Disfonksiyonel Uterus Kanamaları

DİSFONKSİYONEL UTERUS KANAMALARI
Organik bir nedene ya da gebeliğe bağlı olmayan, uterustan meydana gelen kanama
bozukluğudur. Kanamanın miktarı, sıklığı ve/yada aralığı bozulmuş olabilir. Düzgüsel
menstrüel siklus 21-35 gün olup kanama 3-7 gün sürer ve günde averaj 30-40 ml
(ortalama 3 pet) kan yitirilmesine neden olur.
Anormal kanamanın patolojik sebepleri ekarte edildikten sonrasında disfonksiyonel uterus
kanaması tanısı konulabilir. Disfonksiyonel uterus kanaması (tane düzensizliği) çoğunlukla
hipotalamus-hipofiz-over ekseninin herhangi bir düzeyde bozulması yada buna verilen
endometriyum yanıtının aksamasıyla ortaya çıkar.

Tanı
Semptomlar
Oligomenore: Menstrüel siklusun 35 günden uzun sürmesidir.
Polimenore: Menstrüel siklusun 21 günden kısa olmasıdır.
Menoraji (hipermenore): Menstrüel siklusun tertipli olmasına karşın kanama miktarının oldukça ve süresinin uzun olmasıdır.
Metroraji: Menstrüel siklusların düzensiz ve sık aralıklarla olmasıdır.
Hipomenore: Kanama miktarının azca ve süresinin kısa olmasıdır.
Hastanın yaşı, bulunmuş olduğu reprodüktif dönem, kullandığı kontrasepsiyon yöntemi tanıda göz önünde bulundurulmalıdır.

ANORMAL UTERUS KANAMALARINDA TANI
ADETLERİN ARTMASI (Meno/metro/menometroraji);
Şiddetli kanamaya bağlı derin anemi şok bulguları, Durumu stabilize et sevk et.
Perimenopoz; Patalojik araştırma için sevk.
RİA kullanıyor mu; RİA komplikasyonu?
Gebelik testi Pozitif; Gebelik izlemi.
Hormonal kontrasepsiyon kullanıyor mu?; İlaç yan tesiri?
Dizgesel hastalığı var mı?; Sevk açısından değerlendir.
İlaç kullanıyor mu?; İlaç yan tesiri?
Kanamanın yeri Serviks (aşınma, polip benzer biçimde); Sevk açısından değerlendir
Uterus düzgüsel büyüklükte ağrılı, duyarlı; Endometrit?
Uterus normalden büyük; Olanak var ise ileri incelem için (ultrasonografi: myom, neoplazi, over kisti) sevk

ADETLERİN AZALMASI (oligo/hipo/amenore)
16 yaş üstü asla tane görmemiş; primer amenore, sevk et
Galoktore; Sevk et.
Hirsutizm; Sevk et.
Aşırı kiloluluk; Aşırı kiloluluk izlemi.

Tedavi
Amaç, düzgüsel fizyolojik menstrüel siklusa benzer siklus yaratmaktır. Tedavide
hastanın kanadığı süre, miktar ve siklus düzeni önemlidir. Hastanın sistemik sorunları
ve hamile kalmayı isteyip istemediği göz önüne alınarak aşağıdaki tedavi seçeneklerinden
biri seçilmelidir. Tedavinin önkoşulu pelvik muayenedir.

Menoraji yada 10 günden kısa aralıklarla azca yada oldukça kanama tanımlanan Metroraji /menometroraji;
Steroid olmayan antienflamatuvar ilaçlar; Kanamalı iken başvurulmuşsa derhal, değilse adetin ilk günü kullanılmaya başlanarak 5 gün devam edilecek.
Oral kontraseptifler (0,05 mg etinil estradiol içerenler); Kanamalı iken başvurulmuşsa derhal, değilse adetin ilk günü kullanılmaya başlanarak günde 3 kez bir tane, 5-7 gün süresince kullanılacak. Sonraki aylarda adetin beşinci gününden itibaren günde bir tane kullanılacak.
Progestinler (medroksiprogesteron asetat); Kanamalı iken başvurulmuşsa derhal, değilse adetin 15. günü kullanılmaya başlanarak günde 2 kez bir tane olmak suretiyle 10 gün kullanılacak.

10 günden uzun aralıklarla azca yada oldukça kanama tanımlanan Metroraji /menometroraji;
Steroid olmayan antienflamatuvar ilaçlar; Kanamalı iken başvurulmuşsa derhal, değilse adetin ilk günü kullanılmaya başlanarak 5 gün devam edilecek.
Oral kontraseptifler (0,05 mg etinil estradiol içerenler); Kanamalı iken başvurulmuşsa derhal, değilse adetin ilk günü kullanılmaya başlanarak her gün bir tane alınacak. Kutu bitiminde 21 günlük preparatlarda 7 gün ara verilerek 28 günlük preparatlarda ara verilmeksizin sonraki kutuya geçilecek.
Progestinler (medroksiprogesteron asetat); Kanamalı iken başvurulmuşsa derhal, değilse adetin 15. günü kullanılmaya başlanarak günde 2 kez bir tane olmak suretiyle 10 gün kullanılacak.

Polimenore yada Oligomenore;
Oral kontraseptifler (0,05 mg etinil estradiol içerenler); Adetin ilk günü kullanılmaya başlanarak her gün bir tane alınacak. Kutu bitiminde 21 günlük preparatlarda 7 gün ara verilerek 28 günlük preparatlarda ara verilmeksizin sonraki kutuya geçilecek.
Progestinler (medroksiprogesteron asetat); Kanamalı iken başvurulmuşsa derhal, yoksa adetin 15. günü kullanılmaya başlanarak günde 2 kez bir tane olmak suretiyle 10 gün kullanılacak.

Hipomenore; Organik bir nedene bağlı değilse tedavi edilmez. Organik nedenler çoğunlukla küretaj, abortus, enfeksiyonlar sonrasında endometrium dokusunun azalmasına ya da hiperprolaktinemiye bağlıdır. Yaş ile beraber fizyolojik hipomenore gelişebilir.

Yan etkisinde bırakır için izlem
Steroid olmayan antienflamatuvar ilaçlar; Sindirim sistemi üstüne etkisinde bırakır (Bulantı kusma ve öteki dispeptik yakınmalar), Kan tablosu üstüne etkisinde bırakır (Hemogram bak), Sıvı retansiyonu (Ödem ve tansiyon izle).
Oral kontraseptifler (0,05 mg etinil estradiol içerenler); Sindirim sistemi üstüne etkisinde bırakır (Bulantı kusma ve öteki dispeptik yakınmalar), Venöz tromboembolik vakalar, Baş ağrısı sorgula.
Progestinler (medroksiprogesteron asetat); Akne, ürtiker, depresyon, libido değişikliklerini sorgula.

İlk ayda istenen netice alınırsa tedaviye 3 ay devam edilmeli, alınamazsa hasta sevk edilmelidir.
Oral kontraseptifler 40 yaşın altında kontrasepsiyon isteyen hastalarda ilk seçenek olmalıdır.
Progesteron 40 yaşın üstündeki hastalarda ilk seçenek olmalıdır.
Steroid olmayan antienflamatuvar ilaçlar
Mefenamik asit; 1.500mg/gün, Üç eşit doza bölünerek tok karnına verilir.
Naproksen sodyum; 1.250mg/gün, İlk doz 500 mg olarak başlanır. Gereksinime gore 250 mg 6-8 saat ara ile tok karnına verilir.
İbuprofen; 1.200-1.800mg/gün, Üç eşit doza bölünerek tok karnına verilir.

Kaynaklar
1. Rakel RE. Gynecology. Textbook of Family Practice, 6th ed. Philadelphia: Saunders, 2002; 667-87.
2. Lethaby A, Augood C, Duckitt K. Nonsteroidal Anti-inflammatory Drugs for Heavy Menstrual Bleeding.
Cochrane Library Issue 2, Oxford, 2002.
3. Hickey M, Higham J, Fraser IS. Progestogens Versus Estrogens and Progestogens for Irregular Uterine
Bleeding Associated with Anovulation. Cochrane Library Issue 2, Oxford, 2002.
4. Iyer V, Farquhar C, Jepson R. Oral Contraceptive Pills for Heavy Menstrual Bleeding. Cochrane Library
İssue 2, Oxford, 2002.

Kaynak : Sıhhat Bakanlığı Tanı Tedavi Rehberi