Elektronik cihazlar bilişsel yetenekleri bozuyor mu?

Hepimizin, temel günlük görevleri bile tamamlayamayacak kadar dikkatimizin dağıldığı dijital bunama durumunda olduğuna dikkat çeken Uzm. Dr. Celal Şalçini, dijital demansın emarelerini de toplumsal yalıtım, hareket eksikliği, hiddet, kısa süreli bellek kaybı ve gelişimsel gecikmeler olarak sıralıyor.

Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Nöroloji Uzmanı Uzm. Dr. Celal Şalçini, günümüz pandemisi olarak nitelendirdiği ‘Dijital Demans’ hakkında data verdi…

İnsanlar zihinsel aktiviteleri makinelerin yapmasına izin veriyor

‘Dijital demans’ın 2012 senesinde Alman sinirbilimci Manfred Spitzer tarafınca bilişsel yeteneklerin bozulmasına yol açan dijital değişen teknolojinin aşırı kullanımını tanımlamak için türettiği bir terim bulunduğunu belirterek sözlerine başlamış olan Nöroloji Uzmanı Uzm. Dr. Celal Şalçini, dijital demansın bireylerin elektronik cihazlarda aşırı oranda vakit geçirdiklerinde geliştiğini söylemiş oldu.

Spitzer’e bakılırsa insanların teknolojik cihazlar yardımıyla, telefon numaraları, şifreler ve öteki detayları cihazlara depolayarak zihinsel aktivitelerini makinelerin yapmasına izin verdiklerini kaydeden Şalçini, “Bunun sonucunda gençler ve bilhassa ergenlerin bilişsel kabiliyetlerinde bir düşüş görülmektedir. Dijital çağda büyüyen evlatların bilişsel problemler ve dikkat sorunları geliştirdiğini, ek olarak bellek, organizasyon, muhakeme, sorun çözme ve karşı karşıya toplumsal iletişimde problemler yaşadıklarını gösteriyor.” açıklamasında bulunmuş oldu.

Celal Şalçini

“Dijital demans”, bu yüzyılın görmezden gelinen bir salgını

Bilhassa COVID-19 salgınının bizi eve hapsederek teknolojiye yönelik bağımızın artmasına niçin bulunduğunu vurgulayan Şalçini, “Değişen dünyada uzaktan eğitim ve online iş imkanları arttı. Ek olarak son zamanlarda suni zekanın baş döndürücü hızla artması teknolojiye bağımlılığımızı artırmakta ve dijital demans salgınının etkilerini hızlandırmaktadır. Dijital demans, bu yüzyılın görmezden gelinen bir salgınıdır ve bu da gelecek nesillerimizi etkilemektedir.” dedi.

Çoğumuz dijital bunama durumundayız

“Bugün tamamımız, temel günlük görevleri bile tamamlayamayacak kadar dikkatimizin dağıldığı dijital bunama durumundayız.” ifadelerini kullanan Şalçini, “Başta Alzheimer hastalığı olmak suretiyle bunama yelpazesindeki hastalıklar yaşla beraber artarken, dijital demans gelişen beyinleri olan evlatları bile etkileyebiliyor. Elektronik cihazların genç yaşta aşırı kullanımı, doktorlar ve psikologlar için artan bir kaygı deposudur. Toplumsal yalıtım, hareket eksikliği, hiddet, kısa süreli bellek kaybı, gelişimsel gecikmeler dijital demansın emarelerinden bazılarıdır.” diyerek dijital demansın etkilerine dikkat çekti.

Okumak için basılı medyaya teşvik edilmeli

Günümüzde okullarda bile kaçınılmaz olarak teknoloji kullanımının giderek arttığını kaydeden Nöroloji Uzmanı Uzm. Dr. Celal Şalçini, “Gelecek nesillere teknolojiyi zekice kullanmayı öğretmek gerekiyor. Emek harcamalar basılı materyalleri okumanın, okuduğunu anlamayı artırdığını gösteriyor. Bu sebeple okumak için tablet ve akıllı telefon yerine mecmua, çizgi roman, gazete benzer biçimde basılı medyanın daha çok kullanılması teşvik edilmeli.” önerisinde bulunmuş oldu.

Değişiklik bizimle adım atar

Beyni etken ve sıhhatli tutmak için oyun oynama ve egzersiz yapmanın son aşama mühim bulunduğunun bilindiğine dikkat çeken Şalçini sözlerini şöyleki tamamladı:

“Açık hava sporları oynamak gerçek zamanlı sorun çözmeyi teşvik eder. Evlatların teknolojik cihazlarda bir tek dikkat artırıcı ve tepki zamanı temelli oyunlar yerine en azından düşünmeye ve sorun çözmeye müsaade eden satranç, scrabble, yapboz benzer biçimde oyunları oynamaları teşvik edilmeli. Ek olarak çocuklar ebeveynlerinin aynasıdır, gördüğünü uygular, duyduğunu değil. Değişiklik bizimle adım atar.”