı elektrik üretim tesisi lisanslarından olan Çanakkale Üçpınar’da 50 MW, Erzurum’da 30 MW, Amasya’da 30 MW ve Aydın’da 30 MW olmak suretiyle toplam 140 MW’lık ön lisans aldı. Şirket bu tesislerin yanlarına aynı kurulu güçlerde olmak suretiyle toplam 140 MW’lık da elektrik üretim tesisi kuracak. Ayrıca Akfen Yenilenebilir Enerji, depolamalı üretim tesisi müracaatlarından iki projenin ise ön lisans süreçlerinin devam ettiğini duyurmuştu.
TÜRKİYE KENDİ BATARYA HÜCRESİNİ GELİŞTİRİP ÜRETECEK
Togg ve Farasis Enerji ortaklığında enerji depolama çözümleri geliştirmek suretiyle kurulan Siro Silgk Road Temiz Enerji Depolama Teknolojilerinin Batarya Geliştirme ve Üretim Kampüsü’nün inşaatına geçen hafta Başkan Recep Tayyip Erdoğan’ın katılımıyla meydana getirilen törenle başlandı. Gemlik’te Togg Teknoloji Kampüsü’nün tarafındaki 607 bin metrekarelik arazide inşa edilecek kampüste, batarya hücresi de dahil 20 GWs kapasite hedefiyle yapılacak üretim, bölgedeki fırsatlarla beraber 2035 yılına kadar 50 GWs üstüne çıkarılacak. Siro, otomotiv ve otomotiv dışı uygulamalarda Türkiye’nin yanında, bölgede 120 ülkeye de ihracat gerçekleştirecek. Bilinmiş olduğu suretiyle Siro, Türkiye ve çevresindeki ülkelerde otomotiv ve otomotiv dışı uygulamalar için enerji depolama çözümleri geliştirmek suretiyle Togg ve Farasis Energy tarafınca yüzde 50-50 ortak girişimle kurulmuştu. Siro Yönetim Kurulu Başkanı M. Gürcan Karakaş törende yapmış olduğu açıklamada, Siro’nun 10 yılda GSYH’ye 30 milyar euro’nun üstünde, cari açığın azaltılmasına 10 milyar euro’nun üstünde, istihdama da 7 bin çalışanın üstünde katkıda bulunacağını altını çizdi. Karakaş, “Maden üretiminden e-mobiliteye, durağan(durgun) enerji depolamadan mikromobiliteye Siro’nun çevresinde ortaya çıkacak ekosistem yardımıyla 12 milyar euro’nun üstünde bir yatırım ve GSYH’ye 10 yılda 110 milyar euro’nun üstünde toplam bir kıymet yaratılacak. Yüzde 80’i aşan bir yerlilik oranıyla 22 bin nitelikli istihdamın da önü açılacak” dedi.
300 ÇEŞİT BATARYA SİSTEMLERİNİN TASARIM VE ÜRETİMİ YAPILIYOR
ASPİLSAN Enerji’nin başlıca etkinlik alanları içinde pil üretim, telsiz, tabanca sistem, termal sistem, robotik, tıbbi aygıt ve İHA bataryaları, batarya blokları, tayyare ve helikopter aküleri, elektrikli vasıta bataryaları, raylı sistem bataryaları, enerji depolama sistemleri, şarj cihazları, batarya koruma ve yönetim (BMS) devreleri yer ediniyor. Şirket tarafınca Li-iyon pil, Ni-CD akü hücresi ve ortalama 300 çeşit batarya sistemlerinin tasarım ve üretimi yapılıyor. Bunun yanı sıra, ASPİLSAN Enerji’nin Türkiye’de tek üreticisi olduğu nikel kadmiyum aküleri tayyare ve helikopterler başta olmak suretiyle, raylı sistem araçlarında, deniz araçlarında, gemilerde kullanılıyor. ASPİLSAN Enerji, son dönemde şirket açısından mühim bir etkinlik alanı olarak ön plana çıkan enerji depolama sistemlerinin tasarımına ve üretimine de başladı. Konteyner EDS, mini EDS ve hususi tasarım EDS’ler ile ek olarak üretimini yaptıkları batarya ve pil bloklarının şarj cihazlarının da üretimi gerçekleştiriliyor. ASPİLSAN Enerji Lityum İyon Pil Üretim Tesisi ise Haziran 2022’de seri üretime geçti. ASPİLSAN Enerji’nin ürettiği piller, telsiz, jammer, robotik sistem, tabanca sistemi, elektrikli el aletleri, medikal, hibrit araçlar (HEV), akıllı tekstil ürünleri bataryaları, E-bisiklet, E-scooter, forklift, UPS sistemleri (Mini EDS) ve enerji depolama sistemlerinde kullanılıyor.
“Enerji depolama teknolojileri girişimciler için büyük fırsat”
Halil DEMİRDAĞ / Güneş Enerjisi Sanayicileri ve Endüstrisi Derneği (GENSED) Yönetim Kurulu Başkanı
Enerji depolamalı GES/RES santralleri, baz yük olarak görülen kömür/doğalgaz yakıtlı santrallerin önümüzdeki dönemde en büyük alternatiflerinden biri olacak santral tipleri. Bilhassa kömür/doğalgaz ithalatı sebebiyle vatanımızda cari açık oluşmasının başlıca sebebi olan bu santrallere, depolamalı tesis yatırımları yardımıyla gerekseme azalacak ve cari açık günden güne azalacak. Bu sebeple depolamalı tesislere olan talep ve ilgi günden güne artacak ve yatırımcılar için sürekli bir fırsat alanı oluşturacak. İhalesiz, yarışmasız kapasite verilmesinden kaynaklı depolamalı RES-GES projeleri mevcut yatırım fırsatları içinde. Bu kadar uygun şartların sağlandığı bir yatırım modeli yerli ve yabancı yatırımcılar için global bazda da oldukça cazip durumda. Enerji depolama teknolojisi, yatırım yapmak isteyen girişimciler için de büyük fırsat olacak. Yerli üretim depolama teknolojileri, desteklerden dolayı ilk tercih olacak. Üretim teknolojilerinin yanında bütünleşik tesislerin elektriği depolama ve şebekeye verme optimizasyonu mevzusunda yazılım üreticileri gerekecek. Ayrıca depolamanın tek başına istenilen etkiyi yaratamayacağını gören karar verici kurumlarımız depolamayla beraber GES ve/yada RES teşvik ederek, depolamanın baz yük tesiri göstermesini sağladılar. Kesintili üretim yapmış olduğu halde, üretimin ihtiyaçtan fazla olduğu saatlerde enerjiyi depolayabilen ve enerjinin kıymetli olduğu saatlerde onu satan bir sistem ile arz-talep dengesi sağlanması mümkün oldu. Toplam 27 bin 500 MW’lık depolamalı sistem öngörülüyor. Bu sistem üç saat çalıştırılırsa ortalama 9 bin 166 MW’lık bir kapasite olur. Piyasada bundan sonrasında beklenti, depolama tesisi maliyetlerinin düşmesi, yerli üretimin ve tedarikçi seçeneklerinin artması, proje geliştirme süreçleri açısından izinlerin hızlıca alınması olacak.
“2026’da sektör büyüklüğünün 11 milyar doları aşması öngörülüyor”
Murat DİLEK / Global Enerji Derneği Başkanı
Dünya karbondan arınma, net sıfır senaryolarını ve sürdürülebilir enerji politikalarını tartışırken, enerji depolama sistemlerinin önemi de giderek arttı. Internasyonal Enerji Ajansı’nın tahminleri konteyner tipi enerji depolama sistemlerinin (ESS) toplam kurulu kapasitesinin net sıfır senaryosunda 2030’a kadar 680 gigavat-saate (GWh) ulaşabileceğini gösterdi. Bu tahminlere nazaran 2022-2030 yılları aralığında artış 42.5 kat olarak hesaplanırken, mevcut talebin karşılanması için dünya genelinde kurulu ESS (enerji depolama sistemleri) kapasitesindeki senelik artışın 80 GWh’ın üstünde olması gerektiği açıklandı. Hükümetler, yalnızca enerji depolamaya mühim yatırımlarla mümkün olacak yenilenebilir penetrasyon için agresif hedefler belirledi. Bundan dolayı, enerji depolamadaki gelişme devam edecek. Global Enerji Derneği olarak hazırlamış olduğumuz ‘Globalde Enerji Depolamanın On Yılı’ raporumuzda belirttiğimiz benzer biçimde enerji depolamada süreç, koronavirüs pandemisi ve buna bağlı tedarik zinciri sorunlarının niçin olduğu aksaklıklara karşın talebi karşıladı. 2023 raporuna nazaran, küresel pil enerjisi depolama sistemi pazarının 2021’de 3.36 milyar dolardan 2022’de 4.34 milyar dolara yükselmesi ve yıldan yıla ortalama yüzde 29’luk bir büyümeyi temsil etmesi bekleniyordu. Enerji depolama sektöründeki büyümenin 2026’da 11 milyar doları aşmasının yada önümüzdeki dört yıl içinde toplam büyümenin yüzde 150 daha artmasının beklendiğini öngörüyoruz.
“Çinli şirket ile görüşüyoruz”
Burak GÜNAY / Win Solar Kurucu Ortağı
Win Solar olarak, güneş ve rüzgârın arkasından depolama alanında da yatırımlarımıza hız verdik. Şu ara aslolan heyecanımız depolama tarafındaki fırsatlar. EPDK lisanslı enerji depolama başvurularını almaya başladı. EPDK depolama yönetmeliği ile 250 bin megawatlık müracaat oldu ve ilk etapta 25 bin MW’ın hayata geçirilmesi planlanıyor. Enerji depolamada ilk etapta 25 MW depolamalı GES ile 40 milyon dolarlık bir yatırım için EPDK’ya başvurduk. Temel hedefimiz başvuruları 250 bin MW’ları kabul eden depolamalı GES alanında sektörün söz sahibi EPC şirketlerinden biri olmak. Enerji depolama alanında Çin merkezli bir teknoloji üreticisi ile görüşmelerde mühim yol kaydettik. Tüm dünya enerji arz güvenliği açısından da enerji depolamanın oldukça kırılgan bir mevzu bulunduğunun bilincinde. Girişimlerimizi rüzgâr ve depolama alanına da taşımayı planlıyoruz ve ‘Win Solar’ olarak ‘Win Energy’ şeklinde yeni bir yapılanmaya gidiyoruz. ‘Win Energy’ grubu ile güneşte Win Solar, rüzgârda ‘Win Wind’, enerji depolama alanında ise ‘Win Storage’ markası adı altında hizmet vermeyi planlıyoruz ve yenilenebilir enerji çözümleri ile süratli gelişme hedefliyoruz. Win Energy olarak güneş, rüzgâr ve enerji depolama teknolojisinin yer almış olduğu bir yenilebilir enerji grubuna dönüşüyoruz. Bu yılı 50 milyon dolar ciro ve 80 MW’lık yenilenebilir enerji santrali kurulumu yaparak kapatmayı planlıyoruz. Bu yıl güneş ve rüzgâr enerjisinde anahtar teslim santral kurulumlarıyla 80 KW’lık kurulu güç hedefindeyiz. 2023 hedefimiz bir tek güneşte 50 MW ile yılı kapatmak.
“İkinci enerji depolama yatırımını ABD’ye yapacağız”
Sami ASLANHAN / Kontrolmatik Teknoloji Yönetim Kurulu Başkanı
Kontrolmatik olarak küresel pazarda da enerji alanında bir gerekseme bulunduğunu gördük ve ikinci enerji depolama yatırımını ABD’da halletmeye karar verdik. Cenup Carolina eyaletinde toplam 320 bin metrekare arazi üstüne kurulacak ve ‘Pomega Energy Storage Technologies Inc.’ adıyla hizmet verecek yapınak için toplam 279 milyon dolarlık yatırım başlattık. Bununla beraber ABD’nin önde gelen bir enerji depolama sistem entegratörü ile lityum iyon (LiFEPO4) pil hücresi alımına yönelik çerçeve alım anlaşması imzaladık. Bu anlaşmaya nazaran, 2024’ün son çeyreğinden başlayarak 2028 sonuna kadar uzanan beş senelik süre zarfında Kontrolmatik Technologies Inc. tarafınca ABD’de lityum demir fosfat (LFP) teknolojisi ile üretilecek olan toplam 7.5 GWh büyüklüğünde pil hücresi tedarik edeceğiz.
“Depolamada 2030’a kadar 350 GW kurulu güce ulaşılması öngörülüyor”
Fahrettin Amir Arman / Hidroelektrik Santralları Endüstri İşadamları Derneği (HESİAD) Yönetim Kurulu Başkanı
Kullanılan teknoloji ne olursa olsun enerji üretimi, artık enerji depolamadan ayrı düşünülemiyor. Son yıllarda batarya teknolojisindeki gelişmeler, depolama tesislerinin kurulum hızını ve yatırım kararlarını pozitif etkiliyor. Enerji depolama artık dünya genelinde enerji politikalarında da mühim bir bileşen haline geldi. Almanya, İspanya ve Portekiz benzer biçimde ülkelerin tümü birleşik yenilenebilir enerji ve depolama projelerini ihaleye açmaya başladılar. Bunun yanında ABD ve Çin geçmişten süregelen büyük ölçeklerde depolama yatırımlarını sürdürüyor. İleriye baktığımızda, bugünden 2027 yılına kadar, yenilenebilir enerji sektörünün küresel olarak ortalama 2 bin 500 GW büyüyeceği tahmin ediliyor. Bu paralelde depolama kapasitesi talebinin de aynı ölçekte olmasa da artacağı düşünülüyor. 2030’a kadar 350 GW enerji depolama tesisi gücüne ulaşılacağı sektör araştırmacıları tarafınca tahmin ediliyor. Enerji depolama yatırımlarında ABD ve Çin başı çekiyor. ABD ve Çin 2030’a kadar küresel enerji depolama tesislerinin yarısından fazlasına haiz en büyük iki pazar olacak. Öteki en iyi pazarlar içinde Hindistan, Avustralya, Almanya, İngiltere ve Japonya yer alacak.
“Türkiye’nin rüzgâr potansiyeli daha verimli kullanılacak”
İbrahim ERDEN / Türkiye Rüzgar Enerjisi Birliği (TÜREB) Yönetim Kurulu Başkanı
Enerji depolama sektörünün hızla büyüyeceği aşikâr, rakamlar da bunu doğruluyor. Bu gelişme elbet ki ilgili regülasyonları da hızlandırıcı tesir yapıyor. Enerji arz güvenliğinin yanı sıra ülkeler için mühim olan oldukça mühim bir başlık daha var: Karbon emisyonlarını indirmek zorunda oluşumuz! Bu artık yaşamsal önemde bir zorunluluk. Daha çok yenilenebilir için de daha oldukça depolama çözümü kullanmanız mümkün olmalı. Bunun da yolu depolama regülasyonlarını da hızlandırmaktan geçiyor. Dünyada da vatanımızda de gidişat değişik değil, neredeyse aynı. Beklentiler net ve hükümetler de hem ülke emisyon hedefleri hem de kendi enerji arzlarını garantiye almak adına bu mevzuyu oldukça ciddiye alıyorlar. Halihazırda Türkiye’nin karasal ve deniz üstü toplam olmak suretiyle ortalama 200 bin MW’lık bir rüzgâr potansiyeli var. Depolama, bu potansiyelin oldukça daha verimli kullanılmasına imkân verecek.
“Hidrojen, depolamada çığır açan teknoloji getirecek”
Cem ÖZKÖK / Enerji Yatımcıları Derneği (GÜYAD) Yönetim Kurulu Başkanı
Enerji depolamanın yaşamımıza daha çok devreye girmeye başlamasıyla görevli ve yeşil enerji üretimi meydana getiren yenilenebilir enerji santralleri artık baz santral görevi üstlenebilecek hale geliyor. Enerji sürekliliği ve enerji arz güvenliği, bilhassa son birkaç senelik dönemde gördük ki, yaşamın devamlılığı açısından eleştiri ehemmiyet taşıyor. Talebin doğası gereği değişkenliği enerjinin arzını da buna uygun olmaya zorunlu kılıyor. Bu aşamada değişik enerji depolama teknolojileri devreye giriyor. Bunların içinde değişik kimyasal, elektriksel, elektrokimyasal, mekanik ve ısıl enerji depolama sistemleri yer ediniyor. Sanayinin, konutların ya da hastanelerin yada coğrafi olarak erişimin zor olduğu yerlerin enerji kullanım ya da depolama gereksinimleri da değişik olabiliyor. Bugün yaygınlaştığını gördüğümüz teknolojiler içinde daha oldukça pil dediğimiz batarya üstünden geliştirilen çözümler ön plana çıkıyor. Doğal bu piller değişik iletken maddelerle kullanılabiliyor. Depolama sistemlerinde şarj edilebilen pil sistemleri kullanmak gerekiyor, bu alanda da lityum iyon benzer biçimde, lityum polimer, nikel metal hidrür, nikel kadmiyum benzer biçimde değişik materyallerle oluşturulabilen piller bulunduğunu görüyoruz. Depolamada lityum iyon pil teknolojisi öne çıkıyor. Ek olarak depolamada öne çıkacak bir öteki yüksek potansiyelli alan da ‘hidrojen’ olacak. Hidrojen de depolamanın kendisi benzer biçimde çığır açan bir teknoloji getirecek.
“Kullanılacak sistem kaliteli ve güvenilir olmalı”
Alper KALAYCI / Enerji Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (ENSİA) Yönetim Kurulu Başkanı
Enerji depolama sistemleri ve yenilenebilir enerji santrallerinin beraber kullanılmasıyla kesintisiz ve yeşil bir enerji deposu devreye girmiş olacak. Bu aşamada önerimiz, kullanılacak sistemlerin internasyonal yetkinliği kabul edilmiş yüksek teknoloji ürünü olmaları… Uygulamada hata yaparak ülkemizi batarya çöplüğüne çevirmeyelim. Kullanılan ekipmanın kalitesi, dayanıklılığı, bataryaların yaşam ve döngü kapasiteleri bu aşamada ehemmiyet arz ediyor. Enerji ve batarya yönetim sistemlerinin muntazam ve doğru emek harcaması, ürünün emek verme modları, tepki süresi ürün seçiminde mühim faktörler içinde. Teknik şartname detaylarının da en kısa sürede yayınlanmasını bekliyoruz. Yan hizmetler, şebeke kontrolü arbitraj benzer biçimde ana başlıklara daha oldukça yöneleceğiz gelecek günlerde. Enerji depolamak ciddi bir iştir kullanacağınız sistem her anlamda kaliteli ve güvenilir olmalıdır.
“Hidrojen alternatif yakıtlar içinde öne çıkıyor”
Ferhat ÖZSOY / ASPİLSAN Enerji Genel Müdürü
Alternatif enerji deposu arayışları ehemmiyet kazanırken, hidrojen de alternatif yakıtlar içinde mühim avantajları ile öne çıkıyor. Hidrojen; amonyak/gübre, petrokimya/rafineri, cam benzer biçimde endüstri sektörlerinde, uzay ve müdafa sistemlerinde kapsamlı bir halde kullanılıyor. Sıfır karbon emisyonuna ulaşmak için hidrojen yalnızca bugünkü kullanımları ve elektrik için değil, bununla beraber endüstride ısı için, ulaşımda yakıt olarak kullanılacak. Hidrojen ekonomisi; hidrojenin üretimi, depolanması, iletimi/dağıtımı ve kullanılması alanlarını kapsıyor. Bu bağlamda ASPİLSAN Enerji olarak hidrojen ekosistemi içinde; temiz (yeşil) hidrojenin üretimi (elektrolizör) ve tüketimi (yakıt pilleri) mevzularında İstanbul Ar-Ge birimimiz ile etkinlik gösteriyoruz. İstanbul Ar-Ge Merkezi’mizde, yüksek saflıkta (yüzde 99,999) hidrojen ve oksijen elde etmenin mümkün olması ve endüstriyel olarak kendini kanıtlamış bir sistem olması sebebiyle PEM tipindeki elektrolizörlerin geliştirilmesini hedefliyoruz. Yeşil hidrojen ekosisteminin tüketim bölümünde ise, yakıt pilleri bulunuyor. Geleneksel enerji üretim sistemleri, yakıt içindeki kimyasal enerjiyi elektrik enerjisine dönüştürmek için birçok ara işleme gerekseme duyar ve her işlem sonucunda verimlilikleri düşer. ASPİLSAN Enerji İstanbul Ar-Ge Merkezimizde, PEM tipi yakıt pili geliştirme çalışmalarına devam ediyor.
“Türkiye’nin yüksek katma kıymetli ihracat potansiyeli ortaya çıkacak”
Can TOKCAN / GÜNDER Depolama Komisyonu Başkanı, İnovat Enerji Depolama Çözümleri Yönetici Ortağı
Türkiye’nin enerji sistemleri tedariki mevzusundaki pozisyonu düşünüldüğünde, enerji depolama sistemlerine yönelik hizmet ve ürün üretiminin hızlanması ile mühim bir ihracat potansiyeli ortaya çıkacak. Türkiye’de halihazırda bu bileşenlerin büyük bir kısmı üretilmekte olup, yerli üreticiler tarafınca kapasitenin arttırılmasına devam ediliyor. Örnek vermek gerekirse enerji depolama sistemi üretim kapasitesinin 2024 yılı başlangıcında 2 GWh/yıl olacağı düşünülüyor. Halihazırda batarya hücre ve modül üretimi yapılmakta olup, söz mevzusu kapasitenin süratli bir halde artacağı biliniyor. Güneş enerjisi sektöründe olduğu benzer biçimde teşvik mekanizmalarının geliştirilmesi ve yurtiçinde üretilen sistemlerin kullanımının teşvik edilmesiyle Türkiye’nin bilhassa Afrika, Avrupa, Orta Doğu ve Orta Asya’ya yönelik mühim ve yüksek katma kıymetli ihracat potansiyeli ortaya çıkacak.
“Afrika’nın en büyük depolama sistemini Sudan’da kurduk”
Ümit GÜRBÜZ / ASUNIM Yönetim Kurulu Başkanı
Depolama sistemleri üretimi ve entegrasyonu alanında yatırımlarımız mevcut. Enerji depolama alanında dünyanın sayılı, Afrika’nın da en büyük depolama sistemini 2021’de 33 MWh kapasite ile Sudan’da hayata geçirdik. ASUNIM olarak, bu alanda yoğun aktivitelerimiz var. Kendi tasarımımız olan ve Türkiye’de ürettiğimiz enerji depolama sistemlerini başta vatanımızda olmak suretiyle, dünyanın değişik ülkelerindeki projelerimizde de kullanıyoruz. Pazarın ivmesi için, depolamada kullanılan hammadde fiyatlarında sert düşüşün yada elektrik piyasasında özgür piyasa koşullarının sağlanmasının lüzumlu bulunduğunu düşünüyoruz. Bildiğiniz suretiyle vatanımızda Azami Uzlaştırma Fiyat (AUF) mekanizması söz mevzusu, bu mekanizma ile elektrik fiyatlarına kaynağa nazaran bir üst alım limiti getiriliyor, depolama sistemlerinin şebekeye entegrasyonundaki en büyük engel aslen bu mekanizma. Buna karşın şebeke hizmeti verme, öztüketimde kullanma ve peakshaving amaçlı kurulacak depolama sistemleri hali hazırda fizıbıl fakat oldukça ufak bir kullanıcı grubuna hitap ediyor.
“Türkiye’yi enerji depolamada da üretim üssü yapacağız”
Fatih Serkan ALBAYRAK / OzEnergy Yönetim Kurulu Üyesi
OzEnergy olarak ortalama 15 senedir Türkiye’de ve Avrupa’da güneş enerjisi alanında birçok etkinlik gösterdik. 2017’ye kadar değişik kimliklerle güneş enerjisi alanında değişik yatırımlar yaptık. 2017’den itibaren de ‘OzEnergy’ kurumsal kimliği altında, Türkiye’de ve Avrupa’da güneş enerji santrali yatırımlarında EPC şirketi olarak yer almaya başladık. Bu anlamda Türkiye’de ve Avrupa’da 350 MW’a yakın güneş enerjisi kurulumunda etken rol aldık. Malum, bilhassa son dönemdeki pandemi süreci ve Ukrayna’da yaşayanlardan sonrasında güneş enerjisi her zamandan daha çok ilgi gören bir yatırım alanı haline geldi ve güneş enerjisinin yanına da depolama alanında oldukça iyi talep gelmeye başladı. Enerji depolama alanında hem globalde hem de dünyada üretim, hizmet ve ileri mühendislik hizmetlerine olan talebin hızla artacağını öngörerek adımlarımızı Türkiye’nin enerji depolamada da bir üretim üssü haline gelmesi için atıyoruz. OzEnergy ve Exide Technologies olarak enerji depolama alanında işbirliğimizi genişlettik. Ülkemizin artan enerji depolama ihtiyacını karşılamak ve yeşil enerji dönüşümünde önder bir konuma taşımak, öncelikli hedeflerimizin içinde yer ediniyor.
“2023 seferberlik yılımız”
Arda YALI / ELİN Enerji Yönetim Kurulu Başkanı
ELİN Enerji olarak, üretim ve santral yatırım planımız var. Batarya üretmeyi planlıyoruz. 2023, Türkiye’nin enerjide dışa bağımlılığına son vermek suretiyle yenilenebilir enerjide güneşin payını çoğaltmak için bizim seferberlik yılımız. Dünyanın 2053 sıfır karbon emisyonu hedefinde Türkiye’de üretilen yenilenebilir enerji komponentlerinin görevi oldukça büyük olacak. Türkiye’de en yüksek yerlilik oranı ile üretilen fotovoltaik panellerimizi 100’ün üstünde ülkeye ihraç ediyoruz. İleri teknolojili bir üretim üssü olan ‘ELİN Enerji’ olarak 7 kıtada ‘Sirius’ panellerimizle Türk bayrağını dalgalandırıyoruz. Ayrıca hükümet politikaları tarafınca yönlendirilmesi ihtiyaç duyulan düşük karbonlu enerji yatırımlarının iklim hedeflerine ulaşmamız için süratli bir halde büyümesi gerekiyor. Tüm bölgelerde oldukça daha çok yatırım görmemiz gerekiyor.
