Erdem’in ardından CHP İstanbul Milletvekili Gürsel Tekin ve Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer ile İYİ Parti Muğla Milletvekili Metin Ergun, TBMM Başkanlığı’na yasa teklifi sundu. Tekliflerin ortak noktası, 8 Eylül 1999 tarihinden önce sigortalı olarak çalışmaya başlayan kadınların 20, erkeklerin 25 yıl sigortalılık süresi ve 5.000 gün prim ödeme koşulunu yerine getirmeleri halinde yaşı beklemeden emekli olmaları yönünde.
Muhalefet partilerinin tekliflerinde, 8 Eylül 1999 tarihi öncesinde sigortalı olanların, 5510 sayılı Kanun ile yürürlükten kaldırılmış bulunan sosyal güvenlik kanunları hükümlerine göre gereken sigortalılık süresi, hizmet süresi ve prim gün sayısı koşulunu yerine getirenlerin yaşı beklemeksizin emekli edilmeleri öngörülüyor. Teklifler bu şekilde yasalaştığı takdirde, 1989 yılında 18 yaşında işe giren bir kadın 2019 yılında 38 yaşında emekli olabilecek. 1989’da 18 yaşında işe giren bir erkek de 2024 yılında 43 yaşında emekliliğe hak kazanabilecek.
1999 yılında yapılan düzenlemelerde 2008 yılında açıkladığımız şekilde düzenleyici kanunun yürürlüğe girmesinden önce mevcut çalışanların müktesep hakları korunmuş olsaydı bugün EYT mağdurları oluşmazdı.Peki bu mağduriyet nasıl giderilebilir? Çözüm son derece basit. Tek bir kanun maddesi bile yeterli. O da herkesin ilk sigorta girişinin yapıldığı tarihteki emeklilik şartlarıyla emekli edilmesidir.Bunun için de aynen 2008 sosyal güvenlik reformunda olduğu gibi yeni düzenlemeden sadece bu yeni düzenlemelerin yürürlüğe girdiği tarihten sonra işe ilk defa girenlerin etkilenmesi şeklinde olabilecektir.
Dolayısıyla 1999 yılında mağduriyete neden olan 4447 sayılı Kanunun yürürlüğe girmeden önce herhangi bir sosyal güvenlik kurumuna (SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı…) bağlı olarak sigortalı bir işe girenlerin bu kanuna değil, işe girdikleri tarihlerdeki emeklilik şartlarına tabi tutularak sorunun çözülmesi gerekmektedir.
1999’dan sonra işe girecekler için kadınlarda emeklilik yaşı 38’den 58’e, erkeklerde 43’ten 60’a çıkarıldı. SSK’ya tabi çalışanın emeklilik için ise gereken gün sayısı 7000’e yükseldi. 1976 ile 1999 arasında işe girenler için ‘kademeli yaş’ getirilirken, 5510 sayılı yasayla 30 Nisan 2008’den itibaren işe girenlerde emeklilik yaşı 65 oldu. İşte bu uygulama milyonlarca kişiyi mağdur etti.Yıllardır büyük bir kanayan yara halini alan emeklilikte yaşa takılan yüz binlerce vatandaş bu konuda bir adım atılmasını bekliyor. Muhalefet partileri bu konuda girişimlerde bulunmaya başladı. Özellikle Milliyetçi Hareket Partisi konuyu Türkiye Büyük Millet Meclisine taşımaya kararlı gözüküyor. Meclisin tatilde olması gelişmeleri yavaşlatmış olsa da meclisin açılmasından sonra konuyla ilgili girişimlerin artması bekleniyor.
1999 Öncesi çalışma hayatına dahil olan ilgili sigortalı: hizmet süresi ve prim günü sonunda emekli olacağını bilerek çalışmaya başlamış; fakat, yapılan düzenlemelerle mağdur olmuştur. Aynı yıl ve şartlarla çalışma hayatına aktif olarak katılanlardan, hizmet süresi ve prim günü sonunda yaşı büyük olan emekli olmakla; yaşı küçük olan ise hizmet süresi ve prim günü tamamlanmış olmasına rağmen yaş şartını dolduruncaya kadar beklemek veya çalışmak zorunda bırakılmaktadır.
CHP Uşak Milletvekili Özkan Yalın tarafından kanun teklifi verildi.
SOSYAL SİGORTALAR VE GENEL SAĞLIK SİGORTASI KANUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TEKLİFİ
EMEKLİLİKTE YAŞA TAKILANLAR YENİ ÇALIŞMA BAKANI’NA SORULDU
MADDE 1- 31.5.2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.
‘’GEÇİCİ MADDE 70- 08.09.1999 tarihi öncesinde sigortalı olan ve bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte bu Kanun ile mülga sosyal güvenlik kanunları hükümlerine göre,
Emeklilik için gereken sigortalılık süresi, hizmet süresi ve prim gün sayısı koşulunun sağlanması, sağlanıp yaş koşulunu sağlayamayanlardan bu maddenin yayım tarihinden itibaren kuruma yazılı olarak başvuranlara yaşlılık aylığı bağlanır. Bu maddenin uygulamasına ilişkin usul ve esaslar Kurum tarafından belirlenir.’’
MADDE 2- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 3- Bu Kanun hükümlerini Cumhurbaşkanı yürütür.
MADDE GEREKÇELERİ
Madde 1- 31.5.2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa geçici madde eklenerek;
18 yaşından sonra kadınların 20 yıl 5000 gün, erkeklerin, 25 yıl 5000 gün primlerini tamamlaması şartıyla, emekli olacakları tarihte kendilerine tam aylığı hak edecek şekilde emeklilik işlemlerinin yapılması sağlanarak, vatandaşın aleyhine işleyen durum ortadan kaldırılacak, sosyal devlet ilkesi yeniden tesis edilmiş olacak.
Eski Haber…
Emekliliğine kısa süre kalanlar düzenlemeden sonra yıllarca beklemek zorunda kaldı. Konu gündeme çok geldi. Hatta Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) organize olup mağduriyetlerini bakanlara ve siyasi parti yetkililerine anlattı.
Ara ara çalışmaların yapıldığı söylendi. Düşük emekli maaşıyla hemen emeklilik de bunlardan biriydi. Gündeme Almanya ve Finlandiya modelleri de geldi. Ama sonuç çıkmadı.
Ne yapıldıysa ‘emeklilikte yaşa takılanlara’ çare bulunamadı. Bu konuda bir düzenleme yapılmadı. Anayasa Mahkemesi’ne dahi başvuru sonuçsuz kaldı. Dava reddedildi. Ancak birçok hukukçu, uygulamanın hak ihlali olduğunu savunmaya devam ediyor. İç hukuk yolu tükendiği için yaşa takılan 150-200 kişi konuyu Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) dahi taşıdı. Sonuç bekleniyor…
5510 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu’nda değişiklik öngören teklifte; sigortalılık süresi, hizmet süresi ve prim gün sayısı şartını sağlayıp yaş koşulunu sağlayamayanların yasanın çıkması halinde 3 ay içinde SGK’ya başvurarak emekli olabilecekleri yazıyor. Bazı AK Partili vekillerin de bu teklife sözlü destek verdiği ifade ediliyor. Kanun teklifinin gerekçesinde özetle şu ifadeler yer alıyor: “1999 öncesi çalışma hayatına dahil olan bu sigortalı, hizmet süresi ve prim günü sonunda emekli olacağını bilerek çalışmaya başlamış, fakat yapılan düzenlemelerle mağdur olmuştu. Yaş şartını tamamlayamadığı için emekli olamayan kişi, ailesinin geçimini sağlamakta zorlanıyor. İş aradığında ‘yaşlısın’, emekli olmayı istediğinde ise ‘gençsin’ deniyor. Hak ettiği halde emeğinin karşılığı yaş engeli yüzünden Devlet Bahçeli ertelenen kişi, çaresizlik içinde.”
1999 yılında çıkan bir yasa, sadece bu tarihten sonraki işe giren vatandaşları değil, öncesinde çalışmaya başlamış ve emeklilik hakkı kazanmak için sadece pirim gün sayısı eksik olan vatandaşlarımızı da etkilemiştir. Bu sebepten ötürü mağduriyet yaşayanlardan oluşan EYT’liler grubu hakkını aramaya devam ediyor.
Zaman zaman medyanın gündemine oturan ve henüz belirgin şekilde çözüme kavuşamayan emeklilikte yaşa takılma konusu yeniden gündemde. Yaş şartını beklemeden diğer kriterler ile emekli olmak isteyen vatandaşlar fırsat buldukça mağduriyetlerini dile getiriyorlar. Erken seçim mevzusunun gündeme oturması ile beraber de hükumete talepler yöneltilmeye başlandı.