En girişimci kadınlar Karadeniz bölgesinde

PARA HABER/ 1952 senesinde Ord. Prof. Dr. Ömer Celal Sarc tarafınca kurulan İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi İstatistik Araştırma Merkezi İSAMER, hanım girişimciliğine yönelik çarpıcı bir emek harcama gerçekleştirmiş oldu. Doç. Dr. Hakan Bektaş tarafınca hazırlanan “İstatistiklerle Hanım Girişimciliği” başlıklı araştırma, Türkiye’de kadının iş hayatındaki varlığına dair dikkat çeken veriler sunuyor.

2021-2023 yıllarını kapsayan araştırma sonuçlarına nazaran, çalışabilir nüfus içinde adamların işgücüne katılım oranı yüzde 71,1 iken hanımlarda bu oran yüzde 36,0. Kısaca her 100 hanımdan yalnızca 36’sının işgücüne katılmış olduğu söylenebilir.

TÜİK işgücü istatistiklerinde işgücüne dahil olmayan 15 ve daha yukarı yaşlarındaki hanım nüfusunun 21 milyon 213 bin şahıs olduğu ve bu topluluğun yüzde 40,6’sının işgücüne dahil olmama nedenini ise “ev işleriyle meşgul olma” şeklinde açıklamış olduğu görülmekte. Bunun yanı sıra 2021-2023 yıllarını kapsayan veri süreci içinde “ev işleriyle meşgul olma” sebebiyle işgücüne dahil olmayan nüfusun payının yüzde 40,6 ile en düşük seviyeye ulaşmış olduğu devrin 2023 yılının son çeyreği bulunduğunu da belirtmek gerek.

OECD ÜLKELERİ ARASINDA KADIN İSTİHDAM ORANI EN DÜŞÜK ÜLKEYİZ

TÜİK tarafınca piyasaya çıkan işgücü istatistikleri incelendiğinde; 2023 yılı dördüncü çeyreği için 15 ve daha yukarı yaşlarındaki kişiler içinde istihdam edilenlerin 32 milyon 20 bin şahıs olduğu anlaşılmakta. Bu istatistiklerden hareketle; istihdam edilenlerin yüzde 67,1’inin adam ve yüzde 32,9’unun hanım olduğu görülüyor. Öteki bir ifadeyle istihdam edilen her 100 kişiden 33’ü hanım. Aynı veri süreci için kurumsal olmayan 15 yaş ve yukarı yaşlarındaki hanım nüfusu 33 milyon 151 bin şahıs ve istihdam edilen hanım nüfusu 10 milyon 546 bin şahıs. Bu değerler kullanılarak hanım istihdam oranı yüzde 31,8 olarak hesaplanmıştır. Ekonomik İş birliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) işgücü piyasası istatistikleri incelendiğinde 2023 yılı üçüncü çeyreğinde OECD ülkelerine ilişkin hanım istihdam oranının yüzde 51,0 olarak tahmin edilmiş olduğu görülmüştür. Aynı dönem için Türkiye’de hanım istihdam oranı yüzde 31,5 olarak hesaplanmıştır. Bu kapsamda OECD üyesi ülkeler içinde hanım istihdam oranın en düşük düzeyi yüzde 31,5 olarak Türkiye için tespit edilmiş olup; en yüksek değere ise yüzde 68,8 ile İzlanda haizdir.

Hanım istihdam oranının OECD üye ülkelerinin averajının altında seyrettiği gözlemlenmektedir. Aynı veri döneminde adam istihdam oranı göstergesine ilişkin değerler incelendiğinde OECD üyesi ülkeler için yüzde 65,9 ve Türkiye için yüzde 66,1 olarak tespit edilmiştir. En yüksek değere haiz olan ülke yüzde 77 ile İzlanda, en düşük değere haiz ülke ise yüzde 55,1 ile İtalya’dır.

OECD üyesi ülkeler içinde ülkemizin en düşük hanım istihdam oranına haiz bulunması, istihdam edilenlerin işteki durumlarına bakılması gerekliliğini de doğurmuştur. 2023 yılı dördüncü çeyreğinde istihdam edilenlerin işteki durumuna bakıldığında 10 milyon 546 bin kişinin yüzde 73,6’sının ücretli yada yevmiyeli olarak çalmış olduğu anlaşılmaktadır.

5 GİRİŞİMCİDEN 1’İ KADIN

Söz mevzusu veri döneminde işveren kategorisinde olan hanımefendilerin sayısının 187 bin şahıs olduğu ve toplamın yalnız yüzde 1,8’ini meydana getirmiş olduğu saptanmıştır. Bunun yanı sıra işveren ve kendi hesabına çalışanlar şu demek oluyor ki girişimciler kategorisinde bulunanların istihdam edilenler içindeki payının yüzde 11,1 olduğu hesaplanmıştır. Dolayısıyla istihdam edilen hanım sayısı 10 milyon 546 bin iken girişimci kategorisinde olan hanım sayısı 1 milyon 170 bin olarak açıklanmıştır. Kısaca istihdam edilen her 10 hanımdan yalnızca 1’i girişimci statüsündedir. Cinsiyet bağlamında veriye bakıldığında ise her 5 girişimciden ortalama 1’inin hanım olduğu söylenebilmektedir.

EN GİRİŞİMCİ KADINLAR KARADENİZ BÖLGESİNDE

2021-2023 yılları aralığında hanım girişimci oranının yüzde 15,6 ile yüzde 17,9 aralığında değişmiş olduğu saptanmıştır. TÜİK işgücü istatistikleri kapsamında istihdam edilenlerin işteki durumu verilerine nazaran 2023 yılı son çeyreği itibarıyla Türkiye’de 1 milyon 170 bin hanım girişimci olduğu ifade edilmiştir. TÜİK, Hanehalkı İşgücü Araştırması (HİA) ile nüfusun işgücü açısından durumunu İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflaması (İBBS) Düzey 2’ye nazaran kamuoyu ile paylaşmış ve 2023 yılına ilişkin senelik sonuçlar incelendiğinde hanım girişimcilerin yüzde 22,4’ünün İstanbul’da olduğu saptanmıştır. Söz mevzusu istatistikler kapsamında hanım girişimci sayısı bakımından bölgeler, 105 bin hanım girişimciyle (Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane), 76 bin hanım girişimciyle (Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova), 72 bin hanım girişimciyle (Ankara) ve 66 bin hanım girişimciyle (İzmir) şeklinde sıralanmaktadır.